Ясень Звычайны

Ясень звычайны, ясіон, ясень, сён, сініна.

 

Ясень звычайны — дрэва вышынёй 20-30 м (часам да 40 м) і дыяметрам ствала да 1 м. Крона высокаўзнятая, ажурная. Кара шэрая парэпаная (у маладых раслін — шэра-зялёная гладкая).

Пупышкі чарнаватыя, аксаміцістыя. Лісце непарнапёрыстае, складаецца з 7-15 лісточкаў. Лісточкі ланцэтныя або даўгавата-яйкападобныя, сядзячыя, пільчатыя па краі, зверху ярка-зялёныя, а знізу светла-зялёнага колеру.

Кветкі дробныя, без калякветніка, абодваполыя, з двума тычынкамі і песцікам з двухраздзельным рыльцам (радзей сустракаюцца кветкі без песціка), сабраны пучкамі ў мяцёлкі на парастках мінулага года. Цвіценне — да з’яўлення лісця, у цэнтры Еўрапейскай часткі Расіі — у красавіку—маі.

Расліна палігамная.

Плады — вузкія крылаткі, даўжынёй да 5 см, спачатку зялёнага колеру, потым карычневага, спеюць у жніўні, часта ўтрымліваюцца на расліне ўсю зіму.

Радзіма ясеня звычайнага — Еўропа і Закаўказзе, адкуль распасціраецца ў Іран.

У Расіі ён звычайны ў Еўрапейскай частцы і на Паўночным Каўказе ў шыракалістых і змешаных лясах, часцей на ўзлесках або светлых палянах; чыстых насаджэнняў не ўтварае.

Расце хутка, аддае перавагу ўрадлівым слабашчалачным глебам.

Размнажаецца насеннем, пасля рубкі дае багаты параснік ад пня.

Выкарыстоўваецца для дэкаратыўнага, ахоўнага і меліярацыйнага лесаразвядзення. Добра глядзіцца ў садова-паркавых ансамблях, алейнай пасадцы.

Вядомыя сарты:

• Fraxinus excelsior ‘Aurea’ — з жаўтлява-зялёным лісцем, якое да восені цямнее.
• Fraxinus excelsior ‘Aurea Pendula’
• Fraxinus excelsior ‘Diversifolia’
• Fraxinus excelsior ‘Pendula’ — ніцая форма: галіны звісаюць да зямлі.

Драўніна ясеня звычайнага вельмі трывалая, прыгожая па тэкстуры і колеры; лёгкая ў апрацоўцы.

Маладыя парасткі могуць служыць кормам для свойскай жывёлы, у лясах іх ахвотна ядуць алені і ласі.

Пры цвіценні ў красавіку — маі дае меданосным пчолам пылок-абножку.