Տեմեկուլա

Տեմեկուլան գտնվում է այսպես կոչված Ներքին կայսրության հարավարևմտյան մասում։ Հյուսիս-արևմուտքից Տեմեկուլան սահմանակից է Մուրրիետա քաղաքին, արևմուտքից, հարավից և հարավ-արևելքից քաղաքին հարում են բլուրներ, արևելքից` խաղողի այգիներ։ Քաղաքի տարածքը 78,13 կմ² է, ներառյալ բաց ջրերի 0,04 կմ² տարածքը (0,05%)։ Քաղաքն ունի 39 զբոսայգի։

Քաղաքով անցնում է I-15 հիմնական մայրուղին, I-215 և SR 79 ավտոճանապարհները, օդային հաղորդակցությունն ապահովում է Մուրիետա օդանավակայանով (Ֆրենչ Վալլի)։

Քաղաքն ունի միջերկրածովյան կլիմա (Csa՝ ըստ Կյոպենի)։ Ամենաշոգ ամիսը սովորաբար օգոստոսն է, ամենացուրտը՝ դեկտեմբերը։ Անձրևոտ սեզոնը տևում է նոյեմբերից մարտ ամիսը՝ գագաթնակետին հասնեկով փետրվարին (94 մմ), ամենաչոր ամիսը հունիսն է (1 մմ-ից պակաս), քաղաքի վրա տարեկան տեղումները կազմում են միջինում 359 մմ անձրև։ Փոթորիկները հաճախակի են լինում ձմռանը, հատկապես «Էլ Նինոյի տարիներին»։ Մայիս-հունիս ամիսների առավոտյան հաճախ նկատվում է Marine layer կլիմայական երևույթը։ Նոյեմբերից փետրվար ամիսներին Տեմեկուլայում գերակշռում են Սանտա Անայի հյուսիսարևելյան չոր քամիները։ Ձյունը հազվադեպ է տեղում քաղաքում, չնայած 2014 թվականի նոյեմբեր և դեկտեմբեր ամիսներին, երբ իրական ձյան տեղումներ են եղել Տեմեկուլային, ինչը կարող էր բացառություն լինել։ Բացառիկ կլիմայական երևույթ է նաև տորնադոն, որը քաղաք է հասել 2005 թվականի փետրվարի 19-ին։ Քաղաքում գրանցված օդի առավելագույն ջերմաստիճանը 46 °С է, նվազագույնը՝ -10 °С:

1797 թվականին հայր Խուան Նորբերտո դե Սանտյագոն և կապիտան Պեդրո Լիսալդեն, յոթ զինվորների և հինգ հնդիկ ուղեկցորդների հետ միասին հասել են Տեմեկուլայի հովիտ։ Խումբը տեղ է փնտրել հերթական միսիան հիմնելու համար։ Հենց այդ ժամանակ սուրբ հայրն օրագրում գրառում է կատարել «Տեմեկուլա կոչվող հնդկական գյուղի» հայտնաբերման վերաբերյալ։ 1845 թվականին Վերին Կալիֆոռնիայի վերջին նահանգապետ Պիո Պիկոն ոմն Պաբլո Ապիսին է տվել Լիթլ-Տեմեկուլա ռանչոն՝ 9 կմ²-ից մի փոքր ավելի տարածքով։

1859 թվականի ապրիլի 22-ին Տեմեկուլայում՝ խանութի շենքում, բացվել է առաջին փոստային բաժանմունքը։ Այն դարձել է նահանգի երկրորդ փոստը, որը զիջում էր միայն Սան Ֆրանցիսկոյին։ 1882 թվականին հիմնադրվել է «Պեչանգա» հնդկական ռեզերվացիան՝ մոտ 16 կմ² տարածքով, քաղաքից մոտ 13 կիլոմետր հեռավորության վրա։

1904 թվականին Ռանչո Տեմեկուլան, Լիթլ Տեմեկուլան և մոտակայքում գտնվող մի քանիսը գնել է Վալտեր Լ. Վայլը, 1906 թվականին նա մահացել է Լոս Անջելեսում դժբախտ պատահարի հետևանքով, բայց նրա որդին՝ Մելոնը, որն այլ հովանավորների հետ միասին հիմնադրել և 1914 թվականին բացել է Տեմեկուլայի Առաջին ազգային բանկը, շարունակել է իր բիզնեսը։ 1910 թվականին Տեմեկուլայում հիմնադրվել է Սուրբ Կատերինայի և Ալեքսանդրիայի կաթոլիկ ծխարանը, 1917 թվականին ստեղծվել է մատուռ։ Ծխականների թվի ավելացման պատճառով եկեղեցին շուտով տեղափոխվել է այլ վայր, և այս մատուռը մեկ դոլարով վաճառվել է «Հին քաղաքի» թանգարանին։ 1915 թվականին քաղաքում հայտնվել է առաջին երկշղթա ասֆալտապատ ճանապարհը։ Մինչև 1947 թվականը Մալոն Վեյլի ունեցվածքի մակերեսը կազմում էր մոտ 354 կմ², կենտրոնը եղել է Տեմեկուլան։ 1948 թվականին կանգնեցվել է ամբարտակ՝ արգելափակելով Տեմեկուլա Քրիք գետի հոսքը և ստեղծելով Վայլ Լեյք ջրամբարը (մակերեսը՝ մոտ 4,5 կմ², ծավալը՝ 42-63 միլիոն մ³), որը լուծել է Տեմեկուլայում ջրի պակասի խնդիրը։ 1964 թվականին Վայլա ռանչոն վաճառվել է Kaiser Aetna partnership-ին։ Շուտով տարածքն ընդլայնվել է մինչև 395 կմ² և անվանվել Ռանչո Կալիֆոռնիա։ 1980-ականների սկզբին կառուցվել է Տեմեկուլայի միջով անցնող I-15 մայրուղին, ինչը հանգեցրել է բնակչության կտրուկ աճի։ Տասնամյակի ընթացքում քաղաքի բնակչությունը ավելացել է ավելի քան 15 անգամ՝ 1,8-ից հասնելով 27,1 հազարի։

1989 թվականին Տեմեկուլայում հայտնվել է դավանական քրիստոնեությունից դուրս առաջին եկեղեցին։ 1989 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Ռանչո Կալիֆոռնիա բնակավայրին տրվել է Տեմեկուլա անունը (70 %-ը քվեարկել է այս անվան օգտին, 11 %-ից պակաս՝ Ռանչո Կալիֆոռնիայի օգտին) և ստացել «քաղաքի»(city) կարգավիճակ։ 2005 թվականին քաղաքի տարածքը և նրա բնակչությունը կտրուկ ավելացել է (մինչև 90,000 մարդ)՝ մոտակա Ռեդոկ բնակավայրի միացման պատճառով։ 2010 թվականին հաղթահարվել է 100 000 բնակիչների նշագիծը։ 2015 թվականի մայիսի 15-ին «Պեչանգա» խաղատանը տեղի է ունեցել Bellator MMA ընդհանուր մարտարվեստների մրցումը։

1994-2014 թվականներին Տեմեկուլայում է գտնվել Outdoor Channel հեռուստատեսության կառավարման կենտրոնը։

2013 թվականի տվյալներով՝ զբոսաշրջության բաղադրիչը քաղաքին բերում է տարեկան ավելի քան 620 միլիոն դոլար եկամուտ և տալիս 6580 աշխատատեղ։

2013 թվականի վերջին քաղաքի հիմնական գործատուները եղել են․

• Խաղատուն «Պեչանգա» - 4100 աշխատատեղ (քաղաքի բոլոր աշխատող բնակիչների 7.34 %-ը)
• Տեմեկուլա հովտի միացյալ դպրոցական շրջան - 2604 (4,66 %)
• Abbott Laboratories (Guidant) - 2000 (3,58 %)
• Professional Hospital Supply`1,600 (2,86 %)
• International Rectifier- 750 (1,34 %)
• Costco - 340
• Macy's - 300
• Millipore Corporation - 270
• Norm Reeves Auto Group / DCH - 260
• Masco - 240

• Խաղողի այգիներ - քաղաքում աշխատում են շուրջ 40 գինեգործներ, որոնք մշակում են ավելի քան 14 կմ² խաղողի այգիներ, որոնք գտնվում են քաղաքի տարածքում և նրա շուրջը։
• Օդապարիկների և գինու փառատոնը (1984 թվականից ամեն տարի անցկացվում է Սկիների ջրամբարում (քաղաքից մոտ 15 կմ հյուսիս-արևելք))
• Միջազգային կինոփառատոն Տեմեկուլայի հովտում (1995-2011, 2014-ից)
• Ջազի, փողոցային նկարչության փառատոններ, «հունական»
• Հնդկական խաղատուն «Պեչանգա» (517 սենյակ, 17,500 մ² խաղահրապարակ, գործում է 2002 թվականից)
• Ինը գոլֆի դաշտեր

•  
  Մուտքը «Հին քաղաք»
•  
  Խաղողի այգիներ
•  
  Օդապարիկների և գինու փառատոն
•  
  Խաղատուն «Պեչանգա»
•  
  Տեմեկուլա և Մուրիետա քաղաքների տեսարան ինքնաթիռից

Կինո

• Տեմեկուլայում նկարահանվել են «Աստղային ուղի։ Հաջորդ սերունդը» սերիալի «Աշխարհի բոլոր բարիքները» (1994) դրվագի եզրափակիչ տեսարանները (խաղողի այգում)։
• Տեմեկուլայում տեղի են ունեցել «Վաճառող» ֆիլմի հիմնական նկարահանումները (2009)։
• 2013 թվականին Տեմեկուլայում տեղի են ունեցել Food Network հեռուստաալիքի «Էսեպրեսս-ռեստորան» հաղորդման թողարկման նկարահանումները։

Գրականություն

• Հելեն Հանթ Ջեքսոնի «Ռամոնա» վիպակ (1884)։

2010 թվական

2010 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ Տեմեկուլայում բնակվում էր 100,097 մարդ՝ 49,002 տղամարդ և 51,095 կին։ Բնակչության 30,7 %-ը մինչև 18 տարեկան էին, իսկ 7,8 %-ը՝ 65-ից բարձր, քաղաքի բնակչի միջին տարիք՝ 33,4: 100 իգական սեռի ներկայացուցիչի համեմատությամբ տղամարդկանց թիվը կազմում էր 95,9, իսկ 100 չափահաս կանանց դեպքում՝ 93,9 համադրելի տարիքի տղամարդիկ։ Ռասայական կազմը՝ 70,8 % սպիտակամորթներ, 4,1% սևամորթներ/աֆրոամերիկացի, 1,1% բնիկ ամերիկացի, 9,8% ասիական, 0,4 % Խաղաղօվկիանոսյան կղզիներից, այլ՝ 7,9%, խառը ռասա՝ 5,9 %, իսպանախոս (ցանկացած ռասա)՝ 24,7%:

Քաղաքում կար 25 826 ընտանիք և 31 781 տնային տնտեսություն, որոնցից 50,2 %-ը մինչև 18 տարեկան երեխաներ ունեին։ Տնային տնտեսությունների 64,5%-ը հետերոսեքսուալ զույգեր էին, ամուսնացած և միասին ապրող, 11,8%-ը՝ կանայք՝ առանց ամուսնու տնային տնտեսություններ, 5 %-ը՝ տղամարդիկ, առանց կնոջ տնային տնտեսություններ, 4,6 %-ը՝ հետերոսեքսուալ զույգեր, որոնք միասին ապրում էին քաղաքացիական ամուսնության մեջ և 0,6 %-ը նույնասեռ զույգերն էին, ովքեր ապրում էին ամուսնությամբ կամ քաղաքացիական ամուսնությամբ։ Տնային տնտեսության միջին չափը 3,15 էր, ընտանիքի չափը՝ 3,46։

2013 թվական

2013 թվականին Տեմեկուլայում բնակվում էր մոտ 106,780 մարդ՝ 48,2% տղամարդ և 51,8% կին։ Քաղաքաբնակների միջին տարիքը 32,9 տարի էր, պետական միջինը՝ 35 տարի։ 2009-2013 թվականների տնային տնտեսությունների միջին եկամուտը կազմել է տարեկան 78,356 դոլար, քաղաքային բնակիչների 8,5% -ն ապրում էր աղքատության շեմից ցածր։

2014 թվական

Քաղաքի բնակիչներն իրենց նախնիների ծագման մասին պատմել են հետևյալը՝ գերմանացիներ՝ 11,1%, իռլանդացիներ՝ 8,9%, բրիտանացիներ՝ 7%, իտալացիներ՝ 3,4%, լեհեր՝ 2,6%, ֆրանսիացիներ՝ 2,1%: 15 տարեկանից բարձր բնակիչների հարցումը ցույց է տվել, որ քաղաքաբնակների 33,9%-ը ամուսնացած չէ և երբեք չի եղել ամունացած, 53,9%-ը ամուսնացած է և միասին են ապրում, 1,6%-ը ամուսնացած է, բայց ապրում են առանձին, 2,9 %-ը այրի է և 7,6 %-ը՝ ամուսնալուծված։

Բնակչության 14,8 %-ը ծնվել է Միացյալ Նահանգներից դուրս, նահանգի 27,1%-ը միջին ցուցանիշի դեպքում։

2014 թվականի հունիս ամսվա դրությամբ գործազրկությունը քաղաքում կազմել է 5,7 %, պետական միջին ցուցանիշը՝ 7,3 %:

• Քաղաքի պաշտոնական կայքը (անգլ.)
  • Քաղաքի պատմությունը (անգլ.) նրա պաշտոնական կայքում
• Տեմեկուլայի էջը․ ժողովրդագրություն, տրանսպորտ, տնտեսություն, կրթություն Արխիվացված 2020-03-05 Wayback Machine (անգլ.) scag.ca.gov կայքում
• Տեմեկուլա պատմական միություն (անգլ.)
• Visit Temicula Valley Wine Country (անգլ.)
• Տեմեկուլա հովտի միասնական դպրոցական շրջան (անգլ.)
• Տեմեկուլայի թանգարան (անգլ.)
• Տեմեկուլայի հրեական միություն (անգլ.)
• Տեմեկուլայի գերեզմանատունը Find a Grave կայքում
• Կուրտ Վան Հորն, Tempting Temecula (1974) (անգլ.) sandiegohistory.org կայքում
• Temeculainformation.com Արխիվացված 2021-10-23 Wayback Machine (անգլ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տեմեկուլա» հոդվածին։