ప్రామాణిక వ్యాకరణ గ్రంథాల ప్రకారం తెలుగు భాష (నుడి)లో అక్షరాలు యాభై ఆరు (56).
వీటిని అచ్చులు, హల్లులు, ఉభయాక్షారలుగా విభజించారు: పదహారు (16) అచ్చులు; ముప్ఫై ఎనమిది (38) హల్లులు; అనుస్వారము (సున్న), విసర్గ ఉభయాక్షరాలు (2).
వాడుకలో లోని ఌ, ౡ, ౘ, ౙ వదలివేసి ఇరవై ఒకటవ శతాబ్దంలో యాభై రెండు (52) అక్షరాల వర్ణమాలను బోధిస్తున్నారు. చిన్నయ సూరి బాల వ్యాకరణం ప్రకారం దేశ్యమైన తెలుగుభాషకు వర్ణాలు ముప్ఫై ఆరు (36).
తెలుగు వర్ణ సముదాయమును మూడు భాగాలుగా విభజించవచ్చును.
అచ్చులు 16 అక్షరాలు. స్వతంత్రమైన ఉచ్చారణ కలిగియుండుట వలన వీటిని ప్రాణములనీ, స్వరములనీ కూడా అంటారు. అచ్చులు మూడు రకములు. అవి:
హల్లులు 38 అక్షరములు. క నుండి హ వరకు గల అక్షరములను హల్లులు అంటారు. ఈ హల్లులు అచ్చుల సహాయము లలోలేనిదే పలుకబడవు. ఉదాహరణ: క అనాలంటే క్ + అ కలిస్తేనే క అవుతుంది. వీటిని వ్యంజనములని పేరు ఉన్నాయి. ౘ, ౙ వదలివేసి 36 హల్లులుగా కూడా కొన్ని గ్రంథాలలో కనిపిస్తుంది.
ఊష్మాలు: ఊది పలుకబడే అక్షరాలు ఊష్మాలు
ఇవి శ,స,ష,హ
అంతస్తములు: స్పర్సములకు, ఊష్మాలకు మధ్య ఉన్న అక్షరాలు
ఇవి య,ర,ఱ,ల,ళ,వ
ఉభయాక్షరాలు 3 అక్షరములు. సున్న, అరసున్న, విసర్గలు.
ఉత్పత్తి స్థానములు
తెలుగులో, ఒక్కొక్క అక్షరానికి గుణింతాలు ఉన్నాయి."క" అక్షరానికి గుణింతాలు: క, కా, కి, కీ, కు, కూ, కె, కే, కై, కొ, కో, కౌ, కం, కః
అచ్చులు హల్లులతో కలియునప్పుడు అచ్చులకు వచ్చే రూపభేదములు, వాటి నామములు
అచ్చులు | ఆకారము( లేక ) గుర్తు | నామములు | గుణింతము | చదువుట నేర్చుకొనుట |
అ | ✓ | అకారము | క్+అ=క | కకార అకరముల క |
ఆ | ా | ఆకారము | క్+ఆ=కా | కకార ఆకరముల కా |
ఇ | ి | ఇకారము | క్+ఇ=కి | కకార ఇకరముల కి |
ఈ | ీ | ఈకారము | క్+ఈ=కీ | కకార ఈకరముల కీ |
ఉ | ు | ఉకారము | క్+ఉ=కు | కకార ఉకరముల కు |
ఊ | ూ | ఊకారము | క్+ఊ=కూ | కకార ఊకరముల కూ |
ఋ | ృ | ఋకారము | క్+ఋ=కృ | కకార ఋకరముల కృ |
ౠ | ౄ | ౠకారము | క్+ౠ=కౄ | కకార ౠకరముల కౄ |
ఎ | ె | ఎకారము | క్+ఎ=కె | కకార ఎకరముల కె |
ఏ | ే | ఏకారము | క్+ఏ=కే | కకార ఏకరముల కే |
ఐ | ై | ఐకారము | క్+ఐ=కై | కకార ఐకరముల కై |
ఒ | ొ | ఒకారము | క్+ఒ=కొ | కకార ఒకరముల కొ |
ఓ | ో | ఓకారము | క్+ఓ=కో | కకార ఓకరముల కో |
ఔ | ౌ | ఔకారము | క్+ఔ=కౌ | కకార ఔకరముల కౌ |
అం | ం | పూర్ణానుస్వారము | క్+ం=కం | కకార పూర్ణానుస్వారము కం |
అః | ః | విసర్గ | క్+ః=కః | కకార విసర్గ కః |
వదిలి వేయ బడిన ఌ ౡ లు అను అచ్చులు.
అచ్చులు | ఆకారము( లేక ) గుర్తు | నామములు | గుణింతము | చదువుట నేర్చుకొనుట |
ఌ | ౢ | ఌకారము | క్+ఌ | కకార ఌకారముల కౢ |
ౡ | ౣ | ౡకారము | క్+ౡ | కకార ౡకారముల కౣ |
పైన చెప్పిన విధముగా ఈ క్రింది గుణింతములను చదివినచో తెలుగును చక్కగా చదువుట, వ్రాయుట వచ్చును.
గుణింతం
అచ్చులు | అ | ఆ | ఇ | ఈ | ఉ | ఊ | ఋ | ౠ | ఌ | ౡ | ఎ | ఏ | ఐ | ఒ | ఓ | ఔ | అం | అః |
అకారముల గుర్తు | ✓ | ా | ి | ీ | ు | ూ | ృ | ౄ | ౢ | ౣ | ె | ే | ై | ొ | ో | ౌ | ం | ః |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
అకారముల ఉచ్చారణ | అ కారము | ఆ కారము | ఇ కారము | ఈ కారము | ఉ కారము | ఊ కారము | ఋ కారము | ౠ కారము | ఌ కారము | ౡ కారము | ఎ కారము | ఏ కారము | ఐ కారము | ఒ కారము | ఓ కారము | ఔ కారము | పూర్ణాను స్వారము | విసర్గం |
క గుణింతము | క | కా | కి | కీ | కు | కూ | కృ | కౄ | కౢ | కౣ | కె | కే | కై | కొ | కో | కౌ | కం | కః |
ఖ గుణింతము | ఖ | ఖా | ఖి | ఖీ | ఖు | ఖూ | ఖృ | ఖౄ | ఖౢ | ఖౣ | ఖె | ఖే | ఖై | ఖొ | ఖో | ఖౌ | ఖం | ఖః |
గ గుణింతము | గ | గా | గి | గీ | గు | గూ | గృ | గౄ | గౢ | గౣ | గె | గే | గై | గొ | గో | గౌ | గం | గః |
ఘ గుణింతము | ఘ | ఘా | ఘి | ఘీ | ఘు | ఘూ | ఘృ | ఘౄ | ఘౢ | ఘౣ | ఘె | ఘే | ఘై | ఘొ | ఘో | ఘౌ | ఘం | ఘః |
చ గుణింతము | చ | చా | చి | చీ | చు | చూ | చృ | చౄ | చౢ | చౣ | చె | చే | చై | చొ | చో | చౌ | చం | చః |
ఛ గుణింతము | ఛ | ఛా | ఛి | ఛీ | ఛు | ఛూ | ఛృ | ఛౄ | ఛౢ | చౣ | ఛె | ఛే | ఛై | ఛొ | ఛో | ఛౌ | ఛం | ఛః |
జ గుణింతము | జ | జా | జి | జీ | జు | జూ | జృ | జౄ | జౢ | జౣ | జె | జే | జై | జొ | జో | జౌ | జం | జః |
ఝ గుణింతము | ఝ | ఝా | ఝి | ఝీ | ఝు | ఝూ | ఝృ | ఝౄ | ఝౢ | ఝౣ | ఝె | ఝే | ఝై | ఝొ | ఝో | ఝౌ | ఝం | ఝః |
ట గుణింతము | ట | టా | టి | టీ | టు | టూ | టృ | టౄ | టౢ | టౣ | టె | టే | టై | టొ | టో | టౌ | టం | టః |
ఠ గుణింతము | ఠ | ఠా | ఠి | ఠీ | ఠు | ఠూ | ఠృ | ఠౄ | ఠౢ | ఠౣ | ఠె | ఠే | ఠై | ఠొ | ఠో | ఠౌ | ఠం | ఠః |
డ గుణింతము | డ | డా | డి | డీ | డు | డూ | డృ | డౄ | డౢ | డౣ | డె | డే | డై | డొ | డో | డౌ | డం | డః |
ఢ గుణింతము | ఢ | ఢా | ఢి | ఢీ | ఢు | ఢూ | ఢృ | ఢౄ | ఢౢ | ఢౣ | ఢె | ఢే | ఢై | ఢొ | ఢో | ఢౌ | ఢం | ఢః |
ణ గుణింతము | ణ | ణా | ణి | ణీ | ణు | ణూ | ణృ | ణౄ | ణౢ | ణౣ | ణె | ణే | ణై | ణొ | ణో | ణౌ | ణం | ణః |
త గుణింతము | త | తా | తి | తీ | తు | తూ | తృ | తౄ | తౢ | తౣ | తె | తే | తై | తొ | తో | తౌ | తం | తః |
థ గుణింతము | థ | థా | థి | థీ | థు | థూ | థృ | థౄ | థౢ | థౣ | థె | థే | థై | థొ | థో | థౌ | థం | థః |
ద గుణింతము | ద | దా | ది | దీ | దు | దూ | దృ | దౄ | దౢ | దౣ | దె | దే | దై | దొ | దో | దౌ | దం | దః |
ధ గుణింతము | ధ | ధా | ధి | ధీ | ధు | ధూ | ధృ | ధౄ | ధౢ | ధౣ | ధె | ధే | ధై | ధొ | ధో | ధౌ | ధం | ధః |
న గుణింతము | న | నా | ని | నీ | ను | నూ | నృ | నౄ | నౢ | నౣ | నె | నే | నై | నొ | నో | నౌ | నం | నః |
ప గుణింతము | ప | పా | పి | పీ | పు | పూ | పృ | పౄ | పౢ | పౣ | పె | పే | పై | పొ | పో | పౌ | పం | పః |
ఫ గుణింతము | ఫ | ఫా | ఫి | ఫీ | ఫు | ఫూ | ఫృ | ఫౄ | ఫౢ | ఫౣ | ఫె | ఫే | ఫై | ఫొ | ఫో | ఫౌ | ఫం | ఫః |
బ గుణింతము | బ | బా | బి | బీ | బు | బూ | బృ | బౄ | బౢ | బౣ | బె | బే | బై | బొ | బో | బౌ | బం | బః |
భ గుణింతము | భ | భా | భి | భీ | భు | భూ | భృ | భౄ | భౢ | భౣ | భె | భే | భై | భొ | భో | భౌ | భం | భః |
మ గుణింతము | మ | మా | మి | మీ | ము | మూ | మృ | మౄ | మౢ | మౣ | మె | మే | మై | మొ | మో | మౌ | మం | మః |
య గుణింతము | య | యా | యి | యీ | యు | యూ | యృ | యౄ | యౢ | యౣ | యె | యే | యై | యొ | యో | యౌ | యం | యః |
ర గుణింతము | ర | రా | రి | రీ | రు | రూ | రృ | రౄ | రౢ | రౣ | రె | రే | రై | రొ | రో | రౌ | రం | రః |
ల గుణింతము | ల | లా | లి | లీ | లు | లూ | లృ | లౄ | లౢ | లౣ | లె | లే | లై | లొ | లో | లౌ | లం | లః |
వ గుణింతము | వ | వా | వి | వీ | వు | వూ | వృ | వౄ | వౢ | వౣ | వె | వే | వై | వొ | వో | వౌ | వం | వః |
శ గుణింతము | శ | శా | శి | శీ | శు | శూ | శృ | శౄ | శౢ | శౣ | శె | శే | శై | శొ | శో | శౌ | శం | శః |
ష గుణింతము | ష | షా | షి | షీ | షు | షూ | షృ | షౄ | షౢ | షౣ | షె | షే | షై | షొ | షో | షౌ | షం | షః |
స గుణింతము | స | సా | సి | సీ | సు | సూ | సృ | సౄ | సౢ | సౣ | సె | సే | సై | సొ | సో | సౌ | సం | సః |
హ గుణింతము | హ | హా | హి | హీ | హు | హూ | హృ | హౄ | హౢ | హౣ | హె | హే | హై | హొ | హో | హౌ | హం | హః |
ళ గుణింతము | ళ | ళా | ళి | ళీ | ళు | ళూ | ళృ | ళౄ | ళౢ | ళౣ | ళె | ళే | ళై | ళొ | ళో | ళౌ | ళం | ళః |
క్ష గుణింతము | క్ష | క్షా | క్షి | క్షీ | క్షు | క్షూ | క్షృ | క్షౄ | క్షౢ | క్షౣ | క్షె | క్షే | క్షై | క్షొ | క్షో | క్షౌ | క్షం | క్షః |
ఱ గుణింతము | ఱ | ఱా | ఱి | ఱీ | ఱు | ఱూ | ఱృ | ఱౄ | ఱౢ | ఱౣ | ఱె | ఱే | ఱై | ఱొ | ఱో | ఱౌ | ఱం | ఱః |
వీటి లో కొన్ని రూపాలు కూడరవు, కొన్ని వ్యవహరింప పడవు.
కూడరని ఉదాహరణ: ఱః ఱృ ఱౄ ఱౢ ఱౣ.
వ్యవహరింపబడని ఉదాహరణలు: ఠౄ ఖౄ.
.
చ జ లకు అ ఆ ఉ ఊ ఒ ఓ ఔ అనే అచ్చుల తో కుడినప్పుడు ౘ ౙ లుగా మారతాయి అని పరవస్తు చిన్నయ సూరి బాల వ్యాకరణం లో చెప్పాడు.
అదే ఇ ఈ ఎ ఏ ల తో కూడినప్పుడు చ జ లు గానే ఉంటాయి.
ఇవి అచ్చ తెలుగు పదాలకు మతరమే వర్తిస్తాయి.
అచ్చులు | అ | ఆ | ఇ | ఈ | ఉ | ఊ | ఎ | ఏ | ఒ | ఓ | ఔ |
చకారము | ౘ | ౘా | చి | చీ | ౘు | ౘూ | చె | చే | ౘొ | ౘో | ౘౌ |
జకారము | ౙ | ౙా | జి | జీ | ౙు | ౙూ | జె | జే | ౙొ | ౙో | ౙౌ |
ఐకారము తో కుడిన చ జ లు తెలుగు లో లేవు.
ఒక హల్లుకి ఇంకొక హల్లు చేరినప్పుడు తరువాతి హల్లు చాలా సార్లు తలకట్టులేని రూపమును లేక వేరొక రూపములో కనబడుతుంది. ఉదాహరణకు హల్లుకు అదే హల్లు చేరినప్పుడు కనబడే విధం చూడండి
క కు షవత్తు చేర్చినప్పుడు మామూలు ష వత్తు బదులు వేరే రూపం (క్ష) వస్తుంది.
చిన్నయ సూరి బాల వ్యాకరణం ప్రకారం దేశ్యమైన తెలుగుభాషకు వర్ణాలు 36. అవి:
అ ఆ ఇ ఈ ఉ ఊ ఎ ఏ ఐ ఒ ఓ ఔ అం అఁ (14 అచ్చులు)
క గ చ ౘ జ ౙ ట డ ణ త ద న ప బ మ య ర ల వ స హ ళ (22 హల్లులు)
’ఱ’ ను ఒక ప్రత్యేక అక్షరంగా చిన్నయ సూరి గుర్తించలేదు. దీనిపై విభేదాలు ఉన్నాయి.
తెలుగు లిపిలో నేడు వాడుకనుండి తొలగిన వ్రాలు: ఱ,ఴ,ౚ.
వీటిలో 'ఱ'కారాన్ని చెఱకు, కఱి, ఱేఁడు, కొఱకు, పఱ్ఱు, చిఱు, ఎఱుఁగు, ఎఱుపు, వెఱ్ఱి, కఱ్ఱ, తఱి వంటి పదాలలో వాడేవారు.
'ఴ'కారం పలు చోట్ల 'డ'కారానికీ, 'ద'కారానికీ మూలం. మచ్చుకు; చూడు, దెందులూరు, దున్ను, గాడిద, కొడుకు, కోడలు, కడుగు, వాడుక, దాగు, దిగు వంటి పదాలలో ఉండేది.
అంతేగాక, క్రొత్త, ప్రొద్దు వంటి పదాలలో 'ర' వత్తు ఉన్న చోట ఉండేది. ఈ వ్రాయి 11వ శతాబ్దం మునుపట విరివిగా వాడబడినది.
పాత శాసనాలలో 'ౚ' అనబడు వ్రాయి కూడా దొరికినది.
పైన చెప్పబడిన వ్రాలు తెలుగున గల ద్రావిడ భాషా లక్షణాలు.
This article uses material from the Wikipedia తెలుగు article తెలుగు అక్షరాలు, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). అదనంగా సూచించని పక్షంలో పాఠ్యం CC BY-SA 4.0 క్రింద లభ్యం Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki తెలుగు (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.