Пор

Πῶρος, санскр. पुरुषोत्तम) — старажытны індыйскі раджа, тэрыторыя якога ахоплівала вобласць паміж рэкамі Гідасп (Джэлам) і Акесін (Чынаб), у раёне Пенджаба на Індыйскім субкантыненце. Яму прыпісваюць, што ён быў легендарным воінам з выключнымі навыкамі. У адрозненне ад Таксіла, змагаўся супраць Аляксандра Македонскага ў бітве на Гідаспе (326 г. да н.э.), мяркуюць, бітва праходзіла на месцы сучаснага Монга (Пенджаб), які цяпер з’яўляецца часткай сучаснай краіны Пакістана. Лічыцца, што Пор памёр дзесьці паміж 321 і 315 да н.э.

Пор
стар.-греч. Πῶρος, санскр. पुरुषोत्तम
Раджа Пор (на слане) змагаецца з Аляксандрам Македонскім на «манеце перамогі» Аляксандра (чаканка ок. 324-322 да н.э.)
Пенджабскі Раджа 326 да н.э. — к. 321 — к. 315 да н.э.
Нараджэнне	IV стагоддзе да н.э. Пенджаб, Пакістан
Смерць	316 да н.э. Пенджаб, Пакістан
Дзейнасць	палітык
Медыяфайлы на Вікісховішчы

•  
  Капітуляцыя Пора перад Аляксандрам, гравюра 1865 года Алонзо Чаппела .
•  
  Баявы слон Пора, як паказана ў нямецкай працы 16-га стагоддзя , Касмаграфія .
•  
  Паражэнне Пора перад македонцамі.
•  
  Аляксандр прымае капітуляцыю Пора

Інфармацыя аб Поры і ягоным царстве даступная толькі ў грэчаскіх крыніцах. Індыйскія крыніцы не згадваюць яго, хоць сучасныя навукоўцы выказалі здагадку, што ён, магчыма, быў кіраўніком Пуру, племені, якое, як вядома, засяляла паўночна-заходнюю Індыю з Ведыйнага перыяду.

Імперыя Ахеменідаў заняла заходні басейн Інда з пачатку заваёў Дарыя I. Ні летапіс Ахеменідаў, ні мясцовыя карэнныя крыніцы не пацвердзілі існаванне царства Пора ў той час. Пасля падзення імперыі Ахеменідаў, Пор і іншыя рэгіянальныя сілы змагаліся за пакінутую зямлю.

Па словах гісторыка Ішвары Прасада, Пор, магчыма, быў Шурасенам Яду-вамша. Ён сцвярджаў, што авангардныя салдаты Пора неслі сцяг Геракла, якога Мегасфен, які адправіўся ў Індыю пасля выціскання Пора Чандрагуптай, відавочна атаясамляў з шурасенамі Матхуры. Гэты Геракл Мегасфена і Арыяна быў ідэнтыфікаваны некаторымі навукоўцамі як Крышна, і іншымі як яго старэйшы брат Баларама, якія абодва былі продкамі і бажаствамі-заступнікамі шарусенаў. Ішвары Прасад і іншыя ягоныя паслядоўнікі знайшлі дадатковую падтрымку гэтай высновы ў тым, што частка шурасенаў павінна была міграваць на захад, у Пенджаб і сучасны Афганістан з Матхуры і Дваракі, пасля таго, як Крышна хадзіў на нябёсы і заснаваў там новыя царства.

 

Бітва на Гідаспе вялася ў 326 г. да н.э. паміж Аляксандрам Македонскім і раджам Порам, на беразе ракі Гідасп. Войска Пора не дасягала памераў пэрсідскага войску, але была дастаткова моцная. Арыян налічвае больш за 30 тысяч пяхотнікаў, 4 тысячы коннікаў, 300 калясніц і 200 сланоў. Курцый паўтарае гэтыя лічбы, але памяншае колькасць сланоў да 85. Па Дыядору цар Пор меў 50 тысяч пяхотнікаў, 3 тысячы коннікаў, тысячу калясніц і 130 сланоў. З іншага боку, Плутарх паведамляе толькі пра 20 тысяч пяхотнікаў і 2 тысячы коннікаў у Пора. Мяркуючы па апісанні бітвы і страт, верагодна ў Пора было да 30 тысяч пяхотнікаў, 3 тысяч коннікаў, 300 калясніц і 130—200 сланоў. Найбольш грознай сілай у індыйскім войску з’яўляліся баявыя сланы, танкі антычнай эпохі. Акрамя сваіх немалых сіл Пор разлічваў на хуткае прыбыццё саюзніка, індыйскага цара Абісара, чыя армія толькі крыху саступала войску Пора.

Хоць бітва і яе вынікі не запісаны ў якой-небудзь даступнай старажытнаіндыйскай крыніцы, старажытнагрэцкія гісторыкі апісваюць бітву і наступства перамогі Аляксандра.

У кровапралітным і складаным баі Пор змагаўся да апошняга. Існуе некалькі версій здачы яго ў палон. Адны аўтары запэўніваюць, што яго захапілі без прытомнасці. Па апавяданні Арыяна, параненага ў плячо Пора ўгаварылі злезці са слана, паслаўшы на ўгаворы старадаўняга сябра:

"Аляксандр першы звярнуўся да яго, прапанаваўшы сказаць, чаго ён для сябе хоча. Пор адказаў: «Каб ты абыходзіўся са мною, Аляксандр, па-царску». Аляксандру спадабаўся гэты адказ: "Я гэта зраблю, Пор, дзеля мяне самога. А ты папрасі дзеля сябе таго, што табе міла «. Пор адказаў, што ў ягонай просьбе заключана ўсё. Аляксандру гэтыя словы спадабаліся яшчэ больш; ён ўручыў Пору ўладу над яго індами і дадаў да яго ранейшых валадарстваў яшчэ іншыя, якія былі больш спрадвечных».

Бітва скончылася македонскай перамогай. Атрымаўшы перамогу, Аляксандр у знак павагі да ворага дазволіў яму захаваць трон у якасці сатрапа і нават саступіў яму частку заваяваных земляў на паўднёвым усходзе да ракі Гіфасіс (Біяс).

Пасля смерці Аляксандра ў 323 годзе да н.э., Пердзіка стаў рэгентам яго імперыі, а пасля забойства Пердзікі ў 321 годзе да н.э., Антыпатр стаў новым рэгентам. Па словах Дыядора , Антыпатр прызнаў уладу Пора над тэрыторыямі ўздоўж ракі Інд . Пор заставаўся верным саюзнікам грэкаў да самай смерці, у якой вінаватым Дыядор Сіцылійскі лічыць македонскага сатрапа Эўдама, які служыў Аляксандру сатрапам у Пенджабе.

• Сохраб Модзі іграе Пора ў фільме Сікандар у 1941 годзе
• Прытхвірадж Капур іграе Пора ў фільме Сікандар-і-Азам ў 1965 годзе
• Пор іграецца Арунам Балі ў 1991 Чанак’я (серыял)  
• Часу з’яўляецца ў 1999 анімаваных серыях Валадаранне: Заваёўнік
• Пор іграецца тайскім акцёрам, Бінам Банлерыт, у Аляксандры (2004)  
• Пор з’яўляецца ў 2011 Чандрагупта Маур’я  
• SET пачаў серыял Сіддхарта Кумара Тэвары пад назвай Пор у бітве на Гідаспе у лістападзе 2017 года, у якім Пор малюецца Лакшам Лалвані .

• Індуізм
• Старажытная Індыя
• Індыйскі слон
• Паўднёвая Азія