ژنان لە حکوومەت
پەیوەندیدارە بە مێژوو، دیمۆگرافیا، بەشداریکردنی ژن لە پۆستە گشتییەکان لە زۆربەی وڵاتەکان، ژنان دەرفەتێکی کەمیان ھەبووە بۆ بەشداریکردن لە حکوومەت و شوێنە کۆمەڵایەتییەکان، بە تایبەتی لە بەشداریکردن لە پێوەرە سیاسییەکانی وڵات و دام و دەستگا فەرمییەکانی ناو وڵات،ئەمە بە شێوەیەکی مێژوویی بەردەوام بووە و ھێشتاش کێشە ھەیە.
لەھەنێک وڵات ژنان توانیویانە بەشداری لە حکوومەت بکەن و سەرکردایەتی بەشەکانی وڵات بکەن لە تشرینی یەکەمی ٢٠١٩ بەدواوە بەشداریکردنی ژنان لە پەرلەمانی نیشتمانی بە ڕێژەی %٢٤٫٥ بووە لە ٢٠١٣ بەپێی سەرژمێرییەک ژن ڕێژەی %٨ بەرکەوتووە بۆ پۆستە گرنگەکان و ڕێژەی %٢ لە سەرۆکایەتی کردن
سەرۆکەکان و سەرۆک وەزیران
ژمارەی سەرکردە ژنەکان لەناو وڵات لە گەشەسەندن دابووە بەڵام ھێشتا کۆمەڵەیەکی بچووکن لە پلەکانی حکومەت ژن زیاتر پلەی سەرۆک وەزیرانی بەرکەوتووە وەک لە پۆستی سەرۆکایەتی جیاوازی نێوان ئەو دوو پلەیە ئەوەیە سەرۆک وەزیران لەلایەن ئەندامەکانی ناوەوەی پەرلەمان دیاری دەکرێن و سەرۆکیش لەلایەن خەڵک، لە ١٩٦٠ بۆ ٢٠١٥ تەنھا ١٠٨ ژن پلەی نیشتمانیان وەرگرتووە لە ٧٠ وڵات کە زۆربەیان سەرۆک وەزیران بوون وەک لەوەی سەرۆکی وڵات
ئەو ژنانەی ئاستی خوێندنیان بەرزە دەرفەتێکی باشتریان ھەیە بۆ پەیوەندیکردن بە سیاسەت و خێزانە بەرزەکانی وڵات ژنان ئاستەنگی زۆریان کێشاوە بۆ چوونە ناو پۆستەکانی وڵات، ئیسرائیل یەکەم سەرۆک وەزیرانی خۆی لە ١٩٦٩ ھەڵبژاردووە بەڵام چیتر ھەڵبژاردنێکی وا نەکراوەتەوە بەە مانایەکی تر ھیچ سەرۆکێکی ژن نییە
لە ٢٠٢١ ئیستۆنیا بووە یەکەم وڵات کەوا ژن بتوانێت سەرکردایەتی وڵات بکات
پەرلەمانتارە نیشتمانییەکان
ڕێژەی ژنان لە پەرلەمان لە گەورە بوون دایە بەڵام ھێشتا ڕێژەکە بەم شێوەیە نییە و کێشەی کەمینیی ھەیە لە ١ ی ئازاری ٢٠١٩ ڕێژەی ژن لە پەرلەمان بە شێوەیی جیھانی لە %٢٤٫٣ بووە و بەشداریکردنی ژنان لە پێگە فەرمییەکان لە وڵاتێک بۆ وڵاتێک جیاوازییەکی بەرچاوی ھەیە، سریلانکا بەشدارییەکی کەمیینی ھەیە لە ژنان بۆ پۆستە فەرمییەکان بەبەراورد بە ڕواندا، کوبا، بۆلڤیا، کە لەم شوێنانە ژنان لە بەرزترین ڕێژەدان لە بەشداریکردنی پۆستەکان.یەک لە سێ باشترین وڵاتەکان لە ئەمەریکای لاتین بوو (کوبا، بۆلڤیا و مەکسیک) و ئەمەریکییەکان گۆرنکارییەکی گەورەیان بەخۆوە بینیوە لە ٢٠ ساڵی ڕابردوودا
لێرەوە لە ١٩٢ وڵات ٢٠ باشترین وڵاتەکان تێیدا ژنان باشترین بەشداریان ھەبووە
| پلە | وڵات | Lower or Single House | Upper House or Senate |
|---|---|---|---|
| ١ | رواندا | ٦١٫٢٥٪ | ٣٨٫٤٦٪ |
| ٢ | کوبا | ٥٣٫٢٢٪ | – |
| ٣ | بۆلیڤیا | ٥٣٫٠٨٪ | ٤٧٫٢٢٪ |
| ٤ | ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئیمارات | ٥٠٪ | - |
| ٥ | مەکسیک | ٤٨٫٢٪ | ٤٩٫٢٢٪ |
| ٦ | نیکاراگوا | ٤٧٫٢٥٪ | - |
| ٧ | سوید | ٤٦٫٩٩٪ | – |
| ٨ | گرێندا | ٤٦٫٦٧٪ | ٣٠٫٧٧٪ |
| ٩ | ئەندۆرا | ٤٦٫٤٪ | – |
| ١٠ | ئەفریقای باشوور | ٤٦٫٣٥٪ | ٣٨٫٨٩٪ |
| ١١ | فینلەندا | ٤٦٪ | - |
| ١٢ | Costa Rica | ٤٥٫٦١٪ | - |
| ١٣ | ئیسپانیا | ٤٤٪ | ٣٩٫٠٢٪ |
| ١٤ | Senegal | ٤٣٫٠٣٪ | - |
| ١٥ | Namibia | ٤٢٫٧١٪ | ٢٣٫٨١٪ |
| ١٦ | سویسڕا | ٤١٫٥٪ | ٢٦٫٠٩٪ |
| ١٧ | نەرویج | ٤١٫٤٢٪ | - |
| ١٨ | مۆزەنبیق | ٤١٫٢٪ | - |
| ١٩ | ئەرجەنتین | ٤٠٫٨٦٪ | ٤٠٫٢٨٪ |
| ٢٠ | نیوزلەندا | ٤٠٫٨٣٪ | - |
لە %٨٣ وڵاتەکان بەڕێژەی %١٠ ژنان بەشداریان ھەبووە لە پلە و پۆستە فەرمییەکانی، لە تەممووزی ٢٠١٩ تەنھا %٢٣ وڵاتەکان ژنان بەشداری بە ڕێژەی %٣٠ یان ھەبوو لە پەرلەمانی نیشتمانی، نیوزلەندا لە پلەی ٢٠م دایە کە ژنان بە ڕێژەی %٤٠٫٨٣ بەشداریان ھەیە لە پەرلەمانی وڵاتەکە
سەرچاوەکان
| کۆمنزی ویکیمیدیا، میدیای پەیوەندیدار بە ژنان لە حکوومەت تێدایە. |
This article uses material from the Wikipedia Soranî / کوردی article ژنان لە حکوومەت, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ناوەرۆک لەبەردەستە لەژێر CC BY-SA 4.0دا، مەگەر پێچەوانەی وترابێ. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Soranî / کوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.