9. 1.

9. januar/siječanj (9. 1.) je 9. dan godine po gregorijanskom kalendaru. Do kraja godine ima još 356 dana (357 u prijestupnoj godini).

• 1792. — mirom u Jašiju, kojim je okončan rusko-turski rat, započet u avgustu 1787, Rusija proširila svoju granicu do Dnjestra.
• 1793. — Francuz Žan Pjer Blanšar izveo prvi let balonom iznad severnoameričkog kontinenta.
• 1804. — ispred manastira Moravica Turci ubili srpskog arhimandrita Georgija Đorđevića Hadži-Đeru, narodnog prvaka u rudničkom kraju. Šest dana potom počela „seča knezova“, što je ubrzalo izbijanje Prvog srpskog ustanka.
• 1878. — u srpsko-turskom ratu srpska vojska ušla u Niš, a Turci narednog dana predali tvrđavu i varoš, čime je okončana turska uprava u tom gradu. Borbe trajale 25 dana, a odlučujuća bila pobeda Braničevske brigade na Čegru.
• 1942. — u Petrovgradu, Kikindi i drugim mestima u Banatu Nemci u Drugom svetskom ratu streljali 150 komunista i simpatizera partizana. Istog dana mađarske okupacione vlasti počele masovno hapšenje i ubijanje Srba s druge strane reke Tise. U Đurđevu kod Žablja, Šajkašu i Gospođincima streljano 60 Srba.
• 1945. — počelo iskrcavanje američkih trupa u Drugom svetskom ratu na najveće filipinsko ostrvo Luzon. Borbe okončane 15. avgusta kapitulacijom japanskih snaga.
• 1953. — potonuo južnokorejski putnički feribot, život izgubilo 349 osoba.
• 1962. — SSSR i Kuba potpisali trgovinski sporazum na osnovu kog je Kuba dobijala robu po povlašćenim, niskim cenama. Ugovor prestao da važi 1991.
• 1978. — u Iranu počela islamska revolucija u kojoj je godinu dana kasnije zbačen sa vlasti šah Reza Pahlavi.
• 1992. — reagujući na odluku bosanskohercegovačke vlade da zatraže priznanje suverene Bosne i Hercegovine od Evropske zajednice, Srski političari su proglasili Republiku srpskog naroda u BiH i saopštili da je ta republika federalna jedinica Jugoslavije.
• 1996. — čečenski pobunjenici zauzeli bolnicu i uzheli najmanje 2.000 talaca u dagestanskom gradu Kizliar. Pobunjenici tražili prekid rata u svojoj državi.
• 1996. — obustavljen vazdušni humanitaran most za Sarajevo, najveći vazdušni most u istoriji vazduhoplovstva posle sovjetske blokade Berlina. Tokom tri i po godine rata u Bosni i Hercegovini, obavljeno 13.000 humanitarnih letova kojima je dopremljeno više od 160.000 tona pomoći.
• 1999. — prilikom hapšenja, pripadnici SFOR ubili bosanskog Srbina Dragana Gagovića, optuženog pred Međunarodnim sudom u Hagu za ratne zločine počinjene u ratu u Bosni i Hercegovini.
• 2002. — SAD ukinule sankcije na prodaju oružja Jugoslaviji, uvedene 1996.
• 2002. — vlada SAD pokrenula istragu o stečaju multinacionalne elektrodistributerske kompanije „Enron“, najvećem bankrotstvu u istoriji SAD.

.

• 1890. — Karel Čapek, češki književnik (u. 1938.).
• 1890. — Kurt Tucholsky, njemački novinar i književnik.
• 1856. — Stevan Stojanović Mokranjac, srpski kompozitor i muzički pedagog (u. 1914).
• 1908. — Simone de Beauvoir, francuska književnica i feministica (u. 1986).
• 1913. — Ričard Nikson, američki državnik (u. 1994).
• 1922. — Ahmed Seku Ture, gvinejski državnik i pisac (u. 1984).
• 1927. — Nada Mamula, bila je domaća pjevačica narodnih pjesama i jedan od najboljih izvođača sevdalinki s jugoslavenskih prostora. (u. 2001.).
• 1928. — Domenico Modugno, talijanski kantautor (u. 1994.).
• 1930. — Igor Neto, bivši ruski, sovjetski nogometaš i trener (r. 1999).
• 1930. — Dragan Nikitović, srpski sportski komentator, novinar i urednik sportske redakcije Radio televizije Beograd († 1997.).
• 1941. — Joan Baez, američka pjevačica folka.
• 1949. — Mary Roos, njemačka pjevačica.
• 1954. — Mirza Delibašić, bosanska košarkaška zvijezda.
• 1958. — Mehmet Ali Agca, turski desničar i atentator.
• 1967. — Claudio Caniggia, argentinski nogometaš.
• 1970. — Lara Fabian, belgijsko-kanadska pjevačica.
• 1974. — Sávio, brazilski nogometaš.
• 1977. — Scoonie Penn, američki košarkaš.
• 1978. — Gennaro Gattuso, talijanski nogometni reprezentativac.
• 1980. — Uroš Zorman, slovenski rukometaš.
• 1981. — Ole Erevik, norveški rukometaš.
• 1990. — Stefana Veljković, srpska odbojkašica.
• 1991. — Amel Tuka, bosanskohercegovački atletičar.

.

• 1848. — Caroline Herschel, njemačka astronomkinja, mlađa sestra astronoma Williama Herschela (* 1750.).
• 1873. — Šarl Luj Napoleon III, predsednik Francuske (* 1808).
• 1878. — Vitorio Emanuele II, italijanski kralj (* 1820).
• 1908. — Wilhelm Busch, njemački slikar i književnik (* 1832.).
• 1911. — Edvard Rusjan, prvi slovenački pilot i vazduhoplovni pionir i konstruktor (* 1886.).
• 1923. — Katherine Mansfield, novozelandska spisateljica.
• 2022. — Bob Saget, američki komičar, glumac i TV-voditelj (* 1956.).

• Sveti prvomučenik i arhiđakon Stefan.

Vidi takođe: Godišnji kalendar - Dnevni kalendar

 

9. 1. na Wikimedijinoj ostavi