Օպերա Կարմեն

Կարմեն (անգլ.՝ Carmen), ֆրանսիացի երգահան Ժորժ Բիզեի չորս գործողությամբ օպերան։ Ֆրանսերեն լիբրետոն Անրի Մելյակի և Լյուդովիկ Հալևիի ըստ Պրոսպեր Մերիմեի «Կարմեն» նովելի (1845)։ Օպերան առաջին անգամ բեմադրվել է 1875 թվականի մարտի 3-ին Փարիզի «Opéra-Comique» թատրոնում։ Սկզբնապես առաջացրել է երաժշտական քննադատների սուր քննադատությունը՝ ինչն անուղղակի պատճառ է հանդիսացել սրտի կաթվածից 1875 թվականի հունիսի 3-ին Բիզեի հանկարծահաս մահվան։ 1875 թվականի հոկտեմբերին բեմադրվել է Վիեննայում, ինչից և սկսվել է օպերայի համաշխարհային հռչակը։

Կարմեն իսպ.՝ Jorge
Տեսակ	դրամատիկ-երաժշտական ստեղծագործություն
Ժանր	Երաժշտական դրամա
Կոմպոզիտոր	Ժորժ Բիզե
Լիբրետտոյի հեղինակ	Անրի Մելիակ, Լյուդովիկ Հալևի
Սյուժեի աղբյուր	Պրոսպեր Մերիմեի «Կարմեն» նովել
Գործողությունների քանակ	4 արար
Գործողության տեղ	Իսպանիա
Կերպարներ	Carmen?, Don José?, A guide?, Micaëla?, Lillas Pastia?, Frasquita?, Mercédès?, Moralès?, Zuniga?, Le Dancaïre?, Le Remendado?, Escamillo? և Կարմեն
Ստեղծման տարեթիվ	2010
Առաջնախաղի տարեթիվ	մարտի 3, 1875
Առաջնախաղի վայր	Փարիզ
Հրատարակման տարեթիվ	19-րդ դար
Carmen Վիքիպահեստում

Օպերան համարվում է ֆրանսիական երաժշտական թատրոնի լավագույն ստեղծագործություններից մեկը և այսօր էլ ընդգրկված է աշխարհի խոշորագույն օպերային թատրոնների մշտական խաղացանկերում։

Հայաստանում բեմադրվել է Երևանի Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի թատրոնում՝ 1934 թվականին (դիրիժոր՝ Ս.Չարեկյան, բեմ.` Ա.Բուրջալյան), 1941 թվականին (դիրիժոր` Գ. Բուդաղյան, բեմ՝ Ա. Գուլակյան), 1972 թվականին (դիրիժոր՝ Գ. Տերտերյան, բեմ.` Վ. Բագրատունի), 2001 թվականին (դիրիժոր` Կ. Դուրգարյան, բեմ.՝ Ա. Մելիքսեթյան)։

•  
  Պաստառ, Ռոզաբել Մորիսոնը Կարմենի դերում (ԱՄՆ, 1896)
•  
  Կարմեն օպերայի պրեմիերայի պաստառը, 1935, Ա. Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոն

• Օպերայի գլխավոր հերոսուհու պատվին իր անունն է ստացել (558) Կարմեն աստերոիդը։