Til

~
Til
Diacríticos do alfabeto latino
	acentos; acento agudo ( ´ ); acento agudo dobre ( ˝ ); acento circunflexo ( ^ ); acento grave ( ` ); acento grave dobre ( ̏ ); anel ( ° ); breve ( ˘ ); breve inversa ( ̑ ); caron ( ˇ ); cedilla ( ¸ ); corno ( ̛ ) ; diérese ( ¨ ); gancho ( ˛ ̢ ); gancho superior ( ̉ ); macron ( ¯ ); ogonek ( ˛ ); punto; punto inferior ( . ); punto medio ( · ); punto de lista ( • ); punto superior ( ˙ ); til ( ~ ); trazo ( ◌̸ );
Signos ortográficos empregados como diacríticos
	apóstrofo ( ’ ); barra ( / ); barra inversa ou invertida ( \ ); barra vertical ( \| ); coma ( , ); dous puntos ( : ); guión ( - );
Diacríticos de alfabetos non latinos
	Diacríticos do alfabeto árabe; Diacríticos do alfabeto cirílico; Diacríticos do alfabeto devanágari; Diacríticos do alfabeto grego; Diacríticos do alfabeto hebreo; Diacríticos do alfabeto tibetano; Diacríticos dos silabarios xaponeses;
Esta caixa: ver; conversa; editar;

~
Til
Signos ortográficos
	punto ( . ); coma ( , ); punto e coma ( ; ); dous puntos ( : ); puntos suspensivos ( … ); signo de interrogación ( ? ); signo de exclamación ( ! ); comiñas ( « » ) ( ‘ ’ ) ( “ ” ); parénteses ( ( ) ) ; corchetes ( [ ] ) ; raia ( ― ); guión ( ‐ ) ; barra diagonal ( / ) ; apóstrofo ( ' ) ( ’ ); acento ( ◌́ ); acento agudo ( ◌́ ); acento circunflexo ( ◌̂ ); acento grave ( ◌` ); diérese ( ◌̈ ); til ( ~ ); espazo ( )
Outros signos auxiliares
	antilambda ( < > ); antígrafo ( ¶ ); arroba ( @ ) ; asterisco ( * ) ; asterismo ( ⁂ ); barra inversa ( \ ) ; barra vertical ( \| ) ( ¦ ); cancelo ( # ); chaves ( { } ); cruz ( † ) ( ‡ ); e comercial ( & ) ; fin de artigo ( ∎ ) ; frecha ( → ) ; grao ( ° ) ; guión baixo ( _ ) ; ídem ( 〃 ); indicador ordinal ( º ) ( ª ) ; man ( ☞ ); moeda ( ¤ ); parágrafo ( § ) ; porcentaxe ( % ); prima ( ′ ) ( ″ ) ( ‴ ) ; punto de lista ( • ); punto medio ( · ); símbolos lóxicos; ( ⇒ ) ( ¬) ( ∃ ) ( ⊤ ) ( ∴ ); símbolos matemáticos ; ( + ) ( ‒) ( × ) ( ÷ ) ( = ) ( ± ); símbolos monetarios ; ( ¤ ) ( $ ) ( ¢ ) ( £ ) ( ₤ ) ( ¥ ) ( € ); símbolos de propiedade intelectual ; ( © ) ( ℗ ) ( ® ) ( ™ ) ( ℠ ) ( Ⓜ );
Esta caixa: ver; conversa; editar;

Tamén se emprega nalgunhas ciencias.

Permite distinguir entre grafías simples (exemplos: a, n) e complexas (exemplos: ã, ñ). Así, o trazo superior pode indicar o modo de articulación dunha vogal (vogal nasalizada, por elevación no grao de constrición: ã, ẽ, ĩ, õ, ũ) ou o punto de articulación dunha consoante (nasal palatal: ñ)

Historia

A palabra “til” procede do latín titulus, "título" ou "sobrescrito". Orixinalmente se empregaba sobre o n como abreviatura. Por exemplo A^o Dñi significaba Anno Domini. Tamén era unha forma de indicar unha letra repetida.

O til tamén era un sinal de nasalización. A referencia máis antiga á definición do til é do século XVI na Gramática de João de Barros.

Uso en galego

Na normativa oficial do galego o til forma parte da letra Ñ. Na normativa reintegracionista do galego é usado de maneira opcional nas vogais Ã e Õ para marcar as vogais nasais daquelas falas que aínda conservan esta pronuncia, ou como maneira a permitir diferentes pronuncias usando unha soa escrita (por exemplo, -ões para as realizacións /oŋs/, /ɔŋs/, /os/, /ɔis/, /õis/, etc).

En galego-portugués, o til era usado en hiatos dunha vogal nasal seguida doutra vogal:

maçãa (mazá, /ma.ˈt͡sã.a/)

chẽo (cheo, /ˈt͡ʃẽ.o/)

mĩudo (miúdo, /mĩ.ˈu.do/)

bõo (bo, /ˈbõ.o/)

ũa (unha, /ˈũ.a/)

Tamén se empregaba para facer abreviacións, substituíndo unha consoante nasal.

P. ex: cõ, no canto de "con".

Valor único de marca de resonancia nasal vocálica

Casos de desnasalización completa moderna, en que a perda da resonancia nasal non implicou a xeración de ningún tipo de consoante: en posición tónica (exemplos: allẽo, cadẽa, chẽo, lũa serẽa), pretónica (exemplos: avĩir, gẽeraçón, lũar, nomẽados) ou postónica (exs. órfãa, oucíãao ‘océano’, sávãas).
Casos de posíbel xeración dunha consoante nasal na marxe silábica posnuclear: en posición interior (exemplo: mẽeziña) e final de palabra (exemplos: arções, barregãa, bẽes, prijũes, solirgiãaes, vilão).
Casos de desenvolvemento xeneralizado de consoante nasal velar na marxe silábica posnuclear (exemplos: algũu, consũu, densũu, hũu, nengún/nehún, sõo ‘primeira persoa do presente do verbo ser’).
Casos de posíbel xeración de consoante nasal na marxe silábica prenuclear, ben palatal (exemplos: Agostiño, contiña, conviña, teña), ben velar (exemplos: algũa, hũa, nengũa/nehũa).
Casos de desenvolvemento do grupo consonántico [ŋg] (exemplo: enader ‘engadir’).

Usos noutras linguas

En portugués, utilízase sobre o a (melão) e o o (melões) para indicar nasalidade.
Tamén empregan o til para indicar nasalidade o bretón e algunhas linguas americanas coma o guaraní.
En castelán, ao igual que no galego, o ñ representa o fonema /ɲ/. Este mesmo uso estendeuse ao asturiano, ao vasco, ao chamorro, ao guaraní, ás linguas quechuas, ao mapudungun, ao papiamento, ao tagalo e ao tetum.
En grego clásico era un sinal diacrítico da ortografía politónica (βῆτα).
En vietnamita escríbese sobre vogais decrecentes (ngã).
En estoniano úsase para identificar un son vocálico claro (mõdu).

O til no IPA

No Alfabeto Fonético Internacional pode ter distintos significados segundo a súa posición:

Colocado por riba dunha letra indica nasalización, como [ã], [ṽ].
Colocado no medio dunha letra indica velarización ou faringalización: [ɫ], [z̴].
Colocado debaixo da letra indica laringalización: [d̰].

Usos non lingüísticos

En Matemáticas emprégase para expresar "aproximadamente igual" ou como signo diacrítico. Tamén pode aparecer en signos relacionados co igual, como ≃.
En Informática utilízase o carácter ~ para escribir enderezos.
Tamén se emprega en Física e Economía.

Notas

Véxase tamén

Outros artigos

This article uses material from the Wikipedia Galego article Til, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Todo o contido está dispoñible baixo a licenza CC BY-SA 4.0, agás que se indique o contrario. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Galego (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.

Til