Уйăх — Çĕре чи çывăх астрономилле объект тата унăн çулташĕ, эппин лешĕн йĕри-тавра çаврăнса тăрать.
Хĕвел системинче пысăккăшĕпе пиллĕкмĕш çулташ. Атмосфери çук.
категори | спутник |
Орбита палăрăмĕсем | |
---|---|
Афели | |
Перигели | |
периапсида | 363 104 км (356 400 – 370 400 км) |
апоапсида | 405 696 км (404 000 – 406 700 км) |
Мăн çуртĕнĕл | 384 399 км 0,00257 а. е. |
Орбитăллă эксцентриситет | 0,0549 (вăтам) |
Орбитăллă тапхăрĕ | |
Сидери тапхăрĕ | 27,321582 кун 27 кун 7 сехет 43,1 мин |
Орбитăллă хăвăртлăхĕ | 1,023 км/ç (вăтам) |
Вăтам аномали | |
Тайăмĕ | 5,145° эклиптики |
Хăпаракан çыххин долготти | (чакни) 1 пĕр çаврăм 18,6 çулта |
Перицентрăн аргуменчĕ | (хăпарни) 1 пĕр çаврăм 8,85 çулта |
Физика пахалăхĕсем | |
Размер | |
Экваториаллă радиусĕ | 1738,14 км 0,273 çĕрĕн |
Полярлă радиусĕ | 1735,97 км 0,273 земных |
Планета пичĕн лаптăкĕ | 3,793·107 км² 0,074 çĕрĕн |
Хĕсĕнни | |
Калăпăш | 2,1958·1010 км³ 0,020 çĕрĕн |
Масса | 7,3477·1022 кг 0,0123 çĕрĕн |
Вăтам йăвăлăх | 3,3464 г/см³ |
Экватăрти йывăрăшăн вăйĕ | 1,62 м/ç² |
Иккĕмĕш космос хăвăртлăхĕ | 2,38 км/ç |
Сидерлĕ çаврăнăвăн тапхăрĕ | синхронлă (яланах Çĕр патне пĕр енĕпе çăврăннă) |
Экватăрти çаврăну йĕрлĕ хăвăртлăхĕ | |
Çаврăну тĕнĕлĕ эклиптика тайăмĕ | 1,5424° (эклиптика тĕлĕшĕпе) |
çурçĕр полюсĕнче Тӳррĕн хăпарни | |
Тайăнни | |
Альбедо | 0,12 |
Планета пичĕн температури | |
Чи сивĕ | 100 К (−173 °C) (экватор) 33 К (−240 °C) |
Вăтам | 220 К (−53 °C) 130 К (−143 °C) |
Чи вĕри | 390 К (117 °C) 230 К (−43 °C) |
атмосферăн йышĕ | |
Планета питĕнчи пусăмĕ |
Курăнакан çăлтăрла кап - −2,5/−12,9 −12,74 (тулли чухне). Çĕр çине, туллилле, 0,25 — 1 лк çутăлăх парать.
Вырăсла Луна сăмах праслав. *luna < пра-и.е. *louksnā́ «çутă» сăмахпа çыхантараççĕ, çак индоевропа формине лат. lūna «уйăх» сăмах та тухать. Грексем Çĕр спутникне Селена (ав.гр. Σελήνη) тенĕ, авалхи египт — Ях (Иях), вавилонта — Син.
.
Уйăхăн кĕтес виçийĕ хĕвелĕнине питĕ çывăх - çур градус яхăннелле.
Уйăх грунчĕн хуташĕ тинĕс тата материк районĕсенче самях ылмашать. Уйăх породисенче тимĕр, шыв, вĕçекен компанентсем сахал.
Элементсем | «Луна-20» аппаратпа илсе килнĕ | «Луна-16» илсе килнĕ |
---|---|---|
Si | 20,0 | 20,0 |
Ti | 0,28 | 1,9 |
Al | 12,5 | 8,7 |
Cr | 0,11 | 0,20 |
Fe | 5,1 | 13,7 |
Mg | 5,7 | 5,3 |
Ca | 10,3 | 9,2 |
Na | 0,26 | 0,32 |
K | 0,05 | 0,12 |
«Луна-20» АМС материк районĕнчен, «Луна-16» тинĕс районенчен грунт илсе килнĕ.
Шаблон:Уйăх Шаблон:Çĕр ушкăнĕнчи планетăсен спутникĕсем Шаблон:Хĕвел системин спутникĕсем
This article uses material from the Wikipedia Чăваш article Уйăх (Çĕр çулташĕ), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Урăххине кăтартман пулсан ку материал CC BY-SA 4.0 лицензипе килĕшӳллĕн сарăлать. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Чăваш (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.