Կիլիկիայի Բարբառ

Կիլիկիայի բարբառ, այսպես է կոչվել Զեյթունի, Մարաշի, Հաճնի, Քիլիսի, Փայասի, Ալեքսանդրետի, Անթաքիայի և շրջակա հայաբնակ գյուղերի հայերենը։

Ընդհանուր հատկանիշներ

Ընդհանուր հատկանիշներից են՝

  • գա||գօ

մասնիկով բայի սահմանական ներկայի կազմությունը (գօ ձախին, գաշտօմ),

  • ա>օ հնչյունափոխությունը շեշտված վանկում (բարօբ, բայօբ<պարապ, մօրթ, մօյդ, մօշտ<մարդ), ձայնավորների ներդաշնակության օրենք են։ Մասնավորապես Զեյթունի բարբառը ըստ ձևաբանական դասակարգման պատկանում է «կա» ճյուղին, ըստ բազմահատկանիշ վիճակագրական դասակարգման՝ Կիլիկիայի կամ հարավարևմտյան միջբարբաոախմբին։ Գրաբարի եռաստիճան բաղաձայնական համակարգը բարբառում ենթարկվել է տեղաշարժ տեղափոխության (ձայնեղները դարձել են խուլ, խուլերը՝ ձայնեղ)։ Ձայնավոր հնչյուններն են
Կիլիկիայի Բարբառ  ա, ä, է, ը, ի, օ, ö, ու, ü, ը° (-ըա) Կիլիկիայի Բարբառ 

Շեշտված վանկում՝

  • ա>օ (էշխօր<աշխարհ),
  • ի>ը° (մը°ս<միս),
  • է>ի (թիթիվ<թեթև) են։

Անձնական դերանունների հարցականը գրաբարատիպ է (ըզքիզ, ըգձիզ), բացառականը կազմվում է տրական կամ սեռական հիմքով և էց վերջավորությամբ (քիննէց), գործիականը՝

  • օվ (քիզմօվ)։

Գերակատար դերբայն ունի իր, աձ, մօն վերջավորություններ (վերջինս կրավորական բայերի համար)։ Սահմանական ներկան ու անկատարը կազմվում են գօ մասնիկով (գօ ձախիմ՝ ծախում եմ), իսկ սրանց շարունակականը՝ նույն մասնիկի կրկնությամբ (գօ գուզիմ)։ Զեյթունի բարբառն ունի մեկ ենթաբարբառ, որի առավել տարբերակիչ հատկանիշներից է

  • ր>յ հնչյունափոխությունը (օյ<օր, դօյս<դուրս
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 405 Կիլիկիայի Բարբառ 


Tags:

ԶեյթունՀաճնՄարաշՔիլիս

🔥 Trending searches on Wiki Հայերեն:

ԳերմանիաՀայաստանի ձկների ցանկՊարսկաստանի արշավ (Առաջին համաշխարհային պատերազմ)Ծաղկած փշալարերՀիսուսի ծնունդՆոր ԶելանդիաԽոր ՎիրապԵրկկենցաղներԱլբերտ ԱյնշտայնԱշտարակ (քաղաք)Սասունցի ԴավիթՄաշկ (մարդ)Յուրի ՎարդանյանՎինի ԹուխՀայաստանի զինված ուժերԿարեն Դեմիրճյանի անվան մարզահամերգային համալիրՆիկոլայ Հովհաննիսյան (պատմաբան)Էթիլ սպիրտՓայծաղԵվրատեսիլ 2024 երգի մրցույթՄեղուներՀայաստանի ՍահմանադրությունԽոստումը (ֆիլմ, 2016)Եռանկյան բարձրությունԵրիկամՍասունցի Դավիթ (արձան, Երևան)Մթնոլորտի աղտոտումՕվկիանիաԱնորոշ դերբայԳևորգ Մարզպետունի (վեպ)Ալկալիական մետաղներԱնլռելի զանգակատունՀայաստանի տոների և հիշատակի օրերի ցանկԿարտոֆիլԿանադաԹիթեռներԿենդանակերպի նշաններՄայր Հայաստան հուշահամալիրԱշխարհի երկրներն ըստ բնակչությանՄագնեզիումՓոքրիկ իշխանըԿոռուպցիաԱնուղղակի խնդիրԿատուներՄիլանՄիջատներԱդրբեջանՀայկական պետականությունների ղեկավարների ցանկՀայերենի այբուբենՀամո ՍահյանՉակերտներԱլեքսանդր ՊուշկինՇեղանկյունԱրիստոտելՀայերեն հայհոյախոսությունԵգիպտոսԱբովյան (քաղաք)ԿուսաթաղանթՏուբերկուլոզԷլեկտրական հոսանքՀակոբ ԿոջոյանԵռանկյունՍուրբ Յոթ ՎերքԲյուզանդական կայսրությունԽոսքի մասերԱպրիլի 25ԱնմոռուկՀայկական Խորհրդային Սոցիալիստական ՀանրապետությունԱրծիվներՀայաստանի լեռներՍեղան (երկրաչափություն)Թաթուլ ԿրպեյանԱրման ԾառուկյանԵրաժշտությունԱմերիկայի հայտնագործումՄարս (մոլորակ)Գեղարդի վանքՀայաստանի ազգային պոլիտեխնիկական համալսարանԿրիպտոարժույթ🡆 More