گھانا
گھانا (Ghana)، سرڪاري طور تي گھانا جي جمهوريه، اولهه آفريڪا ۾ ھڪڙو ملڪ آھي.
اهو گني جي نار ۽ ڏکڻ ۾ بحر اوقيانوس سان گڏ، اولهه ۾ آئيوري ڪوسٽ، اتر ۾ برڪينا فاسو ۽ اوڀر ۾ ٽوگو سان هڪ سرحد شيئر ڪري ٿو. گھانا 2,39,567 چورس ڪلوميٽر (92,497 چورس ميل) جي ايراضيءَ تي پکڙيل آھي، مختلف قسم جي بايومز تي پکڙيل آھي جيڪي ساحلي سوانا کان وٺي اڀرندڙ برساتي ٻيلن تائين آھن. 32 ملين کان وڌيڪ رهاڪن سان، گھانا اولهه آفريڪا ۾ ٻيو نمبر سڀ کان وڌيڪ آبادي وارو ملڪ آهي. راڄڌاني ۽ سڀ کان وڏو شهر اڪرا آهي؛ ٻين اهم شهرن ۾ ڪوماسي، تاملي ۽ سيڪنڊي-تاڪريڊي شامل آهن.
گھانا Ghana جمهوريه گھانا | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| |||||
شُعار: '"آزادي ۽ انصاف" | |||||
ترانو: "God Bless Our Homeland Ghana" | |||||
.svg) | |||||
| گادي جو هنڌ | اکرا 05°33′18″N 00°11′33″W / 5.55500°N 0.19250°W | ||||
| سڀ کان وڏو شهر | راڄڌاني | ||||
| دفتري ٻوليون | انگريزي | ||||
| تسلیم ٿيل قومي ٻولي | انگريزي | ||||
| نسلي گروھ (2021 جي مردم شماري) | • 45.7٪ اڪان: • 18.5٪ مول ڊيگبون: • 12.8% ها: • 7.1٪ مني-عدن: • 6.4٪ گرما: • 3.2٪ گوان: • 2.7٪ گرونسي: • 2.0٪ سومر: • 1.6٪ ٻيا / اڻ ڄاڻايل: | ||||
| مذهب (2021 census) | * عيسائيت: 71.3٪
| ||||
| مقامي آبادي | گھاناين | ||||
| حڪومت | گڏيل صدارتي جمهوريه | ||||
• صدر | نانا اکوفو-اڊو | ||||
• نائب صدر | محمدو باووميا | ||||
• پارليامينٽ جو اسپيڪر | البان باگبن | ||||
• چيف جسٽس | گرتروڊ اسمال (Gertrude Tokornoo) | ||||
| مقننه | پارليامينٽ | ||||
| آزادي (برطانيه) | |||||
• دولت مشترڪه جو علائقو | 6 مارچ 1957 | ||||
• جمهوريا | 1 جولاءِ 1960 | ||||
| پکيڙ | |||||
• جملي | [اوزا تبديل: invalid number] (80th) | ||||
• پاڻي (%) | 4.61 (11,000 km2; 4,247 mi2) | ||||
| آبادي | |||||
• 2023 اندازو | 34,237,620 (48th) | ||||
• گھاٽائي | 101.5 /km2 (262.9 /sq mi) (66th) | ||||
| جِي ڊي پي (مساوي قوت خريد ) | 2023 لڳ ڀڳ | ||||
• ڪل |  $227.189 billion (68th) | ||||
• في سيڪڙو | $6,905 (136th) | ||||
| جِي. ڊي. پي (رڳو نالي ۾ ) | 2023 لڳ ڀڳ | ||||
• ڪل | $76.628 billion (89th) | ||||
گھانا ۾ ظاھر ٿيڻ واريون ابتدائي سلطنتون اتر ۾ ڊگبون جي بادشاھت ۽ ڏکڻ ۾ بونو رياست ھئي، جنھن ۾ بونو رياست 11 صدي عيسويءَ دوران علائقي ۾ موجود ھئي. اشنتي سلطنت ۽ ڏکڻ ۾ ٻيون اڪان سلطنتون صدين کان اڀريون. 15 صدي عيسويء جي شروعات ۾، پورچوگيز سلطنت، ٻين يورپي طاقتن جي پٺيان، واپار جي حقن لاء علائقي ۾ مقابلو ڪيو، جيستائين انگريزن آخرڪار 19 صدي تائين ساحل تي ڪنٽرول قائم ڪيو. نوآبادياتي مزاحمت جي هڪ صدي کان پوءِ، ملڪ جون موجوده سرحدون شڪل اختيار ڪيون، جن ۾ چار الڳ برطانوي نوآبادياتي علائقا شامل آهن: گولڊ ڪوسٽ، اشنٽي، اترين علائقا، ۽ برطانوي ٽوگولينڊ. اهي گڏيل قومن جي دولت مشترڪه ۾ هڪ آزاد راڄ طور متحد هئا. 6 مارچ 1957 تي، گھانا سب سهارا آفريڪا ۾ پهريون ملڪ بڻجي ويو جنھن خودمختياري حاصل ڪئي..
گھانا لساني ۽ مذهبي گروهن سان گڏ هڪ گهڻ نسلي ملڪ آهي؛ جڏهن ته اڪان (Akan) سڀ کان وڏو نسلي گروهه آهن. گھڻا گھانا عيسائي آھن (70٪)؛ لڳ ڀڳ پنجون حصو (20%) مسلمان آهن. ڏهين حصو (10٪) روايتي عقيدن تي عمل ڪن ٿا يا ڪنهن به مذهب جي رپورٽ نٿا ڪن. گھانا هڪ متحد آئيني جمهوريت آهي جنهن جي اڳواڻي هڪ صدر آهي جيڪو رياست جو سربراهه ۽ حڪومت جو سربراهه آهي. آفريڪا ۾ سياسي استحڪام لاءِ، گھانا 2012 جي ابراھيم انڊيڪس آف آفريڪا گورننس ۾ ستين نمبر تي ۽ 2012 جي نازڪ رياستن جي انڊيڪس ۾ پنجين نمبر تي آھي. اهو 1993 کان وٺي براعظم تي هڪ آزاد ۽ مستحڪم حڪومتن مان هڪ آهي، ۽ اهو صحت جي سار سنڀار، اقتصادي ترقي، ۽ انساني ترقي ۾ نسبتا سٺو ڪم ڪري ٿو, انهي ڪري ته اهو اولهه آفريڪا ۽ آفريڪا ۾ هڪ اهم اثر آهي,.
گھانا بين الاقوامي معاملن ۾ انتهائي ضم ٿي ويو آهي، غير الائنڊ موومينٽ ۽ افريقي يونين جو هڪ باني ميمبر ۽ مغربي آفريقي رياستن جي اقتصادي ڪميونٽي، گروپ-24 ۽ قومن جي دولت مشترڪه جو ميمبر آهي.
حوالا
This article uses material from the Wikipedia سنڌي، سندھی ، सिन्ध article گھانا, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). مواد CC BY-SA 4.0 ھيٺ موجود آھي جيسيتائين ٻي صورت واضع نہ ڪئي وڃي. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki سنڌي، سندھی ، सिन्ध (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.