Պելառուսիա
Պելառուսիա ( Պելառուսերէն.՝ Белару́сь, Ռուսերէն՝ Белару́сь), պաշտօնական անուանում՝ Պելառուսիոյ Հանրապետութիւն (Պելառուսերէն.՝ Рэспубліка Беларусь, Ռուսերէն՝ Республика Беларусь), դէպի ծով ելք չունեցող պետութիւն մը՝ Արեւելեան Եւրոպայի մէջ: Հիւսիս-արեւելքէն սահմանակից է Ռուսաստանի, հիւսիսէն՝ Լիթվայի եւ Լաթվիոյ, հարաւէն՝ Ուքրանիոյ,իսկ արեւմուտքէն՝ Լեհաստանի։ Մայրաքաղաքը Մինսկն է, մեծ քաղաքներն են Պրեսթը, Քրոթնօն, Կոմելը, Մոկիլիովը եւ Վիթեպսքը: Մինչեւ 1991 ԽՍՀՄ-ի կազմին մէջ էր։
Երկրին բնակչութեան մեծ մասը կ'ապրի մեծ քաղաքներու մէջ: Բնակչութեան աւելի քան 80%-ը պելառուսեր են, ամենամեծ ազգային փոքրամասնութիւններն են ռուսերը, լեհերը եւ ուքրանացիները։ Պաշտօնական լեզուներն են պելառուսերէնը եւ ռուսերէնը։ Դաւանանքային առումով մեծ մասը ուղղափառ քրիստոնեաներ են, Պելառուսիոյ ուղղափառ եկեղեցւոյ հետեւորդներ, որ Ռուս ուղղափառ եկեղեցւոյ իրաւասութեան տակ է, իսկ երկրին արեւմուտքը կայ կաթոլիկ եկեղեցւոյ փոքր համայնք մը։
Կլիմայ
Կլիման յատկանշական է մեղմ ցուրտ ձմեռներով. Յունուարի միջին ջերմաստիճանը 4 °C (24.8 °F) է, հարաւը՝ (Պրեսթ) մինչեւ -8 °C (17, 6 °F), իսկ հիւսիսը՝ (Վիթեպսքի) զով ու խոնաւ ամառներով միջին ջերմաստիճանը՝ 18 °C (64.4 °F): Պելառուսիա ունի 550-էն 700 մմ միջին տարեկան տեղումներ։
Բնութիւն
Բնութիւնն ու կենդանական աշխարհը պահպանելու նպատակով ստեղծուած են պահպանուող յատուկ տարածքներ, որոնցմէ հռչակաւոր է Պելովեժեան թաւուտը (ազգային պարկ), որ ամբողջ Կեդրոնական Եւրոպայի մէջ պահպանուած միակ կուսական անտառն է։ Անոր մէկ մասը կը գտնուի Լեհաստանի տարածքին մէջ։ Պելովեժեան թաւուտին շոճիի անտառներուն մէջ կան եղնիկներ, որմզդեղններ, գայլեր, գորշուկներ, կուղբեր, նապաստակներ, եւ այլն։ Արգելոցին հպարտութիւնը վայրի ցուլերն են։
Կրթութիւն
Կրթական համակարգը Պելառուսիոյ մէջ.
- Նախադպրոցական կրթութիւն (մանկապարտէզներ)
- Պարտադիր տարրական դպրոց (ինը տարի, անվճար)
- Միջնակարգ դպրոց (անվճար եւ պարտադիր) արհեստագիտական դպրոցներ, վարժարաններ եւ այլն
- Բարձրագոյն կրթութիւն (կան շուրջ 40 պետական եւ 20 անձնական համալսարաններ):
- Դպրոցներէն ներս կրթութիւնը երկու պաշտօնական լեզուներով է՝ ռուսերէն եւ պելառուսերէն։ Սակայն, քաղաքային տարածքներուն եւ համալսարաններուն մէջ յաճախ ընդունուած է ռուսերէնը, իսկ պելառուսերէնը գլխաւորաբար կ'ուսուցանուի գիւղական դպրոցներուն մէջ։ Ամենաբարձր գիտական հաստատութիւնը Գիտութիւններու ազգային ակադեմիան է։
Ծանօթագրութիւններ
Գրականութիւն
- Birgerson, Susanne Michele (2002). After the Breakup of a Multi-Ethnic Empire. Praeger/Greenwood. ISBN 0-275-96965-7.
- Levy, Patricia; Spilling, Michael (2009). Belarus. New York։ Benchmark Books. ISBN 0-7614-3411-9.
Արտաքին յղումներ
- Պելառուսիոյ պաշտօնական կայք Archived 2018-01-15 at the Wayback Machine.
- Պելառուսիոյ կայք
- Պելառուսիոյ նորութիւները BBC կայքին մէջ
- Պելառուսիոյ կրօնական վիճակագրութիւնը
- Համաշխարհային դրամատունը Պելառուսիոյ մէջ
- Պելառուսիոյ աշխարհագրական քարտէսը
This article uses material from the Wikipedia Արեւմտահայերէն article Պելառուսիա, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Արեւմտահայերէն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.