О́рдэн Паго́ні — найвышэйшая ўзнагарода Рады БНР.
Ордэн Пагоні | |||
I ступені | |||
---|---|---|---|
| |||
II ступені | |||
| |||
III ступені | |||
| |||
Краіна | БНР Беларуская Народная Рэспубліка | ||
Тып | ордэн | ||
Каму ўручаецца | вайскоўцам і цывільным асобам | ||
Падставы ўзнагароджаньня | змаганьне за незалежнасць Беларусі й на ейную карысьць | ||
Статус | уручаецца | ||
Статыстыка | |||
Дата заснаваньня | 1 верасьня 1949 году | ||
Першае ўзнагароджаньне | 7 чэрвеня 1950 году | ||
Чарговасьць | |||
Малодшая ўзнагарода | Ордэн Зялезнага Рыцара Мэдаль Партызана Мэдаль да стагодзьдзя БНР |
Ордэн Пагоні зацьверджаны 1 верасьня 1949 году дэкрэтам прэзыдэнта Рады БНР Міколы Абрамчыка.
Рада БНР пазыцыянуе ордэн як працяг традыцый дзяржаўных узнагародаў Рэчы Паспалітай і Вялікага княства Літоўскага, у тым ліку ў якасьці «лякалізаванай» і «пераасэнсаванай» вэрсіі Ордэну Белага арла, найстарэйшай дзяржаўнай узнагароды Вялікага княства Літоўскага (як часткі Рэчы Паспалітай).
Статут ўзнагароды быў зацьверджаны Міколам Абрамчыкам і пачаў дзейнічаць зь 5 жніўня 1951 году. Пакуль не вядома, ці была вырабленая гэтая ўзнагарода ў той час, ці яна засталася толькі праектам. У беларускай газэце «Бацькаўшчына», якая выдавалася ў Мюнхэне, у нумары за 24 лютага 1952 году быў пададзены толькі малюнак мэдаля, а таксама статут. У гэтай публікацыі былі таксама і іншыя ўзнагароды БНР. Была створаная Капітула ордэну Пагоні на чале з прэзыдэнтам Рады БНР, які і надаваў ордэн асобным дэкрэтам.
24 лістапада 2022 году Рада абвясьціла пра абнаўленьне Статуту Ордэна Пагоні і заснаваньне Мэдаля Ордэну Пагоні.
Ордэн Пагоні быў створаны «з мэтаю ўзнагароджваньня выдатных цывільных ці вайсковых заслугаў у часе вайны ці міру, зробленых для славы і на карысьць Беларускага Народу». Гэтая ўзнагарода была «найвышэйшым ганаровым адзначэньнем Беларускага Народу» й надавалася «асобам, якія выдатна спрычыніліся да здабыцьця незалежнасьці, задзіночаньня ўсіх беларускіх земляў, або да ўзмацаваньня незалежнасьці і росквіту беларускай дзяржавы».
Першапачаткова былі ўстаноўленыя Вялікі Крыж ордэна Пагоні, Залаты Крыж ордэна Пагоні й Срэбраны Крыж ордэна Пагоні. Меркавалася стварыць пяць ступеняў, але ў дэкрэце Міколы Абрамчыка згадваліся толькі тры. Кандыдатаў на атрыманьне ордэна мусіла вызначаць Капітула, а ганараваць — уласна Прэзыдэнт сваім дэкрэтам.
У наступным было пакінута дзьве ступені ордэну і заснаваны Мэдаль Ордэна Пагоні як узнагарода Ордэна і дзяржаўная ўзнагарода, адносна якой вышэйшым па сваім статусе ёсьць тытул кавалера ці дамы Ордэна. Узнагароджаньне Мэдалём не азначае прыняцьцё ў кавалеры ці дамы Ордэна.
Крыж Ордэна Пагоні срэбны, васьміканцовы, пакрыты эмаліяй, берагі срэбныя. На сярэдзіне крыжа срэбная Пагоня. Адваротны бок гладкі з парадкавым нумарам. Да часу пераняцьця Ордэну ў якасьці дзяржаўнай узнагароды ў Рэспубліцы Беларусь на раменьнях (шырэйшых промнях) крыжа зьмешчаныя літары «B.N.R.».
Камандорскі Крыж Ордэна Пагоні срэбны, пазалочаны, васьміканцовы, пакрыты эмаліяй, берагі залатыя. На сярэдзіне крыжа залатая Пагоня. Адваротны бок гладкі з парадкавым нумарам. Да часу пераняцьця Ордэну ў якасьці дзяржаўнай узнагароды ў Рэспубліцы Беларусь на раменьнях крыжа зьмешчаныя літары «B.N.R.». Адзнака Камандорскага Крыжу Ордэна Пагоні носіцца на ордэннай стужцы Ордэна Пагоні Камандорскага крыжу на шыі.
Мэдаль Ордэна Пагоні ўвесь з жоўтага мэталу, круглае формы, на ліцавым баку выява Крыжа Ордэну Пагоні, на адваротным баку выбіты надпіс: «Не разьбіць, Не спыніць, Не стрымаць» і зьмешчаны нумар.
Першапачаткова меў выконвацца з золата ці срэбра, прывешвацца на стужцы нацыянальных колераў. Крыж Ордэна Пагоні васьміканцовы, пакрыты эмаліяй, берагі залатыя ці срэбраныя. На сярэдзіне крыжа залатая ці срэбраная Пагоня. Адваротны бок гладкі, з выбітым парадкавым нумарам ордэна. Зорка Ордэна Пагоні, потым скасаваная, была срэбраная, складалася з 8 пукоў праменьняў. На сярэдзіне зоркі зьмяшчаўся крыж ордэна. Паводле Ц. Мазэрыца, на шырокіх прамянях крыжа былі літары БНР, а на цэнтральным верхнім промні пазначаная ступень.
7 чэрвеня 1950 году быў выдадзены дэкрэт, паводле якога узнагароджваліся:
25 сакавіка 2024 г. было абвешчана пра першыя вядомыя ўзнагароджаньні тытулам кавалера Ордэну Пагоні з 1950 году:
Паводле статуту ўзнагароды, кавалерам або дамай і вялікім магістрам Ордэну Пагоні зьяўляецца старшыня Рады БНР. Ад моманту заснаваньня ордэну старшынямі Рады БНР былі:
Першымі ўзнагароджанымі Мэдалём Ордэну Пагоні ў 2022 годзе сталі асобы, пералічаныя ніжэй:
Беларускія актывісты і пратэстоўцы, якія загінулі ў сувязі зь беларускімі пратэстамі 2020—2021 гг.:
Беларускія ваяры, якія загінулі на вайне ва Ўкраіне ў 2022 г.:
Беларускія добраахвотнікі і ваяры, якія загінулі падчас Рэвалюцыі годнасьці і на вайне ва Ўкраіне з 2014 г.:
Таксама сярод узнагароджаных:
This article uses material from the Wikipedia Беларуская (тарашкевіца) article Ордэн Пагоні, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Зьмест даступны на ўмовах CC BY-SA 4.0, калі не пазначанае іншае. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Беларуская (тарашкевіца) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.