Nader Ŝaho

Pro sia militista genieco pruvita en siaj nombraj kampanjoj tra tuta Mezoriento, Kaŭkazio, Centra kaj Suda Azio, kiel en la bataloj de Herat, de Mihmandust, de Murche-Khort, de Kirkuk, Baghavardo, de la Ĥajber-pasejo, de Karnal kaj de Kars, kelkaj historiistoj priskribis lin kiel Napoleono de Persio, Glavo de Persio, aŭ Dua Aleksandro.

Nader Ŝaho
Persona informo
نادر شاه
Naskiĝo	22-an de oktobro 1688 (1688-10-22) en Dargaz,  Safavida imperio
Morto	19-an de junio 1747 (1747-06-19) (58-jaraĝa) en Kuĉano,  Afŝarida Imperio
Tombo	Nader Shah Mausoleum vd
Religio	sunaismo vd
Ŝtataneco	Afŝarida Imperio vd
Subskribo
Familio
Dinastio	Afŝaridoj vd
Gefratoj	Ebrahim Khan vd
Edz(in)o	Raziya Sultan vd
Infanoj	Reza Qoli Mirza Afshar • Morteza Mirza Afshar • Ali Mirza Khan vd
Profesio
Okupo	politikisto vd
Postenoj Postenoj Ŝaho • imperiestro vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Nader Ŝaho estis iranano kiu apartenis al la turkmena ano de la afŝara tribo de Ĥorasano en nordorienta Irano, kiu estis haviginta militistan povon al la Safavidoj ekde la epoko de Ŝaho Ismail la 1-a.

La lengua materna de Nadir era el dialecto turcomano del sur de Oghuz, es decir. "Turco azerbaiyano".  Aunque más tarde aprendió persa, siempre prefirió usar el turco azerbaiyano en el habla diaria.

Nader enpoviĝis dum periodo de ĥaoso en Irano post ribelo fare de la Hotakaj Paŝtunoj elpostenigis la malfortan ŝahon Sultan Husejn, dum la malamikego de la Safavidoj, nome la Otomanoj, same kiel la Rusoj estis kaptintaj iranan teritorion por ili mem. Nader reunuigis la Iranan regnon kaj forigis la invadantojn. Li iĝis tiom povega ke li decidis elpostenigi la lastajn membrojn de la Safavida dinastio, kiuj estis regantaj Iranon dum ĉirkaŭ 200 jaroj, kaj iĝis ŝaho en 1736. Liaj nombraj kampanjoj kreis grandan imperion kiu, je sia plej granda etendo, por mallonge enhavis tion kio estas nune parto aŭ tuto de Irano, Armenio, Azerbajĝano, Kartvelio, Norda Kaŭkazio, Irako, Turkio, Turkmenio, Afganio, Uzbekio, Barejno, Pakistano, Omano kaj la Persa Golfo, sed lia milita elspezo havis ruinigan efikon sur la irana ekonomio.

Nader adoris Ĝingis-Ĥanon kaj Timuron, la antaŭaj konkeristoj el Centra Azio. Li imitis ilian militajn heroaĵojn kaj speciale poste en sia regado — ilian kruelecon. Liaj venkoj dum siaj kampanjoj tuj faris lin la plej pova suvereno de Okcidenta Azio, kiu regis super tio kio estis certe la plej pova imperio en la mondo, sed lia imperio kaj la Afŝarida dinastio kiun li fondis tuj disintegriĝis post li estis murdita en 1747. La reena punkto en sia militkariero startis el sia dua kaj tria kampanjoj kontraŭ la tiam ribelemaj Lezgoj, same kiel kontraŭ aliaj etnaj grupoj de Dagestano en la nordokcidentaj partoj de sia teritorio. Nader Ŝaho estis priskribita kiel "la lasta granda Azia militkonkeristo".

• Michael Axworthy, The Sword of Persia: Nader Shah, from Tribal Warrior to Conquering Tyrant Hardcover 348 paĝoj (26a de julio 2006) Publisher: I.B. Tauris (ISBN 1-85043-706-8)
• Fisher, William Bayne. (1991) The Cambridge History of Iran 7. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0521200954.

• Lawrence Lockhart Nadir Shah (London, 1938)
• Ernest Tucker, Nadir Shah's Quest for Legitimacy in Post-Safavid Iran Hardcover 150 pages (4 October 2006) Publisher: University Press of Florida Language: English (ISBN 0-8130-2964-3)
• Michael Axworthy, Iran: Empire of the Mind: A History from Zoroaster to the Present Day (Paperback) (ISBN 0-14-103629-X) Publisher Penguin 6 November 2008

• Portreto de Nader Ŝaho
• Naderŝaha Maŭzoleo kaj Muzeo