Tërmeti I 26 Nëntorit 2019 Në Shqipëri: Tërmet në Shqipërinë Veriperëndimore

Tërmeti zgjati të paktën 50 sekonda dhe dridhja u ndje në kryeqytetin e Shqipërisë, Tiranë, si dhe në vende aq larg sa Taranto dhe Beogradi , rreth 370 kilometra në verilindje të epiqendrës. Në total 51 njerëz mbetën të vdekur nga tërmeti dhe mbi 3,000 vetë u plagosën. Për nga shkalla e magnitudës ky ishte tërmeti më i madh që ka goditur Shqipërinë në më shumë se dyzet vjet.

Tërmeti i 26 nëntorit 2019 në Shqipëri

Tërmeti i 26 nëntorit 2019 në Shqipëri (Earth)
Data	26 Nëntor 2019
Madhësia	6.4
Thellësia	20.0 km (12.4 mi)
Vendndodhja e epiqendrës	41°30′40″N 19°30′54″E / 41.511°N 19.515°E / 41.511; 19.515
Shteti apo rajoni i prekur	Shqipëria, Kosova, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi, Bosnja dhe Hercegovina, Greqia, Italia, Kroacia
Intensiteti Max.	VIII Shkallë Merkali
Cunami	-
Goditja	07:10, tërmet 5.4 ballë.
Të mbytur	Durrës: 25 Thumanë: 25 Lezhë: 1 Total: 51 të vdekur Të lënduar 3,000+

Shqipëria shtrihet përtej kufirit konvergjent midis Pllakës Euroaziane dhe Adriatikut, pjesë e zonës komplekse të përplasjes me Pllakën Afrikane. Struktura e pjesës perëndimore të Shqipërisë mbizotërohet nga tektonika aktive e shtyrjes. Rajoni është sizmikisht aktiv, me disa tërmete M≥6 në njëqind vitet e fundit. Në vitin 1979, ngjarja më e madhe goditi 70 km më tej në veri, në Mal të Zi, duke vrarë 136 njerëz (100 në Mal të Zi dhe 36 në Shqipëri).

Pasgoditjet

Deri në datën 1 dhjetor 2019 ndodhën 1,300 pasgoditje nga të cilat katër ishin më të mëdha se M 5.0. Pasgoditja më fuqishme ndodhi katër orë pas goditjes kryesore në 07:08 CET (UTC +1) dhe kishte një magnitudë M 5.4. Kjo ngjarje shkaktoi dridhje të intensitetit VII (shumë e fuqishme).

Dëme u shënuan kryesisht në qytetin e Durrësit dhe fshatin e Kodër-Thumanës, të cilat ndodhen afër epiqendrës së tërmetit. Dy hotele dhe dy pallate u shembën në Durrës. Katër ndërtesa, përfshirë një pallat 5-katësh u shembën në Kodër-Thumanë e cila u godit më rëndë nga tërmeti. Qyteti i Laçit u dëmtua gjerësisht. Gjendja e jashtëzakonshme që do të zgjaste 30 ditë u shpall nga qeveria shqiptare për Durrësin, Thumanën dhe Tiranën e më vonë u zgjerua për Laçin dhe Lezhën. Tërmeti u ndoq nga pasgoditje të cilat drodhën strukturat e dëmtuara gjatë tërmetit dhe shkaktoi frikë midis qytetarëve. Rrjedhimisht një numër shtëpish nuk ishin më të banueshme.

Qindra ushtarë shqiptarë dhe rreth 2,000 oficerë policie u dërguan në zonat e prekura nga tërmeti. Ata u ngarkuan me detyrën e ndihmesës në operacionet e kërkim-shpëtimit si dhe në ngritjen e çadrave dhe kampeve të strehimit për njerëzit e mbetur tashmë pa shtëpi. 300 çadra emergjencash u ngritën pranë stadiumit të Durrësit dhe në Thumanë për të strehuar rreth 1,000 persona. Trupat shqiptare që punonin me mjete të kufizuara shpëtuan njerëz nga rrënojat të mbështetur nga 250 trupa nga SHBA dhe vende të ndryshme europiane.

Duke qenë se tërmeti i fundit i fuqishëm e goditi vendin në vitin 1979, Shqipëria kishte një mungesë të eksperiencës dhe ekspertizës në operacionet e shpëtimit. Rrjedhimisht, ekipe shpëtimi me pajisje të specializuara, qen nuhatës dhe furnizime të tjera emergjencash mbërritën në Shqipëri nga vendet fqinje dhe Europa për të ndihmuar në operacionet e kërkimit si dhe për të ndihmuar ata të mbetur të pastrehë. Shumë njerëz të pastrehë në Kodër-Thumanë kaluan dy netë në çadra duke refuzuar për të qendruar në hotelet në Detin Adriatik. Forcat Speciale RENEA vijuan të kërkonin për disa njerëz që u raportuan të humbur dhe të paktën 45 persona u nxorrën të gjallë nga rrënojat.

Sipas informacioneve zyrtare 51 vetë humbën jetën - 25 në Durrës, 25 në Thumanë dhe 1 në Lezhë. Midis viktimave ishin dhe 10 fëmijë të moshave 2-10 vjeç. Pas tërmetit, humbën jetën edhe 2 persona nga Kurbin, njëri nga plagosjet e tyre në spital dhe një tjetër përmes vetëvrasjes, për shkak të stresit post-traumatik. Pasgoditjet, disa prej të cilave ishin të fuqishme, e bënë të vështirë punën e ekipeve të shpëtimit. Ministrja e Shëndetësisë Ogerta Manastirliu fillimisht deklaroi mbi 900 të plagosur nga të cilët 750 ishin trajtuar në spitalet e Durrësit dhe Tiranës. Ministria e Shëndetësisë raportoi se ishin 62 vetë ishin në gjendje të stabilizuar dhe 5 të tjerë ishin nën kujdes intensiv. 5,200 banorë mbetën të pastrehë.

Një banesë e zotëruar prej ushtrisë shqiptare në Durrës, qendra sociale në Tiranë dhe ndërtesa të ndryshme private siç ishin 90 palestra në Krujë, Tiranë, Lezhë, Durrës dhe hotele në Vlorë, Durrës dhe Tiranë u përshtatën e u hapën për të strehuar njerëzit e mbetur pa shtëpi. Rreth 2,500 persona janë strehuar në hotele, 2,100 të tjerë në çadra, ndërsa të tjerë të prekur nga tërmeti fjetën në palestra ose makinat e tyre. Në Durrës, autoritetet shpërndanë ushqim dhe zëra dolën në sipërfaqe se disa njerëz nuk kishin marrë akoma ndihma. Për shkak të arsyes së sigurisë, disa njerëz nuk u lejuan të hynin në shtëpitë e tyre e u bënë të varur prej donacioneve të ushqimit derisa inxhinierët t'i kontrollojnë ato. Prej frikës së shkaktuar prej tërmetit, kishte banorë që nuk donin të ktheheshin në banesat e tyre.

Pesëqind persona të mbetur pa shtëpi janë vendosur në Kosovë, në një kamp në Prizren të krijuar nga qeveria e Kosovës. Të tjerë janë strehuar në bashkitë kosovare të Lipjanit me 3 familje, 10 familje me 48 veta në Podujevë dhe 70 veta në Malishevë. Të tjerë të pastrehë kanë shkuar në Shqipërinë lindore.

Presidenti Ilir Meta, Kryeministri Edi Rama dhe Kryetari i Opozitës Lulzim Basha vizituan epiqendrën e tërmetit për të parë nga afër situatën. Armiqësia shpesh e tensionuar politike midis Metës, Ramës dhe Bashës u vu mënjanë teksa që të tre u përfshinë në përpjekjet e ndihmave. Qendra operacionale kombëtare u krijuan nga qeveria shqiptare si dhe një linjë telefonike për njerëzit e prekur që kanë nevojë për rroba ose ushqim.

Turqia evakuoi 25 shtetas të saj nga Shqipëria në një spital në provincën e Izmirit. Baza Ashraf-3, e përdorur nga 4,000 anëtarë të MEK ose njohur ndryshe si Muxhahedinë, kishte pësuar dëme të konsiderueshme dhe viktima.

Më 30 nëntor Kryeministri Rama deklaroi fundin e operacionit të kërkim-shpëtimit pasi nuk mendohej të kishte më trupa nën rrënoja. Sipas deklaratës së tij, rreth 2,000 njerëz ishin plagosur nga tërmeti gjithsej dhe më shumë se 4,000 të mbetur pa shtëpi. Shifrat fillestare treguan se më shumë se 1,465 ndërtesa në Tiranë pësuan dëmtim serioz, si dhe rreth 965 ndërtesa në Durrës. Funerali i parë për viktimat u mbajt të premten me qindra pjesëmarrës duke përfshirë Presidentin Meta dhe Kryeministrin Rama.

Dëmi i tërmetit po kontrollohet prej inxhinierëve civil nga Bashkimi Europian, Shtetet e Bashkuara dhe ekspertë vendas për të vendosur nëse ndërtesat janë strukturalisht të sigurta ose jo, kanë nevojë të shemben apo të suvatohen. Hedhja në erë e ndërtesave të pabanueshme tashmë ka nisur. Prokuroria urdhëroi të martën policinë dhe autoritetet bashkiake për lista të ndërtesave të dëmtuara përpara se leja për shpërthim të jepej për shkak të hetimeve që po vijojnë.

Një ditë kombëtare zie u shpall në Shqipëri dhe në Kosovën fqinje, nga ku dy prej viktimave ishin nga dhe që ka një popullsi me shumicë etnike shqiptare. Gjendja e urgjencës është vendosur për Durrësin dhe Tiranën.

Vendet e mëposhtme janë përgjigjur:

•   Austria - 600,000€ u alokuan nga qeveria austriake për ndihmë humanitare dhe rindërtim në Shqipëri.
•   Azerbajxhan - 500,000€ u alokuan nga qeveria azere për ndihmë humanitare drejt Shqipërisë.
•   Bashkimi Evropian - Shqipëria aktivizoi Mekanizmin e Mbrojtjes Civile ditën e tërmetit.
•   Bosnja dhe Hercegovina - Një shoqatë ka mbledhur €30,000 dhe 120 ton ndihma për popullin shqiptar. Këshilli i Ministrave të Bosnje Hercegovinës ka alokuar rreth €50,000 për të ndihmuar Shqipërinë.
•   Bullgaria - €100,000 u alokuan nga qeveria bullgare për ndihmë humanitare kundrejt Shqipërisë. Një vlerë shtesë prej €50,000 u dërgua në formën e 1,000 çadrave, 1,000 batanijeve etj.
•   Emiratet e Bashkuara Arabe - EBA dërguan fillimisht çadra, ushqime dhe ndihma mjekësore për 555,000 persona. Gjysmëhëna e Kuqe e Emirateve do të japë ndihmë të mëtejshme për të prekurit me vlerë Dh13 milionë.
•   Estonia - €50,000 u alokuan për rindërtim në Shqipëri.
•   Franca - Tre ekipe prej 100 vetësh që i përkasin Sécurité Civile, Bataillon des Marins-Pompiers de Marseille dhe zjarrfikësve të jugut të Francës u dërguan. Ata janë të mbështetur nga 2 avionë të Sécurité Civile: një Beechcraft Super King Air 200 për detyra transportimi të lehtë dhe një avion mallrash Bombardier Dash 8
•   Greqia - Dy njësite eksperte për tërmetet EMAK të përbëra prej 40 anëtarësh dhe qen shpëtimi u dërguan së bashku me kamionë dhe një avion C-130 me ushqime. Më tej, doktorë dhe ilaçe u dërguan për të mbështetur dhe ndihmuar civilët. Gjithashtu, tre kuzhina të lëvizshme ushtarake bashkë me personelin e tyre u dërguan. Greqia gjithashtu dërgoi një ekip inxhinierësh për të evidentuar dëmet dhe një ekip kirurgësh për të operuar të plagosurit. Ekipet greke shpëtuan dy njerëz të gjallë nga rrënojat. Ekipet e Kryqit të Kuq grek ndihmuan me nevojat humanitare dhe problemet në lidhje me tërmetin si 800 batanije, 800 dyshekë dhe qindra çanta shpine me artikuj të ndryshëm personal. Për më shumë, kishte iniciativa të pavarura prej shkollave, instituteve arsimore, qeverive lokale si Bashkia e Patras dhe qeveri rajonale si Periferia e Maqedonisë Qendrore, për mbledhje shtesë të ndihmave emergjente për Shqipërinë. Ndihmë shtesë u mblodh nga shoqatat vendase, si ''Shoqata e Emigranteve Shqiptare ne Hania'' ku përfaqësuesit e Shoqates shoqëruan ndihmat e mbledhura ne ishullin e Kretes 2 maune me ndihma të dorëzuara ne prefekturën e Durrësit , "Shoqata e Shqiptarëve të Zakynthosit". Tifozë të ekipit grek të Hercules deklaruan se anëtarë të asociacionit të tyre udhëtuan në Shqipëri me furnizime emergjente për viktimat. Më 3 dhjetor 2019, një iniciativë e shkallës së gjerë e emërtuar "Ne të Gjithë Mundemi" u kompletua në mënyrë të suksesshme në bashkëpunim me Periferinë e Atikës, Kryqin e Kuq Grek dhe Ambasadën shqiptare në Athinë. Përgjigja e popullit grek ishte "madhështore" dhe rezultoi në mbledhjen e 250 tonëve ndihma për të prekurit në Shqipëri.
•   Hungaria - Menjëherë pas tërmetit, Hungaria dërgoi ndihma me vlerë €33,000 që konsistonin në ushqime, batanije, çadra e dyshekë. Hungaria dërgoi një ngarkesë të dytë me furnizime të ngjashme me vlerë €62,520. Në fillim të dhjetorit, një grup prej 7 inxhinierësh dhe specialistësh hungarezë u dërguan për të inspektuar dëmet e shkaktuara prej tërmetit.
•   Italia - Italia dërgoi një ekip kërkim-shpëtimi urban nga Trupat Kombëtare të Zjarrfikësve (Vigili del Fuoco) të përbërë nga më shumë se 20 specialistë të fushave përkatëse si operacionet e kërkim-shpëtimit, ndihma mjekësore dhe inxhinierë. Shpejt më pas 200 vullnetarë të trajnuar nga Mbrojtja Civile (Protezione Civile) u dërguan. Kisha Katolike italiane dhuroi €500,000.
•   Izraeli - Më 27 nëntor mbërriti një ekip kërkim-shpëtimi për të ndihmuar në nxjerrjen e viktimave nga rrënojat. Më 3 dhjetor 2019 mbërriti një delegacion i dytë i përbërë nga specialistë të ushtrisë izraelite të cilët sollën pajisje teknologjike izraelite për të evidentuar dëmet në banesa si dhe sigurinë strukturore të ndërtesave të dëmtuara.
•   Katari - Katari nëpërmjet Fondit të Katarit për Zhvillim (QFFD) dhe Qatar Charity ka dërguar ndihma si ushqime, batanije, dyshekë dhe rroba.
•   Kina - Autoritetet kineze kanë deklaruar se do të mundësojnë ndihmë financiare në të ardhmen. Dy kompani kineze kanë mbledhur 2 milionë euro kontribut.
•   Kosova - Kryeministri në largim i Kosovës Ramush Haradinaj alokoi €500,000 në emër të Qeverisë së Kosovës për ndihmë humanitare në Shqipëri dhe mbi €3,500,000 u mblodhën nga shqiptarët e Kosovës. Në Shqipëri u dërguan 110 operatorë të specializuar të Policisë së Kosovës, si dhe 40 anëtarë të njësiteve të kërkim-shpëtimit të Forcës së Sigurisë së Kosovës. Ministria e Financave të Kosovës dhuroi €10,000 për familjet e dy viktimave të tërmetit të cilët ishin nga Gjilani. Bashkia e Prishtinës dërgoi ndihma humanitare në vlerën e €50,000 si dhe inxhinierë për të evidentuar dëmet në ndërtesa. Bashkia e Gjakovës dërgoi €14,000, e Kaçanikut €10,000, e Malishevës €5,000, e Klinës €5,000, e Dragashit €5,000, e Mitrovicës €20,000 dhe Obiliqi dërgoi €15,000 dhe ndihma ushqimore. Bashkia e Skënderajt dërgoi €20,000 dhe një shumë prej €40,000 shtesë u mblodh nga donacionet vendase nga të cilat €5,000 iu dhuruan familjeve të viktimave nga Kosova. Bashkia e Gllogocit dërgoi €10,000 dhe €12,000 shtesë u mblodhën nga bizneset vendase. Bashkia e Deçanit mblodhi €20,000 kontribute nga qytetarët e vet si dhe dërgoi 6 kamionë me rroba dhe ushqime. Minierat e Trepçës dhe Artanës dërguan ekipe shpëtimi dhe Korporata Energjitike e Kosovës dërgoi një ekip zjarrëfikësish. Organizata e Veteranëve të UÇK dërgoi €5,000 për ndihmë humanitare.

•   Kroacia - Ekipi kroat i kërkimit dhe shpëtimit përbëhej nga 15 anëtarë të Drejtorisë së Mbrojtjes Civile të Ministrisë së Brendshme dhe qen shpëtimi u vendosën në Shqipëri, së bashku me dy helikopterë ushtarakë të MOD.
•   Mali i Zi - Mali i Zi dërgoi 18 specialistë kërkim-shpëtimi. Bashkia e Podgoricës dhe Tivarit dhuruan secila €20,000 për ndihma humanitare. Komunat me shumicë shqiptare si ajo e Ulqinit dërgoi €10,000 dhe ekipe zjarrfikësish ndërsa komuna e sapoformuar e Tuzit dërgoi €3,000.
•   Maqedonia e Veriut - Maqedonia e Veriut dërgoi €100,000 ndihmë financiare, si dhe dronë me kamera termike për të kërkuar për të mbijetuar nën rrënoja. Ekipe shpëtimi gjithashtu u dërguan si dhe pajisje mekanike për hapur rrënojat. Komuna me shumicë shqiptare si Tetova dërguan ndihma humanitare si dhe 500,000 denarë, Struga 1,000,000 denarë, Dibra 300,000 denarë, Kërçova €12,000, Zhelina €5,000 si dhe organizuan mbledhje kontributesh shtesë, Çairi dërgoi zjarrfikës dhe Gostivari dërgoi ndihmë humanitare si dhe ekipe zjarrfikësish dhe doktorësh. Komuna me shumicë maqedonase dhe minoritet shqiptar si Jegunoci dërguan €1,500 dhe Gazi Baba €5,000.
•   Republika Çeke - Republika Çeke ofroi ndihmë pak pas orës 9 të mëngjesit duke dërguar një ekip kërkim shpëtimi urban prej 36 vetësh me specialistë të ndryshëm. Parlamenti çek u solidarizua me viktimat e tërmetit duke mbajtur një minutë heshtje.
•   Rumania  - Dy aeroplanët A C-27 J Spartan, një helikopter, kamionë, si dhe një ekip RO-USAR me gjithsej 52 zjarrfikës të IGSU-së, dhe mjekë dhe infermierë të SMURD, plus 12 tonë materiale kërkim shpëtimi, përfshirë qen kërkimi dhe shpëtimi. Patriarkana Ortodokse Rumune nisi një fushatë për mbledhjen e fondeve në 26 nëntor.
•   Serbia - Serbia dërgoi Ekipin Special të Kërkim Shpëtimit, si dhe ndihmën e parë.
•   Shtetet e Bashkuara të Amerikës - Personel i Ushtrisë së SHBA nga Elementi Mbështetës civil-ushtarak nga Kosova mbërriti në Shqipëri. SHBA dërgoi inxhinierë për të evidentuar dëmet në ndërtesat e dëmtuara. USAID i mundësoi Kryqit të Kuq Shqiptar një grant për ndihma të menjëhershme si pajime higjenike dhe batanije për të prekurit. Fëmijët e prekur nga tërmeti do të marrin shërbime mbështetjeje psikosociale nga UNICEF e cila funksionon me fondet e USAID. Fondacioni Soros dhuroi €500,000 nëpërmjet degës në Shqipëri.
•   Turqia - Ditën pas tërmetit Turqia dërgoi ndihma dhe përdori degë lokale të agjencisë së saj të ndihmës TIKA në Shqipëri dhe Kosovë për të koordinuar shpërndarjen dhe dhënien e ndihmave. Turqia dërgoi një avion Airbus Atlas me një personel prej 28 vetësh kërkim shpëtimi, tre mjete, plot pajime higjenike dhe çadra, dhe një total prej 500 batanijesh dhe 500 pako ushqimi. Turqia synon të japë 3,000 batanije dhe 3,000 pako me ushqim përgjatë disa ditëve. Pesëmbëdhjetë vetë personel i ekipit të kërkim-shpëtimit vepruan në Durrës duke kërkuar për të mbijetuar nën rrënoja. Ekipe të tjera shpëtimi turke dhanë ndihmë mjekësore për të mbijetuarit e tërmetit. Ekipe humanitare të AFAD dhe Gjysmëhënës së Kuqe Turke ngritën çadra dhe asistuan në nevoja të tjera dhe probleme të lidhura me tërmetin. Gjysmëhëna e Kuqe Turke u përfshi në ndihmën ndaj qytezës së Vorës dhe fshatit Bubq. Të martën, një furnizim me çadra mbërriti nga një avion turk për fshatarët të cilët duan të qëndrojnë pranë kafshëve dhe tokës së tyre gjatë dimrit. Në Kosovë, kontigjenti turk i KFOR mundësoi ushqime, rroba dhe ndihma të tjera për 500 persona të strehuar në kampin e Prizrenit.
•   Vatikani - Papa Françesku vendosi të dërgojë një ndihmë fillestare prej €100,000
•    Zvicra - Pesëmbëdhjetë specialistë të Njësisë së Ndihmës Humanitare zvicerane (SHA) u dërguan në Shqipëri për të mbështetur forcat shqiptare. Zviceranët dërguan 130 dyshekë dhe 30 çadra për njerëzit në Durrës dhe 280 dyshekë dhe 70 çadra për rajonin e Kurbinit. Zvicra dërgoi inxhinierë për të evidentuar sigurinë strukturore të ndërtesave të prekura nga tërmeti.

• Tërmeti
• Tërmeti në Mal të Zi (1979)
• Lista e tërmeteve në Shqipëri

•   Commons: 2019 Albania earthquake – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale