Aranera okzitanieraren dialektoa den gaskoiaren aldaera bat da.
Arango haranean (Katalunia) mintzatzen da. 2006ko abuztuaren 9tik —lege bidez 2010ean egikaritua— Kataluniako autonomia erkidego osoan hizkuntza ofizial izaera du, katalana eta gaztelaniarekin batera, Kataluniako estatutu berrian hala jasota. 1984an aranera Arango haraneko hezkuntza sisteman erabiltzeko hizkuntza izendatu zen.
Aranera | |
---|---|
Aranés | |
Aranera hitz egiten den eremua biribil gorriz adierazita. | |
Datu orokorrak | |
Lurralde eremua | Katalunia |
Hiztunak | 4.700 |
Rankinga | Ez 100 mintzatuenen artean |
Ofizialtasuna | Katalunia |
Eskualdea | Arango harana |
Araugilea | Conselh Generau d'Aran |
Hizkuntza sailkapena | |
giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak hizkuntza italikoak hizkuntza erromantzeak mendebaldeko hizkuntza erromantzeak hizkuntza galo-iberiarrak hizkuntza galo-erromantzeak Hizkuntza okzitaniar-erromantzeak okzitaniera gaskoi | |
Informazio filologikoa | |
Hizkuntza-tipologia | subjektu aditza objektua eta silabadun hizkuntza |
Alfabetoa | latindar alfabetoa |
Hizkuntza kodeak | |
Glottolog | aran1260 |
Linguasphere | 51-AAA-ff |
IETF | oc-aranes |
Aranerak berezko idaztarauak ditu, eta gaskoiaren gainerako aldaeretatik bereizita dago, berezko dituen ezaugarriak kontuan hartzen dira idazteko garaian. Adibidez, emakumezkoentzako pluralak -es bukaera da (es hemnes araneses, 'emakume arandarrak'), gizonentzako pluralen -i (es aranesi) eta artikulu piriniotarrak (eth, era, es).
Aranerak inguruko hizkuntza ofizialen eragina jaso du historikoki (gaztelaniarena lehendabizi, katalanarena ondoren), eta egun gaskoitik bereizten dituen ezaugarriak ditu. Horrela, azken hamarkadetan neologismo "hispaniar" ugari gehitu zaizkio araneraren lexikoari. Esaterako, actuar (okzitanierazko "agir"-en ordez), empresa (vs. "entrepresa"), foment, impartir, increment (vs. "aumentacion"), laborau, matrícula (vs. "inscripcion"), oficina (vs. "burèu"), etab.
Kopuruak | Ehunekoak | |
---|---|---|
Ulertzen dute | 6.712 | %88,88 |
Hitz egiteko gai dira | 4.700 | %62,24 |
Irakurtzeko gai dira | 4.413 | %58,44 |
Idazteko gai dira | 2.016 | %26,69 |
Iturria: IDESCAT, 2001eko hizkuntz neurketa |
2019an Corsa Aran per sa lengua izeneko lasterketa aldarrikatzailearen 26. edizioa ospatu zuten, Korrikaren ereduari jarraituz. Hurrengo urtean, COVID-19 zela eta, bertan behera gelditu zen.
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Aranera, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Eduki guztia CC BY-SA 4.0(r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.