سەعدیە یەکێک لە شارەدێیەکانی قەزای خانەقین، لە پارێزگای دیالە، ناوەندی ناحیەی سەعدیەیە، لە باشووری کوردستان لە عێراق.
دەکەوێتە نزیک ڕووباری سیروان بە دووری ٨ کم (٥ میل) باشووری گوڵاڵە. دانیشتووانی شارۆچکەکە عەرەب و کورد و تورکمانن. موناقەشەی لەسەرە و لە سەردەمی سەددام حوسێندا بەعەرەبکردنی بەرچاوی ئەزموون کردووە.
سەعدیە | |
---|---|
السعدیة - Sadiyah | |
وڵات | کوردستان عێراق |
ھەرێم | ھەرێمی کوردستان (ناوچە جێناکۆکەکان) |
پارێزگا | دیالە |
قەزا | خانەقین |
ناحیە | سەعدیە |
ھاوناو | سەعد کوڕی ئەبی وەقاس |
دەسەڵات | |
• بەڕیوبەری ناحیە | ئەحمەد سامر عەلی |
بەرزایی | ١٠٥ مەتر (٣٤٤ پێ) |
ژمارەی دانیشتووان (٢٠١٤) | |
• سەرجەم | ٤٥٬٠٠٠ |
زمان و ئایین | |
• زمان | کوردی(کەڵھوڕی) و عەرەبی و تورکمانی |
• ئایین | ئیسلام(سوننە و شیعە) |
ناوچەی کاتی | UTC+٣:٣٠ (ناوچەی کاتی) |
• ھاوین (DST) | UTC+٤:٣٠ (ھاوین) |
تەلەفۆن | ٠٠٩٦٤ |
سەعدیە لەلایەن ڕێکخراوی بەدرەوە کۆنترۆڵ دەکرێت. لە باکوورەوە لەگەڵ گوڵاڵە ھاوسنوورە و لە باشووریشەوە لەگەڵ دەریاچەی حەمرین ھاوسنوورە. دەکەوێتە سەر ڕێگای سەرەکی نێوان بەغدا و خانەقین.
سەعدیە لە سەردەمی عوسمانییەکانەوە شارەدێی ناوەندی ناحیەی سەعدیە بووە. سەعدیە وەک لەوەڕگەی زستانە لەلایەن ھۆزە کوردەکانی کەڵھوڕ و سەنجابیەوە بەکاردەھێنرا کە باجی لەوەڕگایان بە عوسمانییەکان دەدا. لە چوارچێوەی ڕاپەڕینی ساڵی ١٩٢٠دا، سەعدیە لە ١٤ی ئابی ١٩٢٠دا کەوت بە شێوەیەکی بەرچاو بەھۆی کاری عەشیرەتی دەلۆ کوردەوە.
دوای رووخانی سەددام حوسێن لە ساڵی ٢٠٠٣، ھەرێمی کوردستان فشاری خستە سەر دانیشتوانی عەرەبی خانەقین بۆ ئەوەی لە سەعدیە نیشتەجێ بن و ئەمەش ژمارەی دانیشتوانی عەرەبی زیاتری کرد. پێشمەرگە لە ساڵی ٢٠١١ دوای داواکاری حکومەتی فیدراڵ لە بەغدا بۆ بەرەنگاربوونەوەی ھێرشەکانی سەر کوردانی ناوچەکە ڕەوانەی شارەدێیەکە کرا. ئاسایشی نالەبار دوای ڕووخاندنی سەددام حوسێن لە ساڵی ٢٠٠٣، کوردی زیاتری ناچار کرد شارەدێیەکە بەجێبھێڵن.
لە کاتژمێرەکانی سەرەتای ١٣ی حوزەیران، داعش دەستی بەسەر سەعدیەدا گرت، دوای ئەوەی ھێزە ئەمنییەکانی عێراق وازیان لە پۆستەکانیان ھێنابوو. ھەروەھا چەندین گوندی دەوروبەری زنجیرەچیای حەمرین دەستبەسەر کران. سەعدیە لە تشرینی دووەمی ٢٠١٤ لەلایەن ھێزەکانی حەشدی شەعبیەوە گیرایەوە. تا ساڵی ٢٠١٨ ٨٠٪ی دانیشتوانی کورد نەگەڕاونەتەوە بۆ شارەدێیەکە.
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article سەعدیە, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.