ಮಸೂರ: ವಿಕಿಪೀಡಿಯ:ದ್ವಂದ್ವ ನಿವಾರಣೆ

ಮಸೂರವು ತೇಜ ಕೇಂದ್ರವಿಲ್ಲದೆ ಬೆಳಕನ್ನು ವಕ್ರೀಭವಿಸುತ್ತದೆ.

ಮಸೂರ ಅಥವಾ ಲೆನ್ಸ್ ಪದವನ್ನು ಲಾಟಿನ್ ಭಾಷೆಯ ಲೆಂಟಿಲ್ ಎಂಬ ಪದದಿಂದ ಆರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಇಮ್ಮಡಿ ಪೀನ ಮಸೂರದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದೆ. ಹಳೆಯ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಸೂರವನ್ನು ಕಲಾಕೃತಿಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಡೇವಿಡ್ ಬ್ರ್ಯೂಸ್ಟರ್ ರವರು ಮಸೂರವನ್ನು ಭೂತಗನ್ನಡಿಯಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು ಎಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದರು. ಇತಿಹಾಸ ಸಹಸ್ರಮಾನಗಳಿಂದ ಮಸೂರಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಪ್ರಾಚೀನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಮಸೂರಗಳನ್ನು ಉತ್ತಮ ಅಲಂಕಾರಿಕ ಕೆಲಸಗಳಿಗೆ ಕುಶಲಕರ್ಮಿಗಳು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಪ್ಲಿನಿ ಮತ್ತು ನೆನೆಕಾ ಕಿರಿಯ (3ಕ್ರಿ.ಪೂ.65)ದಲ್ಲಿ ನೀರು ತುಂಬಿದ ಗಾಜಿನ ಗ್ಲೋಬ್ ನಿಂದ ಆಗುವ ವರ್ಧಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

 

11ನೇ ಮತ್ತು 13ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಓದುವ ಕಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಓದುವ ಸಲುವಾಗಿ ವಿದ್ವಾಂಸರು ಇದನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಅರ್ಧ ಗಾಜಿನ ಗೋಳವನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ಮಾಡಿದ ಸಮತಲ- ಪೀನ ಮಸೂರಗಳು ಇದ್ದವು. ನಂತರ ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾದ ಭೂತ ಕನ್ನಡಿಯನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಲಾಯಿತು. 1280ರಲ್ಲಿ ಇಟಲಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡಕ ಆವಿಷ್ಕಾರವಾಯಿತು. ಇದರೊಂದಿಗೆ ಯೂರೋಪ್ ನಲ್ಲಿ ಮಸೂರಗಳು ವಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಕೆಗೆ ಬಂದವು.ಹದಿಮೂರನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಇಟಲಿಯ ವೆನಿಸ್ ಮತ್ತು ಫ್ಲಾರೆನ್ಸ್ಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ದೃಗ್ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಸ್ಪೆಕ್ಟಾಕಲ್ ತಯಾರಕರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಔದ್ಯೋಗಿಕ ಜ್ಞಾನವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಅದನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ದೃಷ್ಟಿ ಸರಿಪಡಿಸಲು ಮಸೂರಗಳನ್ನು ಉಪಯೋಗಿಸಿದರು.

ದೂರದರ್ಶಕ ಮತ್ತು ಸೂಕ್ಷ್ಮದರ್ಶಕಗಳ ಆವಿಷ್ಕಾರದೊಂದಿಗೆ, ಲೆನ್ಸ್ ನ 17 ಆಕರಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಲೆನ್ಸ್ ನಿಂದ ದೃಷ್ಟಿ ದೋಷವನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನ, 18ನೇ ಶತಮಾನದ ಪ್ರಯೋಗ ಶೀಲತೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. 1733 ರಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನ ಚೆಸ್ಟರ್ ಮೂರ್ ಹಾಲ್ ನಲ್ಲಿ ಸಂಯುಕ್ತ ವರ್ಣರಹಿತ ಮಸೂರದ ಆವಿಷ್ಕಾರವನ್ನು ಮಾಡಲಾಯಿತು.

ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಸೂರಗಳು ಗೋಲಾಕಾರದ್ದಾಗಿವೆ. ಅವುಗಳ ಪ್ರತಿ ಮೇಲ್ಮೈ ಪೀನವನ್ನು ನಿಮ್ನ, ಅಥವಾ ಸಮತಲೀಯ ವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಬಹುದು. ಮಸೂರದ ಮೇಲ್ಮೈಯಲ್ಲಿರುವ ಗೋಳಗಳ ಮಧ್ಯ ಭಾಗವನ್ನು ಸೇರಿಸುವ ಲೆನ್ಸ್ ನನ್ನು ಮಸೂರ ಅಕ್ಷ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಸೂರಗಳಿಗೆ ಬೇರೆ ಆಕಾರ ಅಥವಾ ಗಾತ್ರ ನೀಡುವ ಸಲುವಾಗಿ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ನಂತರ ಕತ್ತರಿಸಬಹುದು. ಮಸೂರ ಅಕ್ಷವನ್ನು ಮಸೂರದ ಭೌತಿಕ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬಹುದು. ಉಬ್ಬಿದ ಅಥವಾ ಸಿಲಿಂಡರ್ ಆಕಾರದ ಮಸೂರಗಳ ಎರಡು ವಕ್ರತೆಯ ತ್ರಿಜ್ಯಗಳ ಜೊತೆಗೆ ಮೇಲ್ಮೈಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಸಂಕೀರ್ಣ ವೃತ್ತ ಆಕಾರದ ಮಸೂರಗಳು.ಒಂದು ಅಥವಾ ಎರಡು ಮೇಲ್ಮೈಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಆಕಾರಗಳ ಗುಣಮಟ್ಟಕ್ಕಾಗಿ ಸರಳ ಮಸೂರಗಳ ಕಡಿಮೆ ವೆಪಥಿನ ಚಿತ್ರಗಳು ರಚನೆಯಾಗಿತ್ತು, ಆದರೆ ಇದನ್ನು ತಯಾರಿಸುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಕಷ್ಟ ಮತ್ತು ದುಬಾರಿ.

 

ಮಸೂರಗಳನ್ನು ಮೇಲ್ಮೈಗಳ ಬಾಗುವಿಕೆಯ ಆಧಾರದಲ್ಲಿ ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಎರಡೂ ಮೇಲ್ಮೈ ವಕ್ರತೆಯ ತ್ರಿಜ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದರಿಂದ ಮಸೂರ ಸಮ ಮಸೂರ ಆಗಿದೆ. ಮೇಲ್ಮೈ ಒಂದು ಫ್ಲಾಟ್ ವೇಳೆ ಮಸೂರ (ಲೆನ್ಸ್) ಎತರ ಮೇಲ್ಮೈ ವಕ್ರತೆಯ ಅವಲಂಬಿಸಿ ಸಮತಲ-ಪೀನ ಅಥವಾ ಸಮತಲ-ನಿಮ್ನ ಆಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಇದು ದೋಷ ಪರಿಹಾರಕ ಮಸೂರಕ್ಕೆ ಬಳಕೆಯಾಗಿತ್ತು. ಮಸೂರವು ದ್ವಿ ಅಥವಾ ಸಮತಲ-ಪೀನ ವೇಳೆಯಲ್ಲಿ ಮಸೂರದ ಮೂಲಕ ಬೆಳಕಿನ ರವಾನೆಯ ಸಮಾಂತರೀಕರಿಸಿದ ಕಿರಣದ ಮಸೂರದ ಹಿಂದೆ ಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಒಮ್ಮುಖಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಸ್ಪಾಟ್ ಲೆನ್ಸ್ ದೂರ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ಹಾಗೂ ಸಮೀಕರಣದಲ್ಲಿ ನಾಭಿ ದೂರದಿಂದ ಆಗಿದೆ. ಮಸೂರದ ಮೂಲಕ ಕಿರಣಗಳು ಹಾದು ಹೋಗುವ ನಂತರ, ಮಸೂರ ಮುಂದೆ ಅಕ್ಷದಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಬಂದುವಿನಲ್ಲಿ ಹೊಮ್ಮುತ್ತ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಇದು ಒಂದು ಮಸೂರಕ್ಕೆ ನಾಭಿ ದೂರದಿಂದ ಸಂಬಂಧಿಸುತ್ತದೆ ಋಣಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಮಸೂರದ ಈ ಹಂತವು ಕೂಡಾ ನಾಭಿ ದೂರ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

 

ಪೀನ-ನಿಮ್ನ (ಚಂದ್ರಾಕೃತಿ) ಮಸೂರಗಳು ಎರಡು ಮೇಲ್ಮೈಗಳ ಸಂಬಂಧಿ ಬಾಗುವಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅವಲಂಬಿಸಿ ಧನಾತ್ಮಕ ಅಥವಾ ಋಣಾತ್ಮಕ ಆಗಿರಬಹುದು. ಒಂದು ಚಂದ್ರಾಕೃತಿ ಲೆನ್ಸ್ ಕಡಿದಾದ ನಿಮ್ನ ಮೇಲ್ಮೈಯು ಮತ್ತು ದಾರಿಯು ಹೆಚ್ಚು ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ತೆಳುವಾಗುತ್ತದೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ, ಒಂದು ಧನಾತ್ಮಕ ಚಂದ್ರಾಕೃತಿ ಲೆನ್ಸ್ ಪೀನ ಮೇಲ್ಮೈ ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ದಾರಿಯು ಹೆಚ್ಚು ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ದಪ್ಪವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ನಿಖರವಾಗಿ ಶೂನ್ಯ ದೃಷ್ಟಿ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಗಳಿಸಲು, ಒಂದು ಚಂದ್ರಾಕೃತಿ ಲೆನ್ಸ್ ದಪ್ಪದ ಪರಿಣಾಮ ಖಾತೆಗೆ ಸ್ವಲ್ಪ ಅಸಮಾನಬಾಗುವಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿರಬೇಕು.ಶೂನ್ಯ ದೃಷ್ಡಿಯ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಲೆನ್ಸ್ ಹೊಂದಿರುವುದರಿಂದ ಸಮಾನವಾದ ಎರಡು ವಕ್ರತೆಯ ಮೇಲ್ಮೈ ತೆಳುವಾದಾಗ ಲೆನ್ಸ್ ಅದನ್ನು ಒಮ್ಮುಖವಾಗಿಯೂ ಬೆಳಕು ಹೊರಗುಳಿಯುತ್ತದೆ.

ಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಮಸೂರದ ನಾಭಿದೂರವನ್ನು ಲೆನ್ಸ್ ಮೇಕರ್ ಸಮೀಕರಣವನ್ನು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರ ಮಾಡಬಹುದು ${\displaystyle {\frac {1}{f}}=(n-1)\left[{\frac {1}{R_{1}}}-{\frac {1}{R_{2}}}+{\frac {(n-1)d}{nR_{1}R_{2}}}\right]}$ 

${\displaystyle f}$  = ಮಸೂರದ ನಾಭಿ ದೂರ

${\displaystyle n}$  = ಮಸೂರದ ವಸ್ತುಗಳ ವಕ್ರೀಕರಣ ಸೂಚಿ ಆಗಿದೆ

${\displaystyle R_{1}}$  = ಬೆಳಕಿನ ಮೂಲದಿಂದ ಮಸೂರದ ಮೇಲ್ಮೈನ ಸಮೀಪಕ್ಕೆ ವಕ್ರತೆಯ ತ್ರಿಜ್ಯ

${\displaystyle R_{2}}$  = ಬೆಳಕಿನ ಮೂಲದಿಂದ ಮಸೂರದ ಮೇಲ್ಮೈನ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ವಕ್ರತೆಯ ತ್ರಿಜ್ಯ

${\displaystyle d}$  = ಲೆನ್ಸ್ ನ ದಪ್ಪ

ತೆಳ್ಳನೆಯ ಮಸೂರಗಳಲ್ಲಿ ಬೆಳಕಿನ ಮೂಲಕ ಮಸೂರದ ಮೇಲ್ಮೈನ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ವಕ್ರತೆಯ ತ್ರಿಜ್ಯವು(${\displaystyle R_{1}}$ ) , ಬೆಳಕಿನ ಮೂಲದಿಂದ ಮಸೂರದ ಮೇಲ್ಮೈನ ದೂರದಲ್ಲಿರುವ ವಕ್ರತೆಯ ತ್ರಿಜ್ಯವು (${\displaystyle R_{2}}$ ) ಮತ್ತು ಮಸೂರದ ದಪ್ಪವು ಹೋಲಿಸಿದರೆ ತುಂಬಾ ಸಣ್ಣ ವೇಳೆ. ನಂತರ ತೆಳ್ಳನೆಯ ಮಸೂರಗಳ ಅಂದಾಜು ಮಾಡಬಹುದಾಯಿತು . ${\displaystyle {\frac {1}{f}}\approx \left(n-1\right)\left[{\frac {1}{R_{1}}}-{\frac {1}{R_{2}}}\right].}$ 

ಒಂದು ಲೆನ್ಸ್ ಬಳಸಿ ಚಿತ್ರಿಸುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಾಗಿ ರೇಖೀಯ ವರ್ಧನ ನೀಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ${\displaystyle M=-{\frac {S_{2}}{S_{1}}}={\frac {f}{f-S_{1}}}}$  , ${\displaystyle M}$  = ವಸ್ತುವಿನ ಗಾತ್ರಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ ಚಿತ್ರದ ಪಾತ್ರದ ಗಾತ್ರದ ಅನುಪಾತವು ವ್ಯಾಖ್ಯ ಆನಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮಸೂರಗಳು ಪರಿಪೂರ್ಣ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವುದಿಲಲಅ, ಮತ್ತು ಲೆನ್ಸ್ ಯಾವಾಗಲೂ ಚಿತ್ರ ವಸ್ತುವಿನ ಒಂದು ಅಪೂರ್ಣ ಪ್ರತಿಕೃತಿ ಮಾಡುವ ಅಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಅಥವಾ ವಿಪಥನ ಕೆಲವು ಪದವಿ ಪರಿಚಯಿಸುತ್ತದೆ.

1. ಗೋಳ ವಿಪಥನ
2. ವರ್ಣೋನಾದ
3. ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ವಕ್ರತೆಯ
4. ಕೋಮಾ
5. ಬ್ಯಾರೆಲ್ ಮತ್ತು ಸೂಮೆತ್ತ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ
6. ಅಸಮ

ಸರಳ ಮಸೂರಗಳಿಂದ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಅನಾಹುತಗಳನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಲು ಸರಳ ಮಸೂರಗಳ ಸಂಯೋಜನೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿದರು. ಹೀಗೆ ಸಂಯೋಜಿಸಿದ ಮಸೂರವನ್ನು ಸಂಯುಕ್ತ ಮಸೂರ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ. ಸಂಯುಕ್ತ ಮಸೂರಗಳನ್ನು ಸರಳ ಮಸೂರಗಳ ಜೋಡಣೆಯಿಂದ ಮತ್ತು ವಿಭಿನ್ನವಾದ ವಕ್ರೀಕಾರಕ ವಸ್ತುಗಳ ಸೂಚಿಗಳಿಂದ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

1. ತೆಳ್ಳನೆಯ ಸಂಯುಕ್ತ ಮಸೂರದ ನಾಭಿದೂರ

${\displaystyle {\frac {1}{f}}={\frac {1}{f_{1}}}+{\frac {1}{f_{2}}}.}$ 

1. ಎರಡು ಮಸೂರಗಳು ${\displaystyle d}$  ಅಂತರದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, ನಾಭಿದೂರ

${\displaystyle {\frac {1}{f}}={\frac {1}{f_{1}}}+{\frac {1}{f_{2}}}-{\frac {d}{f_{1}f_{2}}}.}$ 

1)ಸಿಲಿಂಡರ್ ಆಕಾರದ ಮಸೂರಗಳು 2) ಫ್ರೆಸ್ನೆಲ್ ಮಸೂರ

 

3)ಉಬ್ಬಿದ ಮಸೂರ 4)ಗ್ರೇಡಿಯಂಟ್ ಸೂಚ್ಯಂಕ ಮಸೂರ 5)ಕೊಡಲಿ.

• http://www.lenslabexpress-queens.com/
• http://dev.physicslab.org/document.aspx?doctype=3&filename=geometricoptics_converginglenses.xml
• http://www.physics.louisville.edu/jcmorrison/111/LabE_ThinLenses.doc Archived 2016-03-04 ವೇಬ್ಯಾಕ್ ಮೆಷಿನ್ ನಲ್ಲಿ.