XMPP (Extensible Messaging and Presence Protocol — які пашыраецца пратакол абмену паведамленнямі і інфармацыяй пра прысутнасць), раней вядомы як Jabber (, джа́бер — «балбатня», «тарабаршчына») — адкрыты, заснаваны на XML, свабодны для выкарыстання пратакол для імгненнага абмену паведамленнямі і інфармацыяй пра прысутнасць (гл.
спіс кантактаў) у рэжыме, блізкім да рэжыму рэальнага часу. Пратакол, першапачаткова спраектаваны з магчымасцю лёгкага расшырэння, апроч перадачы тэкставых паведамленняў, падтрымлівае перадачу голасу, відэа і файлаў па сетцы.
У адрозненне ад камерцыйных сістэм імгненнага абмену паведамленнямі, такіх як AIM, ICQ, WLM і Yahoo, XMPP з'яўляецца дэцэнтралізаванай, расшыральнай і адкрытай сістэмай. Любы карыстальнік можа адкрыць свой сервер імгненнага абмену паведамленнямі, рэгістраваць на ім карыстальнікаў і ўзаемадзейнічаць з іншымі серверамі XMPP. На аснове пратакола XMPP ужо адкрыта мноства прыватных і карпаратыўных сервераў XMPP. Сярод іх ёсць і досыць буйныя праекты, такія як Facebook, Google Talk, WhatsApp, Аднакласнікі.ru, QIP, LiveJournal, Juick і інш.
Праект Jabber быў заснаваны Джэрэмі Мілерам у пачатку 1998 года з распрацоўкі сервера jabberd. Першае паведамленне пра праект з'явілася 4 студзеня 1999 года на сайце Slashdot. Гэту дату прынята лічыць днём нараджэння тэхналогіі. Неўзабаве пасля гэтага да праекта далучылася некалькі асноўных распрацоўшчыкаў, якія сталі працаваць над серверам jabberd, кліентамі для Windows і GNU/Linux, а таксама шлюзамі ў асноўныя сістэмы IM (AIM, ICQ, MSN, і Yahoo). Пазней, у 1999 годзе, Webb Interactive Services пачало спансаваць асноўных распрацоўшчыкаў, што паскорыла працэс стварэння праекта. У той час з'явілася аснова пратакола Jabber, а таксама сервер jabberd і раннія кліенты, такія, як WinJab (састарэў і атрымаў сваё развіццё ў Exodus) і Gabber. Гэты ранні перыяд пастаянных змен скончыўся ў маі 2000 года з выпускам jabberd 1.0.
Ранні пратакол Jabber сфарміраваў асновы для стандарту XMPP, апублікаванага як RFC 3920. Часта гэты момант разглядаецца як пачатак суперніцтва з SIMPLE, заснаваным на пратаколе SIP, як стандартнага пратакола для імгненнага абмену паведамленнямі і інфармацыяй пра прысутнасць.
Са жніўня 2001 года пратакол Jabber пераходзіць пад кантроль Jabber Software Foundation (16 студзеня 2007 года Jabber Software Foundation была пераназвана ў XMPP Standards Foundation), для больш дакладнага апісання сваёй працы развіцця расшырэнняў уласна пратакола, у адрозненне ад лініі развіцця праграмы з аднайменнай назвай.
Jabber, Inc. займаецца развіццём двух праектаў — Jabber Extensible Communications Platform (Jabber XCP) і JabberNow. Першы з'яўляецца фрэймворкам, а другі — праграмна-апаратнае рашэнне (спецыяльна сабраны і наладжаны камп'ютар). Сайт jabber.org усё яшчэ функцыянуе. Інвестарамі праекта Jabber з'яўляюцца Jona, Inc., France Telecom, Intel Capital, і Webb Interactive Services, Inc.
У жніўні 2005 года Google прадставіў сэрвіс Google Talk — камбінацыю VoIP і кліента для абмену паведамленнямі, які выкарыстоўвае XMPP для функцый перапіскі, а таксама як аснову для перадачы голасу і файлаў. Першапачатковы запуск сэрвісу ад Google не ўключаў міжсерверныя зносіны, але да 17 студзеня 2006 года такая магчымасць была дададзена. Аднак, у маі 2013 Google абвясціў пра скарачэнне падтрымкі міжсерверных камунікацый у сувязі з прасоўваннем свайго сэрвісу Google Hangouts.
This article uses material from the Wikipedia Беларуская article XMPP, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Матэрыял даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначана іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.