ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳು (ಐತಿಹಾಸಿಕವಾಗಿ ಜಡ ಅನಿಲಗಳು; ಇವನ್ನು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಏರೋಜೆನ್‍ಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ) ಒಂದೇ ರೀತಿಯ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಾಸಾಯನಿಕ ಮೂಲಧಾತುಗಳ ಗುಂಪನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ; ಇವು ವಾಯುವಿನಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ವಿರಳಾನಿಲಗಳೆಂಬ ಹೆಸರು.
ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ, ಅವೆಲ್ಲವೂ ವಾಸನೆಯಿಲ್ಲದ, ಬಣ್ಣರಹಿತ, ಕಡಿಮೆ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಏಕಪರಮಾಣ್ವಕ ಅನಿಲಗಳಾಗಿವೆ. ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ಸಂಭವಿಸುವ ಆರು ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳೆಂದರೆ ಹೀಲಿಯಂ (He), ನಿಯಾನ್ (Ne), ಆರ್ಗಾನ್ (Ar), ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ (Kr), ಕ್ಸೆನಾನ್ (Xe) ಮತ್ತು ವಿಕಿರಣಶೀಲ ರೇಡಾನ್ (Rn). ಒಗನೆಸ್ಸನ್ (Og) ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲ ಎಂದು ವಿವಿಧ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಭಾಗಿಸಲಾಗಿದೆ. ರೇಡಿಯಮ್ ಧಾತುವಿನ ವಿಕಿರಣಪಟು ಕ್ಷಯದಿಂದ ಉತ್ಪನ್ನವಾಗುವುದರಿಂದ ರೇಡಾನ್ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ.
ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಿಪರೀತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ನಿಯಾನ್, ಆರ್ಗಾನ್, ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ ಮತ್ತು ಕ್ಸೆನಾನ್ ಅನ್ನು ಅನಿಲಗಳ ದ್ರವೀಕರಣ ಮತ್ತು ಭಾಗಶಃ ಬಟ್ಟಿ ಇಳಿಸುವಿಕೆಯ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಗಾಳಿಯಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಘಟಕದಲ್ಲಿ ಗಾಳಿಯಿಂದ ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಶೈತ್ಯಜನಕ ಅನಿಲ ವಿಭಜನೆ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಯಿರುವ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಅನಿಲ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಂದ ಹೀಲಿಯಂ ಅನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಮತ್ತು ರೇಡಾನ್‍ನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕರಗಿದ ರೇಡಿಯಂ, ಥೋರಿಯಂ ಅಥವಾ ಯುರೇನಿಯಂ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ವಿಕಿರಣಶೀಲ ಕೊಳೆಯುವಿಕೆಯಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.
ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲವನ್ನು ಜರ್ಮನ್ ನಾಮಪದ ಎಡೆಲ್‍ಗ್ಯಾಸ್‌ನಿಂದ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದನ್ನು ಮೊದಲು ೧೮೯೮ ರಲ್ಲಿ ಹ್ಯೂಗೋ ಎರ್ಡ್‌ಮನ್ ಬಳಸಿದರು, ಅವುಗಳ ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು. ಹೆಸರು "ಶ್ರೇಷ್ಠ ಲೋಹಗಳು" ಎಂಬ ಪದಕ್ಕೆ ಸಾದೃಶ್ಯ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳನ್ನು ಜಡ ಅನಿಲಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಈಗ ಅನೇಕ ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ತಿಳಿದಿರುವ ಕಾರಣ ಈ ಲೇಬಲ್ಅನ್ನು ಅಸಮ್ಮತಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರವು ಪರಮಾಣು ರಚನೆಯ ಸಾಮಾನ್ಯ ತಿಳುವಳಿಕೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ೧೮೯೫ ರಲ್ಲಿ, ಫ್ರೆಂಚ್ ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಹೆನ್ರಿ ಮೊಯಿಸನ್ ಅತ್ಯಂತ ವಿದ್ಯುದೃಣ ಧಾತುವಾದ ಫ್ಲೋರಿನ್ ಮತ್ತು ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಆರ್ಗಾನ್ ನಡುವೆ ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರೂ ಅದು ವಿಫಲವಾಯಿತು. ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಅಂತ್ಯದವರೆಗೆ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಆರ್ಗಾನ್ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿಲ್ಲ, ಆದರೆ ಈ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಪರಮಾಣು ರಚನೆಯ ಹೊಸ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದವು.
ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಭೌತವಿಜ್ಞಾನಿ ಲಾರ್ಡ್ ರ‍್ಯಾಲೇ (1842-1919) ಎಂಬವ ವಾಯುವಿನಲ್ಲಿಯ ಸಾರಜನಕದ ಸಾಂದ್ರತೆಯು ರಾಸಾಯನಿಕ ವಿಧಾನದಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ನೈಟ್ರೊಜನ್ನಿನ ಸಾಂದ್ರತೆಗಿಂತಲೂ ಸುಮಾರು 0.5%ರಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ ಎಂಬ ಅಂಶವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದ (1892). ಈ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಪ್ರಯೋಗಾಂತರ್ಗತ ದೋಷದಿಂದ (ಎಕ್ಸ್‌ಪೆರಿಮೆಂಟಲ್ ಎರರ್) ಉಂಟಾದುದು ಎಂದು ಹೇಳುವಂತಿರಲಿಲ್ಲ. ವಾಯುವಿನಿಂದ ತಯಾರಿಸಿದ ನೈಟ್ರೊಜನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಸಾಂದ್ರವಾದ ಬೇರೊಂದು ಅನಿಲ ಇರಬಹುದೆಂಬ ಸೂಚನೆ ಗಮನಿಸಿ ಈ ಅನಿಲವನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಯತ್ನ ನಡೆಯಿತು. 50 ಲೀಟರ್ ಗಾತ್ರವುಳ್ಳ ದೊಡ್ಡ ಗೋಳದಲ್ಲಿ 9 ಭಾಗದಷ್ಟು ವಾಯು ಮತ್ತು 11 ಭಾಗದಷ್ಟು ಆಕ್ಸಿಜನ್ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು, ಈ ಮಿಶ್ರಣದ ಮೂಲಕ ಪ್ಲಾಟಿನಮ್ ಧ್ರುವಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ವಿದ್ಯುತ್ ಕಿಡಿಗಳನ್ನು ಹಾಯಿಸಲಾಯಿತು. ನೈಟ್ರೊಜನ್-ಆಕ್ಸಿಜನ್ ಸಂಯೋಗಗೊಂಡು ನೈಟ್ರಿಕ್ ಆಕ್ಸೈಡ್ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಯಿತು. ಇದು ಆಕ್ಸಿಜನ್ನಿನೊಡನೆ ಮತ್ತೆ ಸಂಯೋಗಗೊಂಡು ನೈಟ್ರೊಜನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡ್ ಆಯಿತು. ಈ ಉಪಕರಣದ ಮೂಲಕ ಕಾಸ್ಟಿಕ್ ಸೋಡ ದ್ರಾವಣವನ್ನು ಹಾಯಿಸಿ ನೈಟ್ರೊಜನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಯಿತು. ಉಳಿದ ಅನಿಲದಲ್ಲಿ ಆರ್ಗಾನ್ ಮತ್ತು ಇತರ ವಿರಳಾನಿಲಗಳು ಇದ್ದುವು.
ಸ್ಕಾಟ್ಲೆಂಡಿನ ರಸಾಯನವಿಜ್ಞಾನಿ ವಿಲಿಯಮ್ ರ‍್ಯಾಮ್ಸೇ (1852-1916) ಎಂಬವ ವಾಯುವಿನಿಂದ ಮೊದಲು ಕಾರ್ಬನ್ ಡೈಆಕ್ಸೈಡನ್ನೂ ನೀರಾವಿಯನ್ನೂ ಬೇರ್ಪಡಿಸಿ ಅನಂತರ ವಾಯುವನ್ನು ಕಾದ ತಾಮ್ರದ ಮೇಲೂ ಆ ಬಳಿಕ ಕಾದ ಮೆಗ್ನೀಸಿಯಮ್ಮಿನ ಮೇಲೂ ಹಾಯಿಸಿ ಆರ್ಗಾನ್ ಅನಿಲವನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಿದ(1894).
ಈ ಆವಿಷ್ಕಾರಗಳಿಂದ ಉತ್ತೇಜನ ಪಡೆದ ರ‍್ಯಾಮ್ಸೆ ಮತ್ತು ರ‍್ಯಾಲೆ ತಮ್ಮ ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲಾಗಿ ವಿರಳಾನಿಲಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪೇ ಪತ್ತೆಯಾಯಿತು. ಧಾತುಗಳ ಆವರ‍್ತಕೋಷ್ಠಕದಲ್ಲಿ ಕ್ಷಾರಲೋಹಗಳ ಮತ್ತು ಹ್ಯಾಲೋಜನ್‌ಗಳ ನಡುವೆ ಇವನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಯಿತು. ರೇಡಾನ್ ಅನಿಲ ರುದರ್‌ಫರ್ಡ್ (1871-1937) ಮತ್ತು ಸಾಡಿ (1877-1965) ಎಂಬವರಿಂದ ಪತ್ತೆಯಾಯಿತು.
ಹೀಲಿಯಮ್ ಮತ್ತು ರೇಡಾನ್‌ಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟರೆ ಇತರ ವಿರಳಾನಿಲಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ವಾಯುವೇ ಮೂಲ ಆಕರ. ಇಲ್ಲಿ ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ವಿಧಾನಗಳಿವೆ:
1. ವಾಯುವಿನಲ್ಲಿರುವ ಇತರ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಮದಿಂದ ಬೇರ್ಪಡಿಸುವುದು. ರ‍್ಯಾಲೇ ಮತ್ತು ರ‍್ಯಾಮ್ಸೇಯರ ವಿಧಾನಗಳು ಈ ಬಗೆಗೆ ಸೇರಿದವು.
2. ದ್ರವಿತ ವಾಯುವನ್ನು ಆಂಶಿಕ ಆಸವನಕ್ಕೆ ಈಡುಮಾಡುವುದು. ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಕೈಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲೂ ಬಳಸುವುದಿದೆ.
ವಾಯುವಿನಲ್ಲಿರುವ ಅನಿಲಗಳ ಕುದಿಬಿಂದುಗಳು (ಸೆಲ್ಸಿಯಸುಗಳಲ್ಲಿ) 760 ಮಿಮೀ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿ ಈ ಮುಂದಿನಂತೆ ಇವೆ : ಹೀಲಿಯಮ್ 268.90, ನಿಯಾನ್ 246.10, ನೈಟ್ರೊಜನ್ 195.80, ಆರ್ಗಾನ್ 185.90, ಆಕ್ಸಿಜನ್ 1840, ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ 153.20, ಕ್ಸೆನಾನ್ 108.10.
ಅನಿಲಗಳ ಕುದಿಬಿಂದುಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿರುವ ಕಾರಣ ದ್ರವ ವಾಯುವನ್ನು ಆಂಶಿಕ ಆಸವನಕ್ಕೆ ಈಡುಮಾಡುವುದರಿಂದ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸಬಹುದು.
ಈ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಬೇರ್ಪಡಿಸುವ ಇನ್ನೊಂದು ವಿಧಾನ ಇದೆ. ತೆಂಗಿನ ಚಿಪ್ಪಿನಿಂದ ಆದ ಇದ್ದಲಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಉಷ್ಣತೆಗಳಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ವಿರಳಾನಿಲಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವಿದೆ. 1000 ಸೇ ನಲ್ಲಿ ಆರ್ಗಾನ್-ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ ಮತ್ತು ಕ್ಸೆನಾನ್‌ಗಳೂ-1800 ಸೇ ನಲ್ಲಿ ನಿಯಾನ್ ಅನಿಲವೂ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೀರಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಆರ್ಗಾನ್, ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ ಮತ್ತು ಕ್ಸೆನಾನ್‌ಗಳನ್ನು ಹೀರಿಕೊಂಡಿರುವ ಇದ್ದಲನ್ನು, ದ್ರವವಾಯುವಿನ ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ, ಮತ್ತೊಂದು ಇದ್ದಲಿನ ಚೂರಿನ ಸಂಪರ್ಕದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಿದರೆ, ಎರಡನೆಯ ಚೂರಿಗೆ ಆರ್ಗಾನ್ ಅನಿಲ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಎರಡನೆಯ ಚೂರನ್ನು ಕಾಸಿದರೆ ಆರ್ಗಾನ್ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗುವುದು. ಮೊದಲನೆಯ ಇದ್ದಲಿನ ಚೂರನ್ನು-900ಸೇ ಉಷ್ಣತೆಗೆ ಕಾಸಿದರೆ, ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ ಬಿಡುಗಡೆಯಾಗಿ ಕ್ಸೆನಾನ್ ಮಾತ್ರ ಉಳಿಯುತ್ತದೆ.
ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳು ದುರ್ಬಲ ಅಂತರಪರಮಾಣು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ, ಮತ್ತು ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಕಡಿಮೆ ಕರಗುವ ಮತ್ತು ಕುದಿಯುವ ಬಿಂದುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಅನೇಕ ಘನ ಮೂಲಧಾತುಗಳಿಗಿಂತ ದೊಡ್ಡ ಪರಮಾಣು ದ್ರವ್ಯರಾಶಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಧಾತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಅವೆಲ್ಲವೂ ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಏಕಪರಮಾಣು ಅನಿಲಗಳಾಗಿವೆ. ಇತರ ಧಾತುಗಳೊಂದಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದಾಗ ಹೀಲಿಯಂ ಹಲವಾರು ವಿಶಿಷ್ಟ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅದರ ಕುದಿಯುವ ಮತ್ತು ಕರಗುವ ಬಿಂದುಗಳು ಇತರ ತಿಳಿದಿರುವ ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುಗಳಿಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಇವೆ; ಇದು ಅತಿತರಲತೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಏಕೈಕ ಧಾತುವಾಗಿದೆ; ಪ್ರಮಾಣಿತ ಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ತಂಪಾಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಗಟ್ಟಿಗೊಳಿಸಲಾಗದ ಏಕೈಕ ಧಾತು ಇದು. ಘನವಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು 25 ಪ್ರಮಾಣಿತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ (2,500 kPa; 370 psi) 0.95 K (−272.200; C; −457.960 ° F) ತಾಪಮಾನವನ್ನು ಅನ್ವಯಿಸಬೇಕು. ಕ್ಸೆನಾನ್‍ವರೆಗಿನ ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳು ಅನೇಕ ಸ್ಥಿರ ಸಮಸ್ಥಾನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ರೇಡಾನ್ ಯಾವುದೇ ಸ್ಥಿರ ಸಮಸ್ಥಾನಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿಲ್ಲ; ಅದರ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಐಸೊಟೋಪ್, 222Rn, 3.8 ದಿನಗಳ ಅರ್ಧ-ಜೀವಿತಾವಧಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಹೀಲಿಯಂ ಮತ್ತು ಪೊಲೊನಿಯಮ್ ಅನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಕ್ಷಯಿಸುತ್ತದೆ, ಇದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಸೀಸವಾಗಿ ಕ್ಷಯಿಸುತ್ತದೆ.
ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳು ಬಣ್ಣರಹಿತ, ವಾಸನೆಯಿಲ್ಲದ, ರುಚಿಯಿಲ್ಲದ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣಿತ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಉರಿಯದ ಅನಿಲಗಳಾಗಿವೆ. ಆವರ್ತ ಕೋಷ್ಟಕದಲ್ಲಿ ಇವುಗಳನ್ನು ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಗುಂಪು 0 ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು ಏಕೆಂದರೆ ಇವುಗಳು ಶೂನ್ಯ ವೇಲೆನ್ಸಿ ಹೊಂದಿದೆಯೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿತ್ತು, ಅಂದರೆ ಅವುಗಳ ಪರಮಾಣುಗಳು ಇತರ ಧಾತುಗಳೊಂದಿಗೆ ಸೇರಿಕೊಂಡು ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಕೆಲವು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಸಂಯುಕ್ತಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ ಎಂದು ನಂತರ ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಈ ಲೇಬಲ್ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿಲ್ಲ.
ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳು ಪೂರ್ಣ ವೇಲೆನ್ಸಿಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ಕೋಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ವೇಲೆನ್ಸ್ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳು ಪರಮಾಣುವಿನ ಅತ್ಯಂತ ಹೊರಗಿನ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬಂಧದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸುವ ಏಕೈಕ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳಾಗಿವೆ. ಪೂರ್ಣ ವೇಲೆನ್ಸಿಯ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್ ಕೋಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪರಮಾಣುಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಸ್ಥಿರವಾಗಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬಂಧಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲು ಒಲವು ತೋರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನ್‌ಗಳನ್ನು ಗಳಿಸುವ ಅಥವಾ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದಿಲ್ಲ.
ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳು ಅತ್ಯಂತ ಕಡಿಮೆ ರಾಸಾಯನಿಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತವೆ; ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಕೆಲವು ನೂರು ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ಮಾತ್ರ ರೂಪುಗೊಂಡಿವೆ. ರಾಸಾಯನಿಕ ಬಂಧಗಳಲ್ಲಿ ಹೀಲಿಯಂ ಮತ್ತು ನಿಯಾನ್‍ಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ತಟಸ್ಥ ಸಂಯುಕ್ತಗಳು ರೂಪುಗೊಂಡಿಲ್ಲ (ಆದರೂ ಕೆಲವು ಹೀಲಿಯಂ-ಇರುವ ಅಯಾನುಗಳು ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ತಟಸ್ಥ ಹೀಲಿಯಂ ಇರುವ ಅಯಾನುಗಳಿಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಸೈದ್ಧಾಂತಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ), ಆದರೆ ಕ್ಸೆನಾನ್, ಕ್ರಿಪ್ಟಾನ್ ಮತ್ತು ಆರ್ಗಾನ್ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕತೆಯನ್ನು ಮಾತ್ರ ತೋರಿಸಿವೆ.
ಜಡ ವಾತಾವರಣವನ್ನು ಒದಗಿಸಲು ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಸಾರಜನಕಕ್ಕೆ ಸಂವೇದಿಯಾಗಿರುವ ವಾಯು-ಸಂವೇದಿ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಸಂಶ್ಲೇಷಣೆಯಲ್ಲಿ ಆರ್ಗಾನ್‍ನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಘನ ಆರ್ಗಾನ್‍ನ್ನು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಗಳಂತಹ ಅಸ್ಥಿರ ಸಂಯುಕ್ತಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅವುಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ತಾಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಜಡ ಮಾತೃಕೆಯಲ್ಲಿ ಸಿಕ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಲಿಯಂ ಅನ್ನು ಅನಿಲ ವರ್ಣರೇಖನದಲ್ಲಿ ವಾಹಕ ಮಾಧ್ಯಮವಾಗಿ, ಉಷ್ಣಮಾಪಕಗಳಿಗೆ ತುಂಬುವ ಅನಿಲವಾಗಿ ಮತ್ತು ವಿಕಿರಣವನ್ನು ಅಳೆಯುವ ಸಾಧನಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಗೈಗರ್ ಗಣಕ ಮತ್ತು ಗುಳ್ಳೆಮಂದಿರ.
ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿತ ದ್ವಯಾಣು ಲೇಸರ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಲೇಸರ್‌ಗಳು ನೇರಳಾತೀತ ಬೆಳಕನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುತ್ತವೆ, ಇದು ಅದರ ಸಣ್ಣ ತರಂಗಾಂತರದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ (ArFಗೆ 193 ಎನ್‌ಎಂ ಮತ್ತು KrFಗೆ 248 ಎನ್‌ಎಂ) ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿಖರತೆಯ ಚಿತ್ರಣವನ್ನು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಎಕ್ಸೈಮರ್ ಲೇಸರ್‌ಗಳು ಅನೇಕ ಕೈಗಾರಿಕಾ, ವೈದ್ಯಕೀಯ ಮತ್ತು ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಅನ್ವಯಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ. ಇಂಟಿಗ್ರೇಟೆಡ್ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಮೈಕ್ರೊಲಿಥೊಗ್ರಫಿ ಮತ್ತು ಮೈಕ್ರೊ ಫ್ಯಾಬ್ರಿಕೇಶನ್ ಮತ್ತು ಲೇಸರ್ ಆಂಜಿಯೋಪ್ಲ್ಯಾಸ್ಟಿ ಮತ್ತು ಕಣ್ಣಿನ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಲೇಸರ್ ಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆಗೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳನ್ನು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಕ್ಸೆನಾನನ್ನು, ಅಯಾನು ಎಂಜಿನ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಜಡತ್ವದಿಂದಾಗಿ ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಯಾನು ಎಂಜಿನ್‌ಗಳನ್ನು ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಿಯೆಗಳಿಂದ ನಡೆಸಲಾಗುವುದಿಲ್ಲವಾದ್ದರಿಂದ, ಇಂಧನ ಮತ್ತು ಎಂಜಿನ್‌ನಲ್ಲಿನ ಯಾವುದರ ನಡುವೆ ಅನಗತ್ಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ರಾಸಾಯನಿಕವಾಗಿ ಜಡ ಇಂಧನಗಳನ್ನು ಬಯಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯುತ್ ವಿಸರ್ಜನೆಯ ಬಣ್ಣಗಳು ಮತ್ತು ವರ್ಣಪಟಲ (ಕೆಳಗಿನ ಸಾಲು); ಎರಡನೇ ಸಾಲು ಮಾತ್ರ ಶುದ್ಧ ಅನಿಲಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ.
ಅನಿಲ ವಿಸರ್ಜನೆ ಹೊರಸೂಸುವಿಕೆಯ ಬಣ್ಣವು ಈ ಕೆಳಗಿನವುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಂತೆ ಹಲವಾರು ಅಂಶಗಳನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿರುತ್ತದೆ:
This article uses material from the Wikipedia ಕನ್ನಡ article ಶ್ರೇಷ್ಠಾನಿಲಗಳು, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಟಿಪ್ಪಣಿ ಮಾಡದಿದ್ದ ಹೊರತು ಪಠ್ಯ "CC BY-SA 4.0" ರಡಿ ಲಭ್ಯವಿದೆ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ಕನ್ನಡ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.
