27 egun falta dira urtea amaitzeko.
Jaiotzak Artikulurik ez duten Abenduaren 4ko jaiotzak
Alexander Litvinenko •
Heriotzak Artikulurik ez duten Abenduaren 4ko heriotzak
Maerten de Vos • Vyacheslav Tikhonov • H. C. Artmann • Samuel Goudsmit •
Gertaerak
Martitz Egutegia Aurreko eta hurrengo urteetan
Izendegia Seaska egutegia: Inhar, Inar eta Lezo.
Daturen bat falta bada, urtearen lotura jarraitu han sartzeko. Gertaerak
Euskal Herria 1983 – Espainiar poliziak kontratatutako mertzenariek Segundo Marey bahitu zuten, ETAko kide bat zelakoan. Urrian atxilotutako poliziak askatzea eskatu zuten, eta abenduaren 8an askatu zituzten. Segundo Marey 13an. 1984 – ETA politiko-militarrak (ETA-pm) armak utzi zituen. Mundua Arte eta kultura
Euskal Herria Mundua 1924 – Erich von Stroheimek Greed ("diruzalekeria") film dramatiko mutua estreinatu zuen. 1981 – Reds ("Gorriak") filma estreinatu zen, Warren Beattyk zuzendu eta berak, Diane Keaton , Jack Nicholson eta Maureen Stapleton aktoreek antzeztu zuten. 1981 – Falcon Crest telesaila AEBtako CBS telebista katean estreinatu zen. 1981 – On Golden Pond ("Urrezko Urmaelan") filma estreinatu zen, Mark Rydellek zuzendu eta Katharine Hepburn , Henry Fonda , Jane Fonda , Doug McKeon eta Dabney Coleman aktoreek antzeztu zuten. 1985 – Young Sherlock Holmes ("Sherlock Holmes Gaztea") filma estreinatu zen, Barry Levinsonek zuzendu eta Nicholas Rowe, Alan Cox, Sophie Ward eta Anthony Higgins aktoreek antzeztu zutelarik. Zientzia eta teknologia
Kirolak
Jaiotzak
Euskal Herria 1675 – Antonio Jose Mazarredo Salazar de Muñatones , bizkaitar politikaria, Madrilen . 1891 – Kepa Ormaetxea , bizkaitar elizgizona eta euskal idazlea (h. 1949 ). 1894 – Jesus Ioldi Bereau , nafar kimikari eta politikaria (h. 1936 ). 1897 – Jose Maria Nabatz , euskal herritar ozeanografoa (h. 1975 ). 1898 – 1900 – Eduardo Arbide , euskal-argentinar futbolaria, Rosarion (h. 1987 ). 1907 – 1930 – Carmelo Morales , euskal txirrindularia (h. 2003 ). 1948 – Manuel Giménez Abad , espainiar politikaria, Iruñean (h. 2001 ). 1952 – 1954 – José Ignacio Salazar Arechalde , bizkaitar legelari eta historialaria, Mexiko Hirian . 1959 – Daniel Garbizu , gipuzkoar idazlea. 1962 – Arturo Elosegi , gipuzkoar EHUko irakasle katedraduna eta nazioarteko aditua ibaien ekologia arloan. Luis Marías , bizkaitar zinema zuzendari eta gidoigilea. 1965 – Alex de la Iglesia , bilbotar zinema zuzendaria. 1966 – Jaime Otamendi , gipuzkoar irrati esataria eta telebista aurkezlea. 1967 – Jesús García Castilla , bizkaitar bateria-jotzailea. 1968 – Juan José López Azpilikueta , nafar aizkolaria. 1970 – Jesús María Toral , gipuzkoar kazetari eta idazlea. 1974 – 1975 – Sito Alonso , espainiar saskibaloi entrenatzailea. 1996 – Andoni Zubiaurre , gipuzkoar futbolaria. 1997 – Jaime Busto , bizkaitar trial-motoziklista. Mundua 1512 – Jerónimo Zurita , espainiar historialaria (h. 1580 ). 1596 – Orsola Maddalena Caccia , italiar moja margolaria (h. 1676 ). 1655 – Karlos XI.a Suediakoa , Suediako erregea (h. 1697 ). 1711 – Barbara Portugalgoa (edo Barbara Bragançakoa), Espainiako erregina ezkontidea (h. 1758 ). 1715 – Wolfgang José Bournonville eta Urselekoa , Valoniako militarra, Espainiaren zerbitzura aritutakoa eta Gipuzkoako kapitan orokorra izandakoa (h. 1784 ). 1750 – Henri Grégoire , frantses apaiz katoliko, Bloisko apezpiku konstituzionala eta buruzagi iraultzailea (h. 1831 ). 1795 – Thomas Carlyle , eskoziar historialari, kritikari eta filosofoa (h. 1881 ). 1798 – Jules Dufaure , Frantziako lehen ministroa (h. 1881 ). 1821 – Ernst Wilhelm Leberecht Tempel , alemaniar astronomoa (h. 1889 ). 1833 – François-Antoine Jauffret , frantziar apaiz katolikoa, Baionako apezpikua izandakoa (h. 1902 ). 1835 – Samuel Butler , ingeles eleberrigilea (h. 1902 ). 1841 – María del Pilar Maspons y Labrós , Kataluniako herri-kulturaren idazle, poeta eta nobelagilea (h. 1907 ). 1860 – Charles de Broqueville , Belgikako lehen ministroa (h. 1940 ). 1865 – Edith Cavell , britainiar erizaina, erizaintza modernoaren aintzindaria Belgikan eta Lehen Mundu Gerran heriotzera kondenatua (h. 1915 ). 1875 – Rainer Maria Rilke , austriar-hungariar poeta (h. 1926 ). 1878 – Mikel Aleksandrovitx Romanov , Errusiako Duke Handia (h. 1918 ). 1883 – Katharine Susannah Prichard , australiar idazlea (h. 1969 ). 1886 – Ludwig Bieberbach , alemaniar matematikaria (h. 1982 ). 1889 – Abdelhamid Ben Badis , aljeriar erreformismo musulmanaren lider esanguratsuenetako bat (h. 1940 ). 1892 – Francisco Franco , espainiar militar eta diktadorea (h. 1975 ). 1893 – Herbert Read , ingeles arte-historialari, olerkari, literatura-kritikari, filosofo eta anarkista (h. 1968 ). 1895 – Fung Yu-Lan , Txinako XX. mendeko filosofo garrantzitsuena (h. 1990 ). 1896 – Nikolai Semionovitx Tikhonov , errusiar idazlea, sobietar poeta nagusietako bat (h. 1979 ). 1903 – Cornell Woolrich , estatubatuar idazlea (h. 1968 ). 1904 – Guido Calogero , italiar filosofoa (h. 1986 ). 1908 – Alfred Hershey , estatubatuar bakteriologo eta genetista, 1969ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1997 ). 1910 – Alex North , estatubatuar zinema-musikagilea (h. 1991 ). 1913 – 1914 - Augusto Aboitiz Baroja , euskal jatorriko filipinar-uruguaiar enpresaria (h. 1995 ). 1919 – Inder Kumar Gujral , Indiako lehen ministroa (h. 2012 ). 1921 – Deanna Durbin , kanadar-estatubatuar aktore eta abeslaria (h. 2013 ). 1922 – Gérard Philipe , frantziar aktore eta zinemagilea (h. 1959 ). 1925 – 1926 – Shigeo Sugimoto , japoniar futbolaria (h. 2002 ). 1927 – 1928 – Hebe de Bonafini , giza eskubideen aldeko argentinar ekintzailea, Maiatzaren Plazako Amen elkartearen sortzailetako bat (h. 2022 ). 1932 – Roh Tae-woo , Hego Koreako presidentea (h. 2021 ). 1934 – José Morales Marín , espainiar apaiz katolikoa, unibertsitate-irakasle, teologia doktore eta Opus Deiko partaidea (h. 2022 ). 1938 – Yvonne Minton , australiar opera-abeslaria, mezzosopranoa. 1944 – Dennis Wilson , estatubatuar musikari eta abeslaria, The Beach Boys taldeko kide sortzailea (h. 1983 ). 1945 – Roberta Bondar , Kanadako lehen emakume astronauta eta espaziora bidaiatu duen lehen neurologoa. 1946 – Maria Antònia Oliver i Cabrer , katalanezko idazlea (h. 2022 ). 1947 – Terry Woods , irlandar folk musikaria. 1949 – 1951 – 1952 – Susú Pecoraro , argentinar aktorea. 1957 – 1958 – Luis García Montero , andaluziar olerkigilea. 1959 – Athaliah Molokomme , botswanar legelaria, zuzenbideko irakaslea eta giza eskubideen eta emakumeen eskubideen aktibista. 1962 – Kevin Richardson , britainiar futbolari ohia. 1963 – Sergei Bubka , ukrainiar pertika jauzilari ohia, historiako hoberenatakoa. 1964 – 1969 – Jay-Z , estatubatuar hip-hop abeslari eta ekoizlea. 1970 – Kevin Sussman , estatubatuar aktorea. 1971 – Marta Jaumandreu , espainiar kazetaria eta aurkezlea. 1973 – Tyra Banks , estatubatuar top-model ohia, 1990ko hamarkadako modelorik ospetsuenetariko bat. Kate Rusby , ingeles abeslari eta kantautorea. 1975 - Remedios Sanchez , kataluniar idazlea, literatura-kritikaria, ikertzailea eta irakaslea. 1979 – Miwa Yonetsu , japoniar futbolari ohia. 1980 – Carles Francino Navarro , kataluniar aktorea. 1981 – Florencia de Saracho , mexikar aktorea. 1982 – Nick Vujicic , motibazio-gaiei buruzko hizlari eta sermoilaria, beso eta hankarik gabe jaioa. 1984 – Mini Han , hegokorear emakumezko modelo eta moda diseinatzaile transgeneroa. 1991 – 1994 – Francine Garcia , filipinar emakumezko aktore eta modelo transgeneroa. 1996 – Urška Žigart , esloveniar txirrindularia. 2002 – María Dueñas , espainiar biolin-jotzailea. Heriotzak
Euskal Herria 1270 – Tibalt II.a , Nafarroako erregea Trapani hirian, Sizilian . 1594 – Domingo Salazar , arabar apaiza, Madrilen (j. 1512 ). 1611 – Lorenzo Otadui , gipuzkoar apaiz eta teologoa, Ávilan . 1757 – María Josefa de Larumbe Goñi , nafar inprimatzailea eta liburu-saltzailea (j. c. 1700 ). 1943 – Juan Estefanía , bizkaitar enpresaburua, Atlético de Madrideko eta Recreativo de Huelvako presidentea izandakoa, Huelvan (j. 1884 ). 1953 – Rafael Escudero , bizkaitar futbolaria (j. 1919 ). 1962 – Luis Orotz Zabaleta , Nafarroako Foru Aldundiko eta Eusko Ikaskuntzako zuzenbide-aholkularia (j. 1885 ). 2010 – Xabier Lete , euskal idazle, poeta eta kantaria, eta politikaria (j. 1944 ). 2017 – Lurdes Zubeldia , gipuzkoar idazlea (j. 1923 ). 2018 – Idoia Aierbe , Mikel Zabalzaren neska-laguna zena berau erail zutenean (j. 1962 ). 2019 – Javier Aguirre Fernández , gipuzkoar zinema zuzendari eta gidoigilea (j. 1935 ), Madrilen . Mundua 749 – Joan Damaskokoa , Siriako idazle eta teologoa. 771 – Karloman I.a , frankoen erregea (j. 751 ). 1131 – Omar Khayyam , pertsiar matematikari, filosofo, astronomo, mediku, sufi eta poeta (j. 1048 ). 1137 – Lotario II.a , Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperadorea (j. 1075 ). 1204 – Gilen I.a Eskoziakoa , Eskoziako Erresumako erregea. 1242 – Abd al-Wahid II.a , almohadeen , Inperioko kalifa . 1334 – Joan XXII.a , Aita santua (j. c. 1244 ). 1576 – Georg Joachim Rheticus , austriar astronomoa eta matematikaria (j. 1514 ). 1642 – Richelieu kardinala , frantziar elizgizona eta ministroburua (j. 1585 ). 1696 - Meishō , Japoniako 109. monarka (j. 1624 ) 1679 – Thomas Hobbes , ingeles filosofoa (j. 1588 ). 1680 – Thomas Bartholin , daniar sendagile, matematikari eta teologoa (j. 1616 ). 1732 – John Gay , ingeles olerkari eta antzerkigilea (j. 1685 ). 1749 – Claudine Guérin de Tencin , frantziar moja eta eleberrigilea (j. 1682 ). 1788 – Joaquín de Eleta , espainiar frantziskotarra, Karlos III.aren aitorlea (j. 1707 ). 1798 – Luigi Galvani , italiar sendagile eta fisikaria (j. 1737 ). 1828 – Robert Jenkinson (Liverpoolgo II. kondea) , Erresuma Batuko lehen ministroa (j. 1770 ). 1865 – Adolph Kolping , alemaniar apaiz katolikoa (j. 1813 ). 1891 – Frederick Whitaker , Zeelanda Berriko lehen ministroa (j. 1812 ). 1893 – 1900 – Wilhelm Leibl , alemaniar margolaria (j. 1844 ). 1904 – Cristiano Banti , italiar margolaria (j. 1824 ). 1905 – Elena Maseras , kataluniar medikua, pedagogoa eta irakaslea (j. 1853 ). 1909 – Alessandro Fortis , Italiako lehen ministroa (j. 1841 ). 1923 – Maurice Barrès , frantziar idazle eta politikaria (j. 1862 ). 1924 – Cipriano Castro , Venezuelako presidentea (j. 1858 ). 1926 – Ivana Kobilca , esloveniar margolari errealista (j. 1861 ). 1932 – Gustav Meyrink , austriar idazlea (j. 1868 ). 1933 – Stefan George , alemaniar olerkari eta itzultzailea (j. 1868 ). 1934 – Paul-Albert Besnard , frantziar margolaria (h. 1934 ). 1935 – Charles Richet , frantziar fisiologoa, immunologiaren aitzindaria eta 1913ko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1850 ). 1945 – Thomas Hunt Morgan , estatubatuar biologoa (j. 1866 ). 1946 – Maria de la Paz Borboikoa , Espainiako infanta (j. 1862 ). 1951 – Pedro Salinas , espainiar olerkaria (j. 1891 ). 1952 – Karen Horney , alemaniar psikologo eta psikoanalista (j. 1885 ). 1960 – Azucena Hernández , espainiar modeloa eta aktorea (j. 1960 ). 1964 – Pina Pellicer , mexikar aktorea (j. 1934 ). 1969 – Achille Chavée , belgikar poeta (j. 1906 ). 1975 – 1976 – Benjamin Britten , ingeles musikagilea (j. 1913 ). 1977 – Manuel José García Caparrós , andaluziar langile gaztea, Polizia Armatuak eraila (j. 1960 ). 1978 – Julia Peguero Sanz , espainiar maistra eta feminista, Espainiako Emakumeen Elkarte Nazionalaren sortzaileetako bat (j. 1880 ). 1979 – Friedrich Ebert junior , alemaniar politikaria (j. 1894 ). 1980 – Francisco Sá Carneiro , Portugalgo lehen ministroa (j. 1934 ). 1987 – Rouben Mamoulian , estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1897 ). 1993 – Frank Zappa , estatubatuar kantari, musikagile eta gitarra-jotzailea (j. 1940 ). 1994 – Julio Ramón Ribeyro , perutar idazlea, XX. mendeko perutar idazle gailenetako bat (j. 1929 ). 1999 - Nélida Roca , argentinar vedettea eta errebistako aktorea (j. 1929 ). 2000 – Henck Arron , Surinamgo lehen ministroa (j. 1936 ). 2008 - Marlyn Wescoff Meltzer , estatubatuar matematikaria, ingeniaria eta informatikaria, ENIAC ordenagailuaren jatorrizko sei programatzaileetako bat (j. 1922 ). 2009 – 2011 – Sócrates , brasildar futbolari eta sendagilea (j. 1954 ). 2013 – Joana Raspall i Juanola , kataluniar idazle, lexikologo eta liburuzaina (j. 1913 ). 2015 – 2017 – 2020 – 2022 – Jaiak eta urteurrenak Kanpo estekak
Abenduaren 3 | Urteko egutegi | Abenduaren 5
This article uses material from the Wikipedia Euskara article Abenduaren 4 , which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0") ; additional terms may apply (view authors ). Eduki guztia CC BY-SA 4.0 (r)en babespean dago, ez bada kontrakoa esaten. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Euskara (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.