Orto significa levantamento ou saída dun astro dende o plano horizontal leste.
É resultado da rotación terrestre de oeste a leste, que fai que para o observador terrestre pareza que a estrela sae polo leste e se pon polo oeste. Polo tanto, o orto do Sol equivale ao amencer terrestre (existindo amenceres en cada corpo celeste que orbita unha estrela). No seu uso cotián amencer fai referencia ao período de tempo entre o clarear do día e a saída total do sol polo leste. Tecnicamente o orto prodúcese cando o limbo superior da esfera helíaca aparece tanxente ao horizonte leste local, e remata cando o limbo inferior da esfera helíaca aparece tanxente ao horizonte leste local.
A refracción da luz solar ao chegar á atmosfera terrestre fai que chegue a luz cando o Sol aínda non se atopa no horizonte real, facendo que se vexa saír o sol, cando aínda está a 0,83º do horizonte real cando se ve saír pola mañá. Medido dende o mediodía local, o orto caracterízase polo ángulo horario -Φ, onde:
sendo λ a latitude do lugar, e δ a declinación solar. No ocaso acontece nun ángulo horario Φ.
Os termos alba (albor, alborada, pola cor branca da atmosfera) e aurora (do latín aurum 'ouro'; e hora,do latín horae = 'horas', a hora dourada); son fases do crepúsculo matutino (primeiro clarea, e despois dourase o ceo), e son tamén descricións verbais tradicionais do mesmo fenómeno físico xusto antes da saída do sol. Do mesmo xeito á fin do día, a refracción atmosférica alonga a duración do día ou o crepúsculo vespertino despois do solpor.
En astronomía o termo orto helíaco fai referencia ao orto de calquera estrela xusto antes do orto do propio sol e despois de ter desaparecido a estrela polo horizonte occidental uns seis meses antes, o que servía nas culturas antigas coma sistema de datación do ano sideral.
This article uses material from the Wikipedia Galego article Orto, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Todo o contido está dispoñible baixo a licenza CC BY-SA 4.0, agás que se indique o contrario. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Galego (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.