ანტუან ანრი ბეკერელი

15 დეკემბერი, 1852, პარიზი — გ. 25 აგვისტო, 1908, ბრეტანი) — ფრანგი ინჟინერი, ფიზიკოსი, 1903 წლის ნობელის პრემიის ლაურეატი ფიზიკის დარგში და პირველი ადამიანი, რომელმაც აღმოაჩინა რადიოაქტივობა. რადიოაქტივობის აღმოჩენაში მას ეხმარებოდნენ პიერ კიური და მარი სკლოდოვსკა-კიური, ამიტომ ნობელის პრემია ბეკერელთან ერთად მათაც მიიღეს. SI სისტემაში მისი სახელი (Bq) ეწოდა რადიოაქტივობის ერთეულს.

ანტუან ანრი ბეკერელი
ფრანგ. Antoine Henri Becquerel
დაბ. თარიღი	15 დეკემბერი, 1852(1852-12-15)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] [10] [11]
დაბ. ადგილი	პარიზი[12] [13]
გარდ. თარიღი	25 აგვისტო, 1908(1908-08-25)[1] [3] [4] [5] [6] [7] [9] [10] (55 წლის)
გარდ. ადგილი	manoir de Pen Castel, კრუასიკი
დასაფლავებულია	manoir de Pen Castel
მოქალაქეობა	საფრანგეთი[14]
საქმიანობა	ფიზიკოსი[15] , ინჟინერი, უნივერსიტეტის პროფესორი, ბირთვული ფიზიკოსი და ქიმიკოსი
მუშაობის ადგილი	პოლიტექნიკური სკოლა[16] , ბუნებისმეტყველების ეროვნული მუზეუმი (პარიზი)[17] და გზებისა და ხიდების ეროვნული სკოლა[18]
ალმა-მატერი	ლუი დიდის ლიცეუმი, პოლიტექნიკური სკოლა[16] და გზებისა და ხიდების ეროვნული სკოლა
განთქმული მოსწავლეები	მარი სკლოდოვსკა-კიური
სამეცნიერო ხარისხი	მეცნიერების ბაკალავრი[18] და მეცნიერებათა დოქტორი[18]
მეუღლე	Louise Lorieux[13] და Lucie Jamin
მამა	ედმონდ ბეკერელი
შვილ(ებ)ი	ჟან ბეკერელი
ნათესავ(ებ)ი	პოლ ბეკერელი
ჯილდოები	ნობელის პრემია ფიზიკაში[20] [21] , ჰელმჰოლცის მედალი, საპატიო ლეგიონის ორდენის ოფიცერი[22] , რუმფორდის მედალი[23] , La Caze Prize of the Academy of Sciences, ბარნარდის მედალი სამეცნიერო დამსახურებისთვის და სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი[24]
ხელმოწერა
ანტუან ანრი ბეკერელი ვიკისაწყობში

ანტუან ბეკერელი დაიბადა 1852 წლის 15 დეკემბერს პარიზში, მდიდარ ოჯახში. მისი ოჯახის წარმომავლობა მჭიდროდ უკავშირდებოდა ფიზიკას: ბეკერელის ბაბუა (ანტუან სეზან ბეკერელი), მამა (ალექსანდრ-ედმონდ ბეკერელი) და შვილი (ჟან ბეკერელი) იყვნენ ფიზიკოსები. იგი სწავლობდა საინჟინრო პოლიტექნიკურ სკოლაში. 1874 წელს ბეკერელი დაქორწინდა ლუსი მარი ჟამენზე, რომელიც მათი შვილის, ჟანის დაბადების დროს გარდაიცვალა. 1880 წელს ჟამენი მეორედ დაქორწინდა ლუის დესირ ლორექსზე.

1894 წელს ბეკერელი მუშაობდა ხიდებისა და საავტომობილო გზების დეპარტამენტში ინჟინრად. მოგვიანებით მან დაიწყო საკუთარი ადრეული ექსპერიმენტების ჩატარება და ინჟინრობას თავი დაანება. ბეკერელმა ადრეულ წლებშივე შეისწავლა დედამიწის მაგნიტური ველი.

1900 წელს ბეკერელმა გაზომა ბეტა ნაწილაკების პარამეტრები, და მიხვდა რომ მათ ჰქონდათ იგივე ზომები, როგორიც აქვს მაღალსიჩქარიან ელექტრონს, რომელიც ტოვებს ბირთვს. 1901 წელს მანვე აღმოაჩინა შემდეგი ფაქტი: რადიოაქტიურობა შესაძლოა გამოყენებულ იქნას მედიცინაში. ამ აღმოჩენამ გამოიწვია რადიოთერაპიის წარმოქმნა და განვითარება (რადიოთერაპია გამოიყენება სიმსივნის სამკურნალოდ).

ბეკერელს რადიოაქტივობის აღმოჩენის შემდეგ დიდი ხნით სიცოცხლე არ დასცალდა. იგი გარდაიცვალა 1908 წლის 25 აგვისტოს 55 წლის ასაკში, ბრეტანის რეგიონში (საფრანგეთი). მისი გარდაცვალება გამოწვეული იყო უცნობი დაავადებით, მაგრამ იყო შეტყობინება, რომ მან მიიღო დამწვრობა რადიოაქტიური ნივთიერების ზემოქმედებით.

1889 წელს ანტუან ბეკერელი გახდა საფრანგეთის მეცნიერებათა აკადემიის წევრი. 1900 ბეკერელმა მოიპოვა რუმფორდის მედალი ურანის რადიოაქტიურობის აღმოჩენისათვის და ამავე წელს გახდა საპატიო ლეგიონის ორდენის ოფიცერი. ბეკერი 1901 წელს ასევე დაჯილდოვდა ბერლინ-ბრანდერბურგის სამეცნიერო და ჰუმანიტარული აკადემიის მედლით. 1905 დაჯოლდოვდა აშშ მეცნიერებათა აკადემიის მიერ ბერნარდის მედლით. 1906 წელს ბეკერელი არჩეულ იქნა პარიზის მეცნიერებათა აკადემიაში ვიცე-პრეზიდენტად, ხოლო 1908 წელს არჩეულ იქნა ამავე აკადემიის მუდმივ მდივნად. იგი სიცოცხლეშივე აირჩიეს ბერლინის სამეფო აკადემიის პატივსაცემი წევრად. ბეკერელის სახელის პატივსაცემად მთვარეზე და მარსზე არსებულ კრატერებს ეწოდა ბეკერელის კრატერები.

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თბ., 1977. — გვ. 271.

• Henri Becquerel – Biography. დაარქივებული 2008-07-23 საიტზე Wayback Machine.
• ბეკერელი ანტუან ანრი
• Becquerel short biography დაარქივებული 2011-06-07 საიტზე Wayback Machine. and the use of his name as a unit of measure in the SI.
• Annotated bibliography for Henri Becquerel from the Alsos Digital Library for Nuclear Issues დაარქივებული 2017-05-04 საიტზე Wayback Machine.
• Henri Becquerel, SI-derived unit of radioactivity^{[მკვდარი ბმული]}
• "Henri Becquerel: The Discovery of Radioactivity", Becquerel's 1896 articles online and analyzed on BibNum [click 'à télécharger' for English version].
• Chisholm, Hugh, ed. (1911)."Becquerel". Encyclopædia Britannica. 3 (11th ed.). Cambridge University Press.