ნობელის პრემიის ლაურეატები
თუ თქვენ წარადგინეთ ეს გვერდი თარგმნის მოთხოვნაზე, გთხოვთ დაამატოთ} ~~~~იგი ქართულად სათარგმნი სტატიების გვერდის ამ სექციას.
 | ამ სტატიას/სექციას ქართულად თარგმნა სჭირდება. გთხოვთ იხილოთ ამ სტატიის სექცია ქართულად სათარგმნი სტატიების გვერდზე განხილვისთვის. თუ სტატია არ დაიწერა ქართულად მომდევნო ორი კვირის განმავლობაში, ის წაშლას დაექვემდებარება. |
ნობელის პრემია (შვედ. Nobelpriset, ნორვ. Nobelprisen) — ერთ-ერთი ყველაზე პრესტიჟული საერთაშორისო პრემია. გაიცემა მნიშვნელოვანი სამეცნიერო კვლევების, რევოლუციური გამოგონებების ან კულტურასა თუ საზოგადოების განვითარებაში შეტანილი დიდი წვლილისთვის.
ნობელის პრემია დაარსდა ალფრედ ნობელის ანდერძის შესაბამისად.
ნობელის ანდერძში გათვალისწინებული იყო თანხის გამოყოფა მხოლოდ ხუთი მიმართულების წარმომადგენელთა ჯილდოებისთვის:
- ლიტერატურა (გაიცემა 1901 წლიდან, შვედეთში);
- ფიზიკა (გაიცემა 1901 წლიდან, შვედეთში);
- ქიმია (გაიცემა 1901 წლიდან, შვედეთში);
- ფიზიოლოგია და მედიცინა (გაიცემა 1901 წლიდან, შვედეთში);
- მთელ მსოფლიოში მშვიდობის დამყარების ხელშეწყობისთვის (გაიცემა 1901 წლიდან, ნორვეგიაში).
გარდა ამისა, 1969 წლიდან შვედეთის ბანკის ინიციატივით გაიცემა ნობელის სახელობის პრემია ეკონომიკაში. იგი გაიცემა სხვა ნობელის პრემიების შესაბამისი პირობებით. მომავალში ნობელის ფონდის მმართველობა არ გეგმავს ნომინაციების რაოდენობის გაზრდას.
ლაურეატები
1900-იანები • 1910-იანები • 1920-იანები • 1930-იანები • 1940-იანები • 1950-იანები • 1960-იანები • 1970-იანები • 1980-იანები • 1990-იანები • 2000-იანები • 2010-იანები
1900-იანები
.svg)
.svg)
1910-იანები
1920-იანები
| წელი | ფიზიკა | ქიმია | ფიზიოლოგია ან მედიცინა | ლიტერატურა | მშვიდობის პრემია | ეკონომიკა |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1920 |  შარლ ედუარდ გიიომი |  ვალთერ გერმან ნერნსტი (გაიცა 1921 წ.) |  ავგუსტ კროგი |  კნუტ ჰამსუნი |  ლეონ ვიქტორ ოგიუსტ ბურჟუა | — |
| 1921 | ალბერტ აინშტაინი (გაიცა 1922 წ.) | .svg) ფრედერიკ სოდი (გაიცა 1922 წ.) | პრემია არ გაცემულა. | ანატოლ ფრანსი |  კარლ იალმარ ბრანტინგი | — |
| კრისტიან ლანგე | ||||||
| 1922 | ნილს ბორი | ფრენსის უილიამ ასტონი | არჩიბალ ჰილი | .svg) ხასინტო ბენავენტე | ფრიტიოფ ნანსენი | — |
| ოტო მეიერჰოფი (გაიცა 1923 წ.) | ||||||
| 1923 | .svg) რობერტ მილიკენი |  ფრიც პრეგლი | .svg) ფრედერიკ ბანტინგი, ჯონ მაკლეოდი |  უილიამ ბატლერ იეიტსი | პრემია არ გაცემულა. | — |
| 1924 | მანე სიგბანი (გაიცა 1925 წ.) | პრემია არ გაცემულა. |  ვილემ აინტჰოვენი |  ვლადისლავ რეიმონტი | პრემია არ გაცემულა. | — |
| 1925 | ჯეიმზ ფრანკი
| რიხარდ ადოლფ ზიგმონდი (გაიცა 1926 წ.) | პრემია არ გაცემულა. | ჯორჯ ბერნარდ შოუ (გაიცა 1926 წ.) | ჯოზეფ ოსტინ ჩემბერლენი | — |
| ჩარლზ გეიტს დეივისი | ||||||
| 1926 | ჟან ბატისტ პერენი | თეოდორ სვედბერგი | იოჰანეს ფიბიგერი (გაიცა 1927 წ.)> | .svg) გრაცია დელედა (გაიცა 1927 წ.) | არისტიდ ბრიანი | — |
| 1927 | არტურ ჰოლი კრომპტონი | ჰენრიხ ოტო ვილანდი (გაიცა 1928 წ.) | იულიუს ვაგნერ-იაურეგი | ანრი ბერგსონი (გაიცა 1928 წ.) | ფერდინანდ ედუარდ ბიუისონი | — |
| ჩარლს ვილსონი | .svg) ლუდვიგ კვიდე | |||||
| 1928 | ოუეინ რიჩარდსონი (გაიცა 1929 წ.) | ადოლფ ოტო რეინჰოლდ ვინდაუსი | შარლ ნიკოლი | სიგრიდ უნსეტი | პრემია არ გაცემულა. | — |
| 1929 | ლუი დე ბროილი | ართურ ჰარდენი
| კრისტიან აიკმანი | თომას მანი | ფრენკ ბილინგს კელოგი (გაიცა 1930 წ.) | — |
| ფრედერიკ გოულენდ ჰოპკინზი |
1930-იანები
| წელი | ფიზიკა | ქიმია | ფიზიოლოგია ან მედიცინა | ლიტერატურა | მშვიდობის პრემია | ეკონომიკა |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1930 |  ჩანდრასეკარა ვენკატა რამანი | ჰანს ფიშერი | კარლ ლანდშტეინერი | სინკლერ ლუისი | ნათან სოდერბლიუმი | — |
| 1931 | პრემია არ გაცემულა. | კარლ ბოში | ოტო ჰენრიხ ვარბურგი | ერიკ აქსელ კარლფელდტი გარდაცვალების შემდეგ | ჯეინ ადამსი | — |
| ნიკოლას მიურეი ბატლერი | ||||||
| 1932 | ვერნერ ჰაიზენბერგი (გაიცა 1933 წ.) |  ირვინგ ლენგმიური | ჩარლზ სკოტ შერინგტონი, ედგარ დუგლას ედრიანი | ჯონ გოლზუორთი | პრემია არ გაცემულა. | — |
| 1933 | ერვინ შრედინგერი | პრემია არ გაცემულა. | თომას ჰანტ მორგანი | ივანე ბუნინი | რალფ ნორმან ენჯელი | — |
| 1934 | პრემია არ გაცემულა. | ჰაროლდ კლეიტონ იური | ჯორჯ უიპლი, ჯორჯ მაინოტი, უილიამ მერფი | ლუიჯი პირანდელო | ართურ ჰენდერსონი | — |
| 1935 | ჯეიმზ ჩედვიკი | ფრედერიკ ჟოლიო-კიური | ჰანს შპემანი | პრემია არ გაცემულა. | კარლ ფონ ოსეცკი (გაიცა 1936 წ.) | — |
| 1936 | ვიქტორ ჰესი | პეტერ იოზეფ ვილჰელმ დებაი | ჰენრი დეილი, ოტო ლევი | იუჯინ ო'ნილი |  კარლოს საავედრა ლამასი | — |
| კარლ დევიდ ანდერსონი | ||||||
| 1937 | კლინტონ ჯოზეფ დევისონი
| უოლტერ ნორმან ჰოუორსი |  ალბერტ სენტ-დიორდი | როჟე მარტინ დიუ გარი | რობერტ სესილი | — |
| პაულ კარერი | ||||||
| 1938 | ენრიკო ფერმი | რიხარდ კუნი (გაიცა 1939 წ.) | .svg) კორნეი ჰეიმანსი (გაიცა 1939 წ.) | პერლ ბაკი | ნანსენის საერთაშორისო ორგანიზაცია დევნილთა საქმეების შესახებ | — |
| 1939 | ერნესტ ლოურენსი | ადოლფ ფრიდრიხ იოჰან ბუტენანდტი | გერჰარდ დომაგკი |  ფრანს ემილ სილანპაა | პრემია არ გაცემულა. | — |
| ლეოპოლდ რუჟიჩკა |
1940-იანები
| წელი | ფიზიკა | ქიმია | ფიზიოლოგია ან მედიცინა | ლიტერატურა | მშვიდობის პრემია | ეკონომიკა |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1940 | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | — |
| 1941 | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | — |
| 1942 | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | — |
| 1943 | ოტო შტერნი (გაიცა 1944 წ.) | .svg) დიორდ დე ჰევეში (გაიცა 1944 წ.) | ჰენრიკ კარლ პეტერ დამი | პრემია არ გაცემულა. | პრემია არ გაცემულა. | — |
| ედუარდ ადალბერტ დოიზი (გაიცა 1944 წ.) | ||||||
| 1944 | ისიდორ ისააკ რაბი | .svg) ოტო განი (გაიცა 1945 წ.) | ჯოზეფ ერლანგერი, ჰერბერტ სპენსერ გასერი | იოჰანეს ვილჰელმ იენსენი | წითელი ჯვრის საერთაშორისო კომიტეტი (გაიცა 1945 წ.) | — |
| 1945 | ვოლფგანგ პაული | არტური ილმარი ვირტანენი | ალექსანდერ ფლემინგი, ერნსტ ბორის ჩეინი,  ჰოვარდ უოლტერ ფლორი |  გაბრიელა მისტრალი | კორდელ ჰალი | — |
| 1946 | პერსი უილიამს ბრიჯმენი | ჯეიმზ სამნერი | გერმან ჯოზეფ მიოლერი | ჰერმან ჰესე | ემილი გრინ ბოლჩი | — |
| ჯონ ჰოვარდ ნორტროპი | ჯონ რელეი მოტი | |||||
| 1947 | ედუარდ ვიქტორ ეპლტონი | რობერტ რობინსონი | კარლ ფერდინანდ კორი, გერტი ტერეზა კორი | ანდრე ჟიდი | მეგობართა საბჭო საზოგადოების სამსახურში (კვაკერები) მეგობართა ამერიკული საბჭო საზოგადოების სამსახურში (კვაკერები) | — |
| ბერნარდო ალბერტო უსაი | ||||||
| 1948 | პატრიკ მეინარდ სტიუარტ ბლეკეტი | არნე ტესილიუსი | პაულ გერმან მიულერი | ტომას სტერნზ ელიოტი | პრემია არ გაცემულა. | — |
| 1949 |  ჰიდეკი იუკავა | უილიამ ჯიოკი | უოლტერ ჰესი | უილიამ ფოლკნერი (გაიცა 1950 წ.) | ჯონ ბოიდ ორი | — |
 ეგაშ მონიში |
1950-იანები
| წელი | ფიზიკა | ქიმია | ფიზიოლოგია ან მედიცინა | ლიტერატურა | მშვიდობის პრემია | ეკონომიკა |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1950 | სესილ ფრენკ პაუელი | ოტო პოლ ჰერმან დილსი | ედუარდ კენდალი, თადეუშ რაიხშტაინი, ფილიპ ჰენჩი | ბერტრან რასელი | რალფ ბანჩი | — |
| 1951 | ჯონ დაგლას კოკროფტი
| ედვინ მატისონ მაკ-მილანი | მაქს ტეილერი | პერ ლაგერკვისტი | ლეონ ჟუო | — |
| 1952 | ფელიქს ბლოქსი
| არჩერ ჯონ პორტერ მარტინი
| ზელმან ვაქსმანი | ფრანსუა მორიაკი | ალბერტ შვეიცერი | — |
| 1953 | ფრიც ცერნიკე | გერმან შტაუდნიგერი | ჰანს ადოლფ კრებსი | უინსტონ ჩერჩილი | ჯორჯ მარშალი | — |
| ფრიც ალბერტ ლიპმანი | ||||||
| 1954 | მაქს ბორნი | ლაინუს კარლ პოლინგი | ჯონ ფრანკლინ ენდერსი, თომას ჰაკლ უელერი, ფრედერიკ რობინსონი | ერნესტ ჰემინგუეი |  გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი | — |
| ვოლტერ ბოთე | ||||||
| 1955 | უილის ლემი | ვინსენტ დიუ ვინიო | აქსელ ჰუგო თეოდორ თეორელი |  ჰალდორ ლაქსნესი | პრემია არ გაცემულა. | — |
| პოლიკარპ კუში | ||||||
| 1956 | უილიამ შოკლი
| სირილ ნორმან ჰინშელვუდი
| ანდრე ფრედერიკ კურნანი, ვერნერ ფორსმანი, დიკინსონ რიჩარდსი | .svg)  ხუან რამონ ხიმენესი | პრემია არ გაცემულა. | — |
| 1957 |  იან ჯენ-ნინი
| ალექსანდრე რობერტ ტოდი |  დანიელე ბოვე | ალბერ კამიუ | .svg) ლესტერ პირსონი | — |
| 1958 |  პავლე ჩერენკოვი
| ფრედერიკ სანგერი | ჯორჯ უელს ბიდლი, ედუარდ ტეიტემი | ბორის პასტერნაკი | დომინიკ პირი | — |
| ჯოშუა ლედერბერგი | ||||||
| 1959 |  ემილიო სეგრე
|  იაროსლავ ჰეიროვსკი | სევერო ოჩოა, არტურ კორნბერგი | სალვატორე კვაზიმოდო | ფილიპ ნოელ-ბეიკერი | — |
1960-იანები
| წელი | ფიზიკა | ქიმია | ფიზიოლოგია ან მედიცინა | ლიტერატურა | მშვიდობის პრემია | ეკონომიკა |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1960 | დონალდ გლეიზერი | უილარდ ლიბი | ფრენკ ბერნეტი, პიტერ მედავარი | სენ-ჟონ პერსი | .svg) ალბერტ ლუთული | — |
| 1961 | რობერტ ჰოფშტადტერი | მელვინ კალვინი | დიორდ ფონ ბეკეში | .svg) ივო ანდრიჩი | დაგ ჰამარშელდი გარდაცვალების შემდეგ | — |
| რუდოლფ მესბაუერი | ||||||
| 1962 | ლევ ლანდაუ | მაქს პერუცი | ფრენსის კრიკი, ჯეიმზ უოტსონი,  მორის უილკინსონი | ჯონ სტეინბეკი | ლაინუს პოლინგი | — |
| 1963 | იუჯინ ვიგნერი | კარლ ციგლერი | ჯონ კერიუ ექსლი, ალან ჰოჯკინი, ენდრიუ ფილდინგ გაქსლი | .svg) გიორგოს სეფერისი | წითელი ჯვრისა და წითელი ნახევარმთვარის საერთაშორისო მოძრაობა | — |
| მარი გეპერტ-მაიერი
| წითელი ჯვრის ლიგა | |||||
| 1964 | ჩარლზ ტაუნზი | დოროთი ჰოჯკინი | კონრად ემილ ბლოხი, ფეოდორ ფელიქს კონრად ლინენი | ჟან-პოლ სარტრი უარი განაცხადა პრემიაზე | მარტინ ლუთერ კინგი | — |
| 1965 | ტომონაგა სინიტირო
| რობერტ ვუდვორდი | ფრანსუა ჟაკობი, ანდრე ლვოვი, ჟაკ ლუსიენ მონო | მიხეილ შოლოხოვი | გაეროს ბავშვთა ფონდი | — |
| 1966 | ალფრედ კასტლერი | რობერტ მალიკენი | ფრენსის პეიტონ როუსი |  შმუელ აგნონი | პრემია არ გაცემულა. | — |
| ჩარლზ ბრენტონ ჰაგინზი | ნელი ზაქსი | |||||
| 1967 | ჰანს ბეთე | მანფრედ ეიგენი | რაგნარ გრანიტი, ჰოლდენ კეფენ ჰარტლაინი, ჯორჯ უოლდი |  მიგელ ანხელ ასტურიასი | პრემია არ გაცემულა. | — |
| რონალდ ნორიში | ||||||
| 1968 | ლუის ალვარესი | ლარს ონსაგერი | რობერტ ჰოლი, ჰარ გობინდ კორანა, მარშალ ნირენბერგი | იასუნარი კავაბატა | რენე კასინი | — |
| 1969 | მარი გელ-მანი | დერეკ ბარტონი | მაქს დელბრიუკი, ალფრედ ჰერში, სალვადორ ლურია | სემიუელ ბეკეტი | შრომის საერთაშორისო ორგანიზაცია | რაგნარ ფრიში იან ტინბერგენი |
1970-იანები
| წელი | ფიზიკა | ქიმია | ფიზიოლოგია ან მედიცინა | ლიტერატურა | მშვიდობის პრემია | ეკონომიკა |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1970 | ჰანეს ალფვენი | Луис Федерико Лелуар | ბერნარდ კაცი, ულფ ფონ ეილერი, ჯულიუს აქსელროდი | ალექსანდრე სოლჟენიცინი | Норман Эрнест Борлоуг | პოლ სამუელსონი |
| ლუი ეჟენ ნეელი | ||||||
| 1971 | დენის გაბორი |  Герхард Херцберг | ერლ საზერლენდი | პაბლო ნერუდა | Вилли Брандт | საიმონ კუზნეცი |
| 1972 | ჯონ ბარდინი ლეონ კუპერი ჯონ შრიფერი | Кристиан Бемер Анфинсен | ჯერალდ ედელმანი, როდნი პორტერი | ჰაინრიხ ბიოლი | პრემია არ გაცემულა. | ჯონ ჰიქსი კენეტ ეროუ |
| სტენფორდ მური Уильям Хоуард Стайн | ||||||
| 1973 | ბრაიან ჯოზეფსონი | Эрнст Отто Фишер Джефри Уилкинсон | კარლ ფონ ფრიში, კონრად ლორენცი, ნიკოლას ტინბერგენი | პატრიკ უაიტი | ჰენრი კისინჯერი | ვასილი ლეონტიევი |
| ლეო ესაკი აივარ ჯაიევერი |  Ле Дык Тхоотказался от премии | |||||
| 1974 | მარტინ რაილიდა ენტონი ჰიუიტი | Пол Джон Флори | ალბერ კლოდი, კრისტიან დე დიუვი, ჯორჯ პალადე | ეივინდ იუნსონი | Шон Макбрайд | გუნარ მიურდალი ფრიდრიხ ჰაიეკი |
| ჰარი მარტინსონი | Эйсаку Сато | |||||
| 1975 | ოგე ბორი ბენ მოტელსონი ლეო რეიუოტერი | Джон Уоркап Корнфорт | დეივიდ ბალტიმორი, რენატო დულბეკო, ჰაუარდ მარტინ ტემინი | Андрей Дмитриевич Сахаров | ლეონიდ კანტოროვიჩი ტიალინგ კუპმანსი | |
| ვლადიმირ პრელოგი | ||||||
| 1976 | ბერტონ პიხტერი სემუილ ტინგი | Уильям Нанн Липскомб | ბარუხ ბლამბერგი, დანიელ კარლტონ გიდუზეკი | სოლ ბელოუ | Бетти Уильямс
| მილტონ ფრიდმანი |
| 1977 | ფილიპ ანდერსონი ნევილ მოტი ჯონ ფლეკი | Илья Пригожин | როჟე გიიმენი, ენდრიუ შალი | .svg) ვისენტე ალეიქსანდრე | Международная амнистия | ბერტილ ოლინი ჯეიმზ მიდი |
| როზალინ სამსენ იალოუ | ||||||
| 1978 | პეტრე კაპიცა | Питер Деннис Митчелл | ვერნერ არბერი, დანიელ ნატანსი, ჰამილტონ სმიტი | ისააკ ბაშევის ზინგერი | .svg) Анвар Садат Менахем Бегин | ჰერბერტ საიმონი |
| არნო ალან პენზიასი რობერტ უილსონი | ||||||
| 1979 | შელდონ ლი გლეშოუ აბდუს სალამი სტივენ ვაინბერგი | Герберт Чарлз Браун Георг Виттиг | ალან კორმაკი, გოდფრი ჰაუნსფილდი |  ოდისეას ელიტისი |  Мать Тереза | თეოდორ შულცი არტურ ლევისი |
.svg)
.svg)
.svg)
