محتوای ویکیپدیا تحت سه سیاست محتوایی اصلی و مهم ایجاد میشود: دیدگاه بیطرف، تأییدپذیری و ممنوعیت تحقیق دست اول.
این یک مکمل توضیحی برای سیاستهای دیدگاه بیطرف، تأییدپذیری و ممنوعیت تحقیق دست اول است. هدف از این صفحه ارائه اطلاعات تکمیلی در مورد مفاهیم موجود در صفحاتی است که این صفحه به آنها پیوند داده شده است. این صفحه یک سیاست یا رهنمود ویکیپدیا نیست، چرا که توسط اجتماع ویکیپدیا مورد بررسی مفصل قرار نگرفتهاست. |
سیاستهای اصلی محتوایی |
---|
سایر سیاستهای محتوایی |
ویرایشگران باید خود را با هر سهمورد، که بهطور مشترک تفسیر میشوند، آشنا کنند:
این سیاستها، نوع و کیفیت محتوایی که قابل درج در مقالههای ویکیپدیا هستند را تعیین میکنند. از آنجا که این سیاستها مکمل یکدیگر هستند، نباید آنها را بهطور جداگانه از یکدیگر تفسیر کرد. بنیادهایی که این سیاستها بر اساس آنها تدوین شدهاند، قابل جایگزینی با سایر سیاستها یا رهنمودها، یا اجماع ویرایشگران نیستند. این سه صفحهٔ سیاست را تنها برای بهبود کاربرد و توضیحات اصول میتوان ویرایش کرد.
جیمی ویلز: تولد ویکیپدیا، تد ۲۰۰۵ (کنفرانس)، دقیقه ۲۰. |
سیاست «تحقیق دست اول ممنوع» (تدام) ریشه در سیاست «دیدگاه بیطرف» (دبط) و مشکل در مواجهه با وزن ناروا و نظریههای حاشیهای دارد. سیاست اصلی ویکیپدیا، یعنی دبط، برای ایجاد چارچوبی کاربرد دارد که در آن، ویرایشگران دارای دیدگاههای متنوع، بعضاً دارای تعارض یا حتی متضاد بتوانند در ساخت دانشنامه با یکدیگر همکاری کنند. این کار بهواسطهٔ این اصل انجام میگیرد که در حالی که توافق بر سر این که حقیقت چیست برای افراد سخت است، اما توافق بر سر این که به باور آنها و دیگران چهچیزی حقیقت دارد، بسیار آسانتر است. بنابراین، «حقیقت» در ویکیپدیا بهعنوان معیاری برای شمول در نظر گرفته نمیشود. در عوض، بر ابعاد متفاوت و قابل توجه حقیقیت متمرکز است. هدف سیاست دبط، که نخستینبار در فوریهٔ ۲۰۰۱ تدوین شدهاست، ایجاد دانشنامهای بیطرف است.
در دو سال پس از آن، طی مناقشات قابل توجهی که در صفحههای بحث مقالات شکل گرفتند و شامل اتهامات نقض دبط از سوی ویرایشگران بودند، بهوضوح مشخص شد که این سیاست، که بنیانی فلسفی برای ویکیپدیا فراهم کرد، نیازمند تکمیلشدن است. مشارکتکنندگان ویکیپدیا، مفهوم «تأییدپذیری» (تأیید) را بهعنوان راهی برای حصول اطمینان از دقت مقالات بهواسطهٔ تشویق ویرایشگران به ارجاع به منابع توسعه بخشیدند؛ این مفهوم در اوت ۲۰۰۳ بهعنوان یک سیاست پایهگذاری شد. علاوه بر این، با این فرض که سرشناسترین دیدگاهها، آسانترینِ آنها برای مستندسازی بر پایهٔ منابع بودند، تأییدپذیری بهعنوان راهی برای کسب اطمینان از ارائهٔ دیدگاههای سرشناس و قابل توجه معرفی شد. سرشناسی از اهمیت ویژهای برخوردار است؛ چرا که همزمان که دبط ویرایشگران را به افزودن دیدگاههای جایگزین و چندگانه به یک مقاله تشویق میکند، اما مدعی برابر بودن تمامی دیدگاهها نیست. اگرچه که دبط مدعی صحت بیشتر برخی دیدگاهها نسبت به سایر دیدگاهها نیست، اما تصدیق میکند که بعضی از دیدگاهها نسبت به سایر آنها طرفداران بیشتری دارند. بنابراین، ارائهٔ دقیق یک دیدگاه بهمعنی توضیح دادن این است که چهکسی از آن دیدگاه پشتیبانی میکند و این که دیدگاه اقلیت است یا اکثریت.
خیلی زود مشخص شد ویرایشگرانی که دیدگاه اکثریت را رد میکنند منابع را بهگونهای مرتب میکنند تا نشان دهند که یک دیدگاه اقلیت نسبت به دیدگاه اکثریت برتری دارد—یا حتی بهمنظور ترویج دیدگاه خودِ ویرایشگر، منابعی را اضافه میکنند. از این رو، سیاست تدام در سال ۲۰۰۳ پایهگذاری شد تا برای رسیدگی به استفادههای نادرست از منابع به کار گرفتهشود. انگیزهٔ اصلی از تدوین سیاست تدام این بود که از معرفی نظریههای حاشیهای در زمینهٔ علم، و بهویژه در موضوعات مربوط به فیزیک—یا حذف دیدگاههای تأییدپذیر که به زعم ویرایشگران نادرست بودهاند— توسط ویرایشگران جلوگیری شود. خیلی زود مشخص شد که این سیاست باید به ویرایشهای هر کاربری که سعی دارد دیدگاههای خود را در یک مقاله معرفی کند، اعمال شود. این موضوع همچنین منجر به اصلاح و ایجاد زیربخشهایی برای رسیدگی به توازن در پوشش شد.
این سیاست در شمایل اولیهٔ خود ویرایشهایی را برای حذف مشخص میکرد که:
و بهعنوان معیاری برای ویرایشهایی پایهگذاری شد که:
رفتهرفته که جامعهای متنوعتر از ویرایشگران جذب ویکیپدیا شدند، مشخص شده که سایر موضوعات در کنار فیزیک، مانند سیاست، مذهب و تاریخ نیز مستعد تحقیق دست اول هستند و نیاز به رویکردی قاعدهمندتر برای تعریف تحقیق دست اول و توصیهٔ کاربران از خودداری از آن بیشتر احساس شد. اصول «تأییدپذیری» و «ممنوعیت تحقیق دست اول» با یکدیگر همپوشانی دارند و در سال ۲۰۰۷ اقدامی برای ادغام این دو سیاست و ترکیب آنها در قالب یک سیاست واحد انجام گرفت (ویکیپدیا:ارجاعپذیری را ببینید)، اما این اقدام موفق به کسب اجماع کاربران نشد.
بهمنظور تشخیص اجماع کاربران و حل مناقشههای در جریان، فرایندهای حل مناقشهها بههمراه مکانهایی برای گفتگوی ویژه برای هر موضوع که مرتبط با سیاستهای اصلی محتوایی هستند، بنیانگذاری شدهاند. بای مثال:
ویکیپدیا:دیدگاه بیطرف/پرسشهای رایج
سیاستهای محتوایی ویکیپدیا موضوع پژوهشهای دانشگاهی بودهاند و کتابهایی بودهاند که به این موضوع پرداختهاند.
This article uses material from the Wikipedia فارسی article ویکیپدیا:سیاستهای اصلی محتوایی, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا تحت CC BY-SA 4.0 در دسترس است مگر خلافش ذکر شده باشد. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki فارسی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.