Ашмяны Вялікая Сынагога

Помнік сакральнай архітэктуры
Вялікая сынагога
Вялікая сынагога
Краіна	Беларусь
Места	Ашмяны
Каардынаты	54°25′30″ пн. ш. 25°56′02″ у. д. / 54.425° пн. ш. 25.93389° у. д. / 54.425; 25.93389 25°56′02″ у. д. / 54.425° пн. ш. 25.93389° у. д. / 54.425; 25.93389
Канфэсія	юдаізм
Вялікая сынагога на мапе Беларусі Вялікая сынагога
Вялікая сынагога на Вікісховішчы

Вялікая сынагога — помнік архітэктуры канца XIX — пачатку XX стагодзьдзяў у Ашмянах. Знаходзіцца ў цэнтры места, на Школьным двары каля гістарычнага Рынку. Твор архітэктуры эклектыкі.

 

Час будаваньня мураванай Вялікай сынагогі ў Ашмянах няпэўны: гэта канец XIX — пачатак XX стагодзьдзяў. На пляне места за 1898 год у цэнтры адзначаецца дзьве мураваныя сынагогі. У некаторых крыніцах будаваньне Вялікай сынагогі датуецца 1912 годам.

У Другую сусьветную вайну нацысты стварылі ў сынагозе і прылеглых вуліцах гета, у якім знаходзіліся больш за 4 тысячы вязьняў. Па вайне савецкія ўлады зрабілі ў будынку былой сынагогі склад прадукцыі спажывецкай каапэрацыі. У 2012 годзе будынак перайшоў на балянс краязнаўчага музэю.

Помнік архітэктуры эклектыкі зь перавагай нэаклясыцызму. Фасады аздабляюцца сьціплымі лапаткамі і шматпрофільным цагляным карнізам пад дахам пабудовы. Прастакутны аб’ём цэнтральнага памяшканьня (рытуальнай залі) перакрываецца 4-схільнай дахам. Гэта адлюстроўвае ўвасабленьне стылізаванага і пераасэнсаванага вобразу жытла, каўчэга. З прычыны значных памераў і канструкцыйных патрэбаў дах мае 3-прыступкавую будову, абумоўленую 2-яруснай канструкцыяй кроквеннай сыстэмы. Будынак мае сьціплую дэкаратыўную і плястычную аздобу: пілястры, гарызантальныя паяскі і карнізы, аркавыя і паўаркавыя завяршэньні праёмаў.

Гістарычная графіка

• Старая графіка
•  
  1929 г.
•  
  1929 г.
•  
  1929 г.
•  
  1929 г.

Гістарычныя здымкі

• Старыя здымкі
•  
  1915—1918 гг.
•  
  Я. Булгак, 1925 г.
•  
  да 1939 г.
•  
  да 1939 г.

• Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Ашмянскага раёна. — Мн.: БЕЛТА, 2003. — 688 с.: іл. ISBN 985-6302-54-4
• Локотко А. И. Архитектура европейских синагог. — Мн.: Ураджай, 2002. — 156 с. ISBN 985-04-0547-3.

• Вялікая сынагога ў Ашмянах, Radzima.org