ବୁଦ୍ଧଖୋଲ: ଓଡ଼ିଶାର ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାର ଏକ ସ୍ଥାନ

ବୁଦ୍ଧଖୋଲରେ ଏକ ଚିରସ୍ରୋତା ଝର ରହିଛି ଯାହା ଉପରଭାଗରୁ ବହି ଆସି ଏକ ପ୍ରାକୃତିକ ଜଳପ୍ରପାତ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଏହି ଝରଣାର ନାମ “ପଞ୍ଜୁରିଆ” । ଏହି ସ୍ଥାନରେ ରାଚୀନ କାଳରେ ବୌଦ୍ଧ ସଂସ୍କୃତି ଗଢ଼ିଉଠିଥିଲା । ଏହି ସ୍ଥାନଠାରୁ ଅନତିଦୂରରେ ଥିବା ଗୁମ୍ଫାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ଗୁମ୍ଫା “ସିଦ୍ଧଗୁମ୍ଫା” ନାମରେ ନାମିତ । ସେଠାରେ ପ୍ରାଚୀନ କାଳରେ ବୌଦ୍ଧ ସନ୍ନ୍ୟାସୀମାନେ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ତପସ୍ୟାରତ ଥିଲେ । ଶିବରାତ୍ରି ଓ କାର୍ତ୍ତିକ ପୁର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ ଏଠାରେ ମନ୍ଦିରମାନଙ୍କରେ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା ପାଇଁ ବହୁ ଜନସମାଗମ ହୁଏ ।ଶ୍ରାବଣ ମାସରେ ଏଠାକୁ ବୋଲବମ ଭକ୍ତ ଆସି ଜଳ ଅର୍ପଣ କରିଥାନ୍ତି ।

ବୌଦ୍ଧ ଏବଂ ଶୈବ ଧର୍ମର ସଙ୍ଗମସ୍ଥଳୀ ହେଉଛି ବୁଦ୍ଧଖୋଲ । ପ୍ରତନତାତ୍ତ୍ୱିକ ଖନନ ବେଳେ ମିଳିଥିଲା କିଛି ଧ୍ୟାନମଗ୍ନ ବୁଦ୍ଧ ପ୍ରତିମା ଆବିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହି ସ୍ଥାନର ନାମ ବୁଦ୍ଧଖୋଲ । ଅନ୍ୟ ଏକ ମତ ଅନୁସାରେ ବୁଢ଼ୀଖୋଲ ନଈ ଏକ ଗୁମ୍ଫାରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥିବାରୁ ଏପରି ନାମ ରଖାଯାଇଛି ।

ସିଦ୍ଧଗୁମ୍ଫା, ଗଣେଶ ଗୁମ୍ଫା, ଅଶୋକ ଗୁମ୍ଫା, ଧ୍ୟାନ ଗୁମ୍ଫା ଆଦି ପ୍ରାଚୀନ ଗୁମ୍ଫାମାନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଗୁମ୍ଫାଗୁଡ଼ିକରେ ଏକଦା ବୌଦ୍ଧ, ଜୈନ ଏବଂ ଶୈବ ସନ୍ୟାସୀମାନେ ବସବାସ କରୁଥିଲେ । ସମ୍ରାଟ ହର୍ଷବର୍ଦ୍ଧନଙ୍କ ସମୟରେ ଚାଇନିଜ ପରିବ୍ରାଜକ ହୁଏନ ସାଂ ଏଠାକୁ ଆସିଥିଲେ । ଏହି ସ୍ଥାନ ଏକଦା ବୌଦ୍ଧ ଧର୍ମର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଶିକ୍ଷାସ୍ଥଳୀ ଥିଲା ବୋଲି ହୁଏନ ସାଂଙ୍କ ରଚନାବଳୀରେ ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି । ଚିରସ୍ରୋତା ଝରଣା ପର୍ନୂରୀ ବୁଦ୍ଧଖୋଲର ଅନ୍ୟ ଏକ ଆକର୍ଷଣ । ଝରଣା ପାଣି ପବିତ୍ର ବୋଲି ଅଂଚଳବାସୀଙ୍କ ବିଶ୍ୱାସ ।

ବୁଗୁଡା ସହରକୁ ଯାତାୟତ କରିବା ନିମିତ୍ତ ବସ୍ ସୁବିଧା ଉପଲବ୍ଧ । ନିକଟତମ ରେଳପଥ ହେଉଛି ବ୍ରହ୍ମପୁର ଏବଂ ନିକଟତମ ଆକାଶପଥ ହେଉଛି ଭୁବନେଶ୍ୱର ।