Rexión Palestina: Rexión do Oriente Medio

O seu estatuto político é disputado acesamente.

A zona que corresponde á antiga Palestina atópase hoxe dividida entre unha área do estado de Israel e os territorios de maioría árabe ocupados por Israel despois da Guerra dos seis días en 1967: a Franxa de Gaza, a de Cisxordania, e Xerusalén Leste. Algunhas partes dispersas desta área árabe pasaron hai algúns anos a ser administradas por unha entidade autónoma, a Autoridade Palestina, mais Israel mantén o control das fronteiras .

O nome

Segundo Arnold Toynbee, Guy Anequin e outros historiadores, o nome palestina teríase orixinado de philistaius que designaba o pobo filisteo, de que trata a Biblia no episodio de Sansón e Dalila, onde Sansón, xa cego, derrubou as columnas da casa onde estaban uns tres mil homes e mulleres, matando inclusive todos os príncipes filisteos.

Os filisteos non eran semitas, sendo a súa probable orixe creto-micénica, unha das máis coñecidas (aínda que recorrentemente mencionadas) vagas dos chamados "pobos do mar" que se estableceron en varias partes do litoral sur do Mediterráneo, incluíndo a área hoxe coñecida como Franxa de Gaza.

A evolución histórica

Palestina, sendo un estreito paso entre a África e Asia, foi escenario dun gran número de conquistas polos máis variados pobos, por se constituír nun corredor natural para as migracións e os exércitos.

Neste punto tiña importancia estratéxica recoñecida desde o faraón Ramsés, que aló fixo construír edificacións avanzadas para se defender dos asirios e dos hititas.

O nome orixinario desta terra era Canaán. Moi poucos datos hai sobre estes pobos, e a maioría desta información provén da Biblia. A terra de Canaán foi berce da cultura israelita, que protagonizaría o panorama político do primeiro milenio antes de Cristo, tendo como principal punto de conflito a cidade de Xerusalén. Non hai evidencias históricas, agás as relatadas na Biblia, dos anteriores habitantes da hoxe coñecida cidade santa. Os xebuseos eran o pobo que segundo os escritos sagrados habitaban o que hoxe é coñecida como Xerusalén. Tradicionalmente sinalase ao rei David como o fundador da cidade no século XI a.c. O rei Salomón construíra o primeiro templo a Iavé, que alí ficaría ata a deportación dos xudeus e destrución do templo no século VI a.c, sendo reconstruído trala súa volta.

Especúlase sobre a existencia ou non do reino unido de Israel no século XI. Tras este suposto reino aparecerían as dúas entidades políticas que gobernarían a rexión durante medio milenio, o reino de Xudá e o reino de Israel. Este período foi coñecido como o do Reino Dividido. Os momentos de plena soberanía alternábanse con alianzas estratéxicas e submisión aos imperios limítrofes.

Entre as potencias que influíron ou dominaron parte ou toda Palestina durante o primeiro milenio atópanse Asiria (722 a.C.), que destruíu o reino de Israel do norte, os exipcios e os babilonios (fins do século VII a.C.), e os persas aqueménidas (539 a.C.), os greco/macedonios (331 a.C., permanecendo en poder dos ptolomaicos de 320 a 220 a.C. e dos seléucidas de 220 a 142 a.C.

No século II a.c a revolta xudía contra os seléucidas deu como resultado un novo período de soberanía hebrea, coa dinastía hasmonea, que durou ata o ano de 63 a.C., cando comezou o dominio romano.

No ano 66 comezou unha rebelión dos xudeus, fortemente reprimida polos romanos coa destrución do templo de Iavé no ano de 70 e só no ano de 131 a pax romana foi novamente abalada por rebelións ao fin das cales o emperador Hadriano tornou Xerusalén na Colonia Aelia Capitolia.

Foi durante esta época pola que os romanos chamaron á rexión "Palestina".

Pasando pola división do Imperio Romano, a rexión viviu entre 324 e 638, unha gran prosperidade e crecemento demográfico, considerándose que entón a poboación era de maioría cristiá, relixión oficial do Imperio Bizantino.

No ano 614 a rexión acabou de ser tomada polos persas sasánidas que mantiveron o seu xugo ata o 628; no 638 toda a rexión ficou baixo o dominio árabe musulmán, que en termos étnicos, lingüísticos, relixiosos, artísticos e culturais, legaron os actuais caracteres da rexión e maila súa poboación.

O establecemento dos árabes

Ao contrario de varias potencias que por alí só estenderon o seu dominio de paso, ás veces legando a administración da rexión a potentados locais, os árabes establecéronse na rexión, e o primeiro elemento cultural que introduciron foi a lingua, unha vez que, emparentada co aramaico, obtivo fácil aceptación.

Desde o ano de 660 ata 750, vigorou o dominio omíadas, con capital en Damasco datando de aí a construción do Nobre Santuario na Explanada das Mesquitas en Xerusalén, substituída pola dinastía dos abásidas con capital en Bagdad, que dominou ata o ano de 974, seguíndose a dinastía dos fatímidas que perduraron ata o ano 1071.

Ao fin do longo dominio árabe de máis de catro séculos, a relixión islámica acabou sendo amplamente maioritaria, seguida dunha pequena minoría de cristiáns e un menor número aínda de xudaítas Samaritanos, até que, no ano de 1072, sobreveu a conquista da rexión polos turcos selxúcidas que tiñan capital en Bagdad.

No ano 1099, coa Primeira Cruzada, os europeos conquistaron Xerusalén e aló estableceron o seu dominio baixo o nome de Reino Latino de Xerusalén cuxa existencia periclitante en medio da sociedade islámica perdurou ata o ano de 1187, cando a cidade foi reconquistada por Saladino.

As cruzadas

Do Mandato Británico a Israel

En 15 de maio de 1948, un día despois da fundación do Estado de Israel, sete exércitos árabes atacaron Israel. Estimulados polos países árabes, e as atrocidades en curso, o pobo que vivía na rexión da Palestina fuxiu ou foi expulsado da rexión, buscando seguranza. A poboación árabe palestina fuxiu, ben alentada pola propaganda gobernamental árabe ou pola ameaza israelí nos tempos de guerra.

Trala vitoria do Estado de Israel sobre o territorio avalado pola ONU e algúns máis conquistados durante a guerra, Exipto e Xordania ocuparon a parte restante que segundo a declaración da ONU correspondería ao Estado Árabe de Palestina e que continuou no seu poder ata a Guerra dos Seis Días en 1967. Á maioría deses refuxiados prohibiúselles volver para as súas terras, e aínda foron expulsados dalgúns países árabes, como a Xordania. Sen teren para onde ir, moitos refuxiáronse no sur do Líbano onde permanecen en "campos de refuxiados" ata hoxe.

En 1964, foi solicitada á Liga Árabe polo Alto Comisariado da Palestina a fundación dunha Organización para a Libertación da Palestina (OLP), cuxo principal líder foi Yasser Arafat. Durante moitos anos esta organización solicitou a destrución do Estado de Israel, ata a época do Proceso de Oslo, no que ambas as partes se recoñecían. Tralo fracaso do Proceso, a situación da denominada poboación palestina (estritamente os árabes dos territorios ocupados e por extensión, os árabes israelís que se recoñecen como tal) aínda está en discusión.

Outros artigos

• Conflito árabe-israelí
• Autoridade Nacional Palestina
• Estado de Palestina

Ligazóns externas

• Autoridade Nacional Palestina (en inglés)
• Fotografías da manifestación de apoio a Palestina en Santiago de Compostela o 19 de xaneiro de 2009 en Flickr