Մոմաբաղեղ: բույսերի ցեղ

՞ Մոմաբաղեղ (Հոյա)
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Տիպ Ծածկասերմեր Դաս Երկշաքիլավորներ Ընտանիք Թունաթափազգիներ
Լատիներեն անվանում
Hoya L.
Պատկերներ Վիքիպահեստում

Մոմաբաղեղ (Հոյա) (լատին․՝ Hoya), պատկանում է թունաթափազգիների (Asclepiadaceae) ընտանիքին։ Հայրենիքը Հնդկաստանը և Չինաստանն է։

Սենյակային, մագլցող բույսերից մեկն է։ Տերևները մսոտ են ու հաստ։ Աստղաձև, վարդագույն, բուրավետ ծաղիկները, որոնք հովանոցաձև դասավորված են ծաղկակոթունի վրա, չափազանց գեղեցիկ են և կարծես մոմից պատրաստված լինեն։ Պսակաթերթիկների վրա արտաթորվող մեղրանման հեղուկի կաթիլները ալմաստի նման փայլփլում են արևի ճառագայթների տակ։ Մշակության մեջ գլխավորապես հանդիպում է մոմաբաղեղը (H.carnosa R.Br.), որի երկարությունը հասնում է մոտավորապես 6 մ-ի։ Հաստ, ձվաձև կաշենման տերևները փայլուն են, կանաչադեղնավուն երանգով։ Փոքրիկ աստղաձև ծաղիկները սպիտակ են, վարդագույն կենտրոնով, արձակում են ուժեղ, դուրեկան բուրմունք։ Ծաղկաթափից հետո ծաղկակոթուները չպետք է հեռացնել, քանի որ հետագա տարիներին դրանց վրա բացվում են նոր ծաղիկներ։ Ցողունը բարակ և թույլ է, այդ պատճառով բույսը բարձրացնում և փռում են պատաճաղերի վրա։

Մոմաբաղեղը ամառվա ընթացքում պահվում է պատշգամբում, կիսաստվերի տակ։ Այս շրջանում պետք է ջրել առատ և բույսը հաճախակի ցողել գոլ ջրով։ Բարձր արդյունք է տալիս թռչնաղբի կամ գոմաղբի հեղուկով սնուցելը։ Ձմռանը խորհուրդ է տրվում թաղարները տեղավորել լույսին մոտ, 16-18° ջերմության պայմաններում ջրելով չափավոր և սակավ։ Գարնանը պետք է բույսերը վերատնկել, երիտասարդները տարին մեկ անգամ, իսկ տարիքավորները՝ 2-3 տարին մեկ։ Հողախառնուրդ պատրաստելու համար կարելի է վերցնել 3 մաս ճմահող կամ այգու հող, 1 մաս տերևահող, 1 մաս գոմաղբ և 1 մաս ավազ։ Բազմացվում է սերմերով և կտրոններով։ Արմատակալեցված կտրոնները սկզբնական շրջանում բավական դանդաղ են աճում։ Առատ ծաղկումը սկսում է 4-5 տարեկան հասակից։ Բնակարանային պայմաններում մշակվող մոմաբաղեղը կարող է ապրել տասնյակ տարիներ։

• Hoya anulata – Ավստրալիա, Ինդոնեզիա (Իրիան Ջայա), Պապուա Նոր Գվինեա
• Hoya archboldiana – Ինդոնեզիա, Պապուա Նոր Գվինեա
• Hoya australis – Ավստրալիա, Ֆիջի, Ինդոնեզիան (Իրիան Ջայա), Պապուա Նոր Գվինեա, Սողոմոնյան կղզիներ, Տոնգա

• Hoya australis ssp. australis – Ավստրալիա (Նոր Հարավային Ուելս), Սամոա, Վանուատու
• Hoya australis ssp. oramicola – Ավստրալիա
• Hoya australis ssp. rupicola – Ավստրալիա (Արևմտյան Ավստրալիա)
• Hoya australis ssp. sanae – Ավստրալիա
• Hoya australis ssp. tenuipes – Ավստրալիա, Ֆիջի, Ինդոնեզիա (Իրիան Ջայա), Պապուա Նոր Գվինեա, Սողոմոնյան կղզիներ, Տոնգա

• Hoya benguetensis – Ֆիլիպիններ
• Hoya bilobata – Ֆիլիպիններ
• Hoya bordenii – Ֆիլիպիններ
• Hoya calycina – Ինդոնեզիա, Պապուա Նոր Գվինեա

• Hoya calycina ssp. calycina Ինդոնեզիա (Իրիան Ջայա), Պապուա Նոր Գվինեա
• Hoya calycina ssp. glabrifolia – Ինդոնեզիա (Իրիան Ջայա), Պապուա Նոր Գվինեա

• Hoya carnosa – Ս. Չինաստան, Հնդկաստան, Ճապոնիա, Թայվան, Ավստրալիան, Ֆիջի
• Hoya caudata – Մալայզիա, Ս. Թաիլանդ
• Hoya cinnamomifolia – Ինդոնեզիա (Ջայա)
• Hoya coriacea – Մալայզիա, Ֆիլիպիններ, Թայլանդ
• Hoya crassicaulis – Ֆիլիպիններ
• Hoya cumingiana – Ֆիլիպիններ
• Hoya diptera – Ֆիջի
• Hoya diversifolia – Կամբոջան, Ինդոնեզիան (Բորնեո, Ջայա, Սումատրա), Լաոս, Մալայզիա, Մյանմար, Ֆիլիպիններ, Սինգապուր, Ս Թաիլանդ, Ս.Վիետնամ
• Hoya eitapensis – Պապուա Նոր Գվինեա
• Hoya elliptica – Մալայզիա, Թայլանդ, Սինգապուր
• Hoya engleriana – Կամբոջան, Լաոս, Թաիլանդ, Վիետնամ
• Hoya erythrostemma – Մալայզիա, Մյանմար, Ս. Թայլանդ
• Hoya finlaysonii – Ինդոնեզիա (Բորնեո, Սումատրա), Մալայզիա, Մյանմար, Ս Թայլանդ
• Hoya fuscomarginata – Միայն հայտնի է մշակության մեջ
• Hoya globulosa – Հնդկաստան (Սիկկիմ) Նեպալ
• Hoya heuschkeliana – Ֆիլիպիններ
• Hoya hypolasia – Պապուա Նոր Գվինեա
• Hoya imbricata – Ինդոնեզիա, Ֆիլիպիններ
• Hoya imperialis Ֆիլիպիններ, Մալայզիա
• Hoya inconspicua – Ավստրալիա, Պապուա Նոր Գվինեա, Սողոմոնյան կղզիներ
• Hoya kentiana – Ֆիլիպիններ
• Hoya kerrii – Չինաստանը, Կամբոջան, Ինդոնեզիան ( Ջայա), Լաոս, Թաիլանդ, ԸՆԴ Վիետնամ
• Hoya lacunosa – Հնդկաստան, Չինաստան, Մալայզիա, Սինգապուր, Թայլանդ, Ինդոնեզիա (Բորնեո, Ջայա, Սումատրա)
• Hoya lanceolata – Հնդկաստան, Նեպալ, Բութան, Մյանմար

• Hoya lanceolata ssp. bella – Հնդկաստան, Նեպալ, Ս. Մյանմար
• Hoya lanceolata ssp. lanceolata – Բութան, Հնդկաստան, Մյանմար, Նեպալ

• Hoya latifolia – Մյանմար, Մալայզիա, Ս Թայլանդ, Ինդոնեզիա (Բորնեո, Ջայա, Սումատրա)
• Hoya limoniaca – Նոր Կալեդոնիա
• Hoya linearis – Չինաստան, Հնդկաստան (Սիկկիմ) Նեպալ
• Hoya longifolia – Բութան, Չինաստան, Հնդկաստան, Նեպալ, Պակիստան, Սինգապուր, Թայլանդ
• Hoya macgillivrayi – Ավստրալիա
• Hoya macrophylla – Ինդոնեզիա (Բորնեո, Ջայա)
• Hoya magnifica – Պապուա Նոր Գվինեա
• Hoya megalaster – Պապուա Նոր Գվինեա
• Hoya meliflua – Ֆիլիպիններ
• Hoya meredithii – Մալայզիա (Բորնեո)
• Hoya mindorensis – Ֆիլիպիններ
• Hoya multiflora – Չինաստանը, Ինդոնեզիան, Լաոսը, Մալայզիա, Մյանմար, Ֆիլիպիններ, Թայլանդ, Վիետնամ
• Hoya nicholsoniae – Ավստրալիա, Պապուա Նոր Գվինեա, Սողոմոնյան կղզիներ
• Hoya nummularioides – Կամբոջան, Լաոս, Թաիլանդ, Վիետնամ
• Hoya obovata – Հնդկաստան, Ինդոնեզիա, Թայլանդ, Ֆիջի
• Hoya obscura – Ֆիլիպիններ
• Hoya pachyclada – Թայլանդ
• Hoya parviflora – Հնդկաստանը, Մալայզիան, Մյանմար, Ինդոնեզիա, Թայլանդ
• Hoya parvifolia – Ինդոնեզիա (Սումատրա)
• Hoya pauciflora – Հնդկաստան (Շրի Լանկա)
• Hoya pottsii – Չինաստան
• Hoya pubicalyx – Ֆիլիպիններ
• Hoya purpureo-fusca – Ինդոնեզիա (Ջայա)
• Hoya retusa – Հնդկաստան (Ասսամ, Բոմբեյի նախագահություն), Ինդոնեզիա
• Hoya revoluta – Կամբոջան, Ինդոնեզիան (Բորնեո, Ջայա, Սումատրա), Լաոս, Մալայզիա, Ս. Թաիլանդ, Վիետնամ
• Hoya serpens – Ավստրալիա, Հնդկաստանը (Ե. Հիմալայա) Նեպալ
• Hoya shepherdii – Չինաստան, Հնդկաստան
• Hoya siamica – Կամբոջան, Հնդկաստան, Լաոս, Թաիլանդ, Վիետնամ
• Hoya thailandica – Թաիլանդ (Չան Մայի)
• Hoya thomsonii – Չինաստան, Հնդկաստան
• Hoya tsangii – Չինաստան, Ֆիլիպիններ (Մինդանաո)
• Hoya verticillata – Բրունեյ, Կամբոջա, Հնդկաստանը, Ինդոնեզիան (Բորնեո, Ջայա, Սումատրա), Լաոս, Մալայզիա, Թայլանդ, Սինգապուր
• Hoya vitellina – Ինդոնեզիա (Ջայա)

• Ծաղկաբուծություն և դեկորատիվ այգեգործություն, Հ. Ե. Նարինջյան

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոմաբաղեղ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մոմաբաղեղ» հոդվածին։