Леся Беларуска

Гэтая назва мае некалькі сэнсаў. Калі вас цікавяць іншыя сэнсы, глядзіце таксама Марозава.

Ад пачатку ненаўмысная містыфікацыя Валянціны Коўтун хутка пачала самастойнае жыцьцё. Так, паводле некаторых выданьняў, Ларыса Марозава нарадзілася ў Маладэчне, атрымала пэдагагічную адукацыю, працавала настаўніцай у Маладэчне. 22 траўня 1938 выйшла замуж за афіцэра НКУС Аляксея Марозава, у дзень вясельля была першы раз затрыманая й дастаўленая ў НКУС, у канцы ліпеня 1938 муж Марозавай быў арыштаваны й расстраляны, сама яна арыштаваная ў студзені 1939. Паводле гэтых жа выданьняў, Ларыса Марозава за прыналежнасьць да нацыяналістычнай арганізацыі, асуджаная на 10 гадоў лягераў і адбывала пакараньне ў Магадане і ў лягеры Эльгэн дзе працавала ў асноўным на лесапавале. Уяўная Марозава, быццам, працягвала пісаць у лягеры расейскамоўныя вершы пад псэўданімам Эриния (багіня помсты й адплаты ў старажытных грэкаў); псэўданімам Леся Беларуска падпісвала толькі беларускія вершы; зьбірала лягерны фальклёр, шмат рукапісаў былі канфіскаваныя падчас вобшукаў. Загінула ўяўная Марозава ў зьняволеньні гэта, быццам, здарылася за некалькі дзён да вызваленьня Марозавай, калі яна даведалася, што яе муж расстраляны яшчэ ў 1938 годзе.

Знайшоўся нават сулягернік Марозавай, расейскамоўны паэт з Украіны — Васіль Малагуша, паводле яго сведчаньня, Ларыса Марозава ў пачатку студзеня 1948 году выйшла з бараку й не вярнулася, а раніцай яе знайшлі замёрзлай у сумёце. Васіль Малагуша напісаў успаміны пра Ларысу Марозаву, якія разам зь яе 21 вершам выдадзеныя ў кнізе Алены Кобец-Філімонавай «Карэльскія Курапаты 1937—1938. Рэха ГУЛАГа». Рукапісны зборнік твораў Ларысы Марозавай пад назвай «Я голас ваш» Васіль Малагуша ў 1997 перадаў у часопіс «Полымя», дзе зборнік быў часткова апублікаваны. Пра лёс Ларысы Марозавай піша кнігу беларускі гісторык й пісьменьнік Анатоль Валахановіч. Па некаторых зьвестках пра Ларысу Марозаву ўзгадвала Яўгенія Гінзбург, якая таксама была зьняволенай у Эльгэне.

Аднак, трэба адзначыць, некаторыя літаратуразнаўцы заўважылі некаторыя супярэчнасьці ў «біяграфіі» Ларысы Марозавай, а сапраўднасьць яе творчасьці паставілі пад сумненьне, пакуль няма прафэсійнага дасьледаваньня.

• Малітва да Калымы: Вершы // Полымя. 1997, № 2;
• Мой свет: Вершы // Полымя. 1999, № 3;
• В лагерном бараке: (верш) // Труд. 30.08.2007.
• Малітва да Калымы: лісты з «Эльгена»: [вершы] / Леся Беларуска. — Мн: «Лімарыус», 2009.

• Галубовіч Л. Сястра наша Леся… // ЛіМ. 22.2.2008, № 8 (4451);
• Дорская С. Справа Лесі Беларускі раскрытая: [аб прэзентацыі кнігі Валянціны Коўтун «Леся Беларуска. Малітва да Калымы», Мінск] // Літаратура і мастацтва. — 2009. — 21 жніўн. (№ 31). — С. 4;
• Капа Н. Справа Лесі Беларускі: [аб трагічным лёсе рэпрэсіраванай паэтэсы Л. П. Марозавай] // Літаратура і мастацтва. — 2008. — 9 мая (№ 19). — С. 14;
• Коўтун В. Малітва Лесі Беларускі: [аб лёсе паэтэсы: гутарка з пісьменніцай Валянцінай Коўтун] // Звязда. — 2009. — 30 крас.;
• Краса і сіла: Анталогія беларускай паэзіі XX стагоддзя / Склад. М. Скобла; Навук. рэд. А. Пашкевіч. -Мн.: Лімарыус, 2003;
• Локун В. Малітва, звернутая да людзей // Маладосць. — 2010. — № 4. — С. 128—131.
• Маракоў Л. У. Рэпрэсаваныя літаратары, навукоўцы, работнікі асветы, грамадскія і культурныя дзеячы Беларусі, 1794—1991. Энц. даведнік. У 10 т. — Т. 2. — Мн:, 2003. ISBN 985-6374-04-9;
• Писательница Елена Кобец-Филимонова считает необходимым увековечить память талантливой поэтессы Леси Белоруски // БелаПАН / Культура, 29.10.2007. 22:03

• В. Коўтун: «Лесю Беларуску выводзілі з-пад майго кантролю» // «Радыё Свабода»: Вольная студыя — 06.08.2009, 12:11.
• Артыкул у газэце «Белорусские новости»
• Вершы