Ֆինլանդիա Եւ Նատօ
Ֆինլանդիան ներկայումս հանդիսանում է Հյուսիսատլանտյան պայմանագրի կազմակերպության (ՆԱՏՕ) անդամ։ Պետության անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին տեղի է ունեցել 2023 թվականի ապրիլի 4-ին։
 | |
 Ֆինլանդիա |  ՆԱՏՕ |
Նախապատմություն
1947 և 1948 թվականներին Ֆինլանդիան համապատասխանաբար ստորագրեց Փարիզի խաղաղության պայմանագիրը և ԽՍՀՄ-ի հետ բարեկամության, համագործակցության և փոխադարձ օգնության մասին պայմանագիրը՝ հաստատելով չեզոքություն։ Չեզոքության քաղաքականությունը գործում էր սառը պատերազմի ընթացքում։ Չնայած դրան, Ֆինլանդիան ՆԱՏՕ-ին թույլ է տվել օգտագործել իր օդային տարածքը և մասնակցել է համագործակցության այլ գործողությունների։ ԽՍՀՄ փլուզումից հետո Ֆինլանդիան մասամբ հեռացավ չեզոքությունից՝ անդամակցելով Եվրամիությանը։
Ֆինլանդիան ՆԱՏՕ-ի հետ ակտիվ հարաբերություններ սկսել է պահպանել 1994 թվականից, երբ միացել է «Գործընկերություն հանուն խաղաղության» ծրագրին։ 1990-ական թվականներից ի վեր Հելսինկին ձգտում էր առավելագույնս մոտենալ ՆԱՏՕ-ի չափանիշներին։ 1995 թվականից Ֆինլանդիան մասնակցել է Բոսնիա և Հերցեգովինայում ՆԱՏՕ-ի խաղաղապահ ուժերին (IFOR, 1996 թվականից՝ SFOR): 1999 թվականից Ֆինլանդիան զինծառայողներ է տրամադրել Կոսովոյում ՆԱՏՕ-ի ռազմական կոնտինգենտին (KFOR)։ 2002-2021 թվականներին Աֆղանստանում գործում էր ֆիննական զորախումբ՝ ISAF ուժերի կազմում և նրանց փոխարինած «Վճռական աջակցություն օպերացիան»։ Ֆինլանդիան դարձել է 1997 թվականին ստեղծված ևրոատլանտյան Գործընկերության Խորհրդի անդամ։ 2008 թվականին երկիրը միացել է ՆԱՏՕ-ի արագ արձագանքման ուժերին։ 2014-ին Ղրիմի թերակղզին Ռուսաստանի կողմից բռնակցելուց հետո, զուգորդված Մոսկվայի կողմից Ուկրաինայի արևելքում անջատողականներին աջակցելու հետ, Ֆինլանդիան ընդլայնեց իր համագործակցությունը ՆԱՏՕ-ի հետ։ Այդ ժամանակ էլ նա դարձավ ՆԱՏՕ-ի ընդլայնված հնարավորությունների ծրագրի գործընկերը։
2017 թվականին Ֆինլանդիան մտել է Միացյալ էքսպեդիցիոն ուժերի կազմի մեջ Մեծ Բրիտանիայի հրամանատարության ներքո, որոնք ստեղծվել են ՆԱՏՕ-ի նախաձեռնությամբ։
Ներածություն
[[Файл:Flags of Finland and NATO.jpg|мини|слева|Ֆինլանդիայի և ՆԱՏՕ-ի դրոշները Ֆինլանդիայի արտաքին գործերի նախարարության շենքի առջև։ Ապրիլի 4, 2023 թվական]] 2022 թվականին սկսվեց Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրաինա, ինչը ստիպեց Ֆինլանդիային տեսնել «ռուսական սպառնալիք», ֆինների շրջանում ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու աջակցությունն աճել է։ Մայիսի 15-ին նախագահ Սաուլի Նինիստոն և կառավարությունը որոշեցին, որ Ֆինլանդիան ՆԱՏՕ-ին հայտ կներկայացնի։ Մայիսի 17-ին Ֆինլանդիայի խորհրդարանը (էդուսկունտա) հավանություն է տվել հայտի ներկայացմանը, 188 պատգամավոր կողմ է քվեարկել, 8-ը՝ դեմ։ Մայիսի 18-ին ՆԱՏՕ-ում Ֆինլանդիայի դեսպան Կլաուս Կորխոնենը և ՆԱՏՕ-ում Շվեդիայի դեսպան Աքսել Վերնհոֆը միաժամանակ Բրյուսելում ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Ենս Սթոլթենբերգին հանձնեցին ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու հայտերը։ Հուլիսի 5-ին ստորագրվել է ՆԱՏՕ-ին Ֆինլանդիայի անդամակցության մասին արձանագրությունը։ Այսպիսով, Ֆինլանդիան հրաժարվեց չեզոքությունից, որին հավատարիմ էր 75 տարի։
Մինչև 2023 թվականի մարտի 31-ը ՆԱՏՕ-ի բոլոր երկրները, ներառյալ Հունգարիայի և Թուրքիայի դանդաղողները, վավերացրել են Ֆինլանդիայի անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին։ Այն բանից հետո, երբ ՆԱՏՕ-ի բոլոր երկրները ծանուցեցին ԱՄՆ կառավարությանը, որը 1949 թվականի Վաշինգտոնի պայմանագրի ավանդապահն է, ՆԱՏՕ-ի ստեղծման մասին, Ապրիլի 4-ին Ֆինլանդիան դարձավ ՆԱՏՕ-ի 31-րդ անդամը։ ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար Յենս Ստոլտենբերգը հայտարարել է, որ դաշինքն առանց իր համաձայնության զորքեր չի տեղակայելու Ֆինլանդիայում։ Նա նաև վավերացման գործընթացն ամենաարագն է համարել ՆԱՏՕ-ի ժամանակակից պատմության մեջ։
Վավերացման գործընթաց
|
|
.svg)
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Ֆինլանդիա և ՆԱՏՕ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.