عالمي ورثو ماڳ

عالمي ورثو ٺڪاڻو اھڙيون جڳھون (جھنگ، جبل، ڍنڍ، ريگستان، يادگار، عمارت يا شھر) کي چيو ويندو آھِي جنھن کي بين الاقوامي عالمي ثقافتي ورثو پروگرام جي تحت گڏيل قومن جو تعليمي سائنسي ۽ ثقافتي ادارو (يونيسڪو) جي عالمي ثقافتي ورثو ڪميٽي جي مرتب ڪيل فهرست جي لاءِ نامزد يا ان ۾ شامل ڪيو ويو ھجي۔ هي منصوبو ثقافتي يا قدرتي اهميت جي حامل جڳھن جي فھرست مرتب ڪرڻ ۽ ان جي حفاظت ڪرڻ جي لاءِ بڻايو ويو آھي۔ مختلف شرطن جي تحت مندرج جڳھن کي عالمي ورثو فنڊ مان رقمون فراھم ڪيون وينديون آھن۔ ھي منصوبو عالمي ثقافتي ۽ قدرتي ورثي جي حفاظت جي حوالي سان ميثاق جي ذريعي شروع ٿيو جنھن کي يونيسڪو جي مجلس عمومي 16 نومبر 1972ء تي اختيار ڪيو۔ ان وقت کان 184 ملڪ (بمطابق جولاءِ 2007ء) هن ڪنوينشن جي توثيق ڪري چڪا آھن۔ 2007ء جي مطابق 142 ملڪن جون 851 جڳھون ھن فھرست ۾ شامل آھن جن ۾ 660 ثقافتي، 166 قدرتي ۽ 25 مخلوط خصوصيتن جون حامل آھن۔ هر عالمي ورثي جي حامل جڳھ ان ملڪ جي ملڪيت آھي جتي اھو واقع آھي پر مستقبل ۾ بني نوع انسان جي لاءِ انکي محفوظ رکڻ عالمي برادري جي ذميداري آھي مختلف خطن ۾ واقع جڳھن جون خصوصيتون هيٺ ڏنل آهن:

عالمي ورثو ماڳ
يونيسڪو جو لوگو
خطو قدرتي ثقافتي مخلوط ڪل %
آفريڪا 33 38 3 74 9%
عرب رياستون  3 58 1 62 7%
ايشيا بحر الڪاھل 45 126 11 182 21%
يورپ ۽ اتر آمريڪا  51 358 7 416 49%
لاطيني آمريڪا ۽ ڪيريبين 34 80 3 117 14%


تاريخ

1954 ۾، مصر جي حڪومت نئون اسوان هاءِ ڊيم (بند) کي اڏڻ جو فيصلو ڪيو، جنهن جي نتيجي ۾ مستقبل جو تلاءُ(حوض) به آخرڪار آڳاٽي مصر ۽ آڳاٽي نوبيا جي ثقافتي خزانن تي سموهيل وادي نيل جي هڪ وڏي حصي واري پکيڙ کي ٻوڙي ڇڌي ها.

لوڪ سڀا ۽ پس منظر

آمريڪا فطرت جي تحفظ سميت ثقافتي بچاءَ جو وِيچار شروع ڪيو.

عالمي ثقافتي ورثو ڪميٽي اجلاس

عالمي ثقافتي ورثو ڪميٽي فهرست ۾ شامل جڳھن ۾ انتظامي معاملن تي غور جي حوالي سان سال ۾ متعدد ڀيرا اجلاس منعقد ڪندي آهي پر World Heritage Committee Session نالي اجلاس سال ۾ هڪ ڀيرو ٿيندو آهي جنھن ۾ مختلف جڳھن کي عالمي ثقافتي ورثو فھرست ۾ شامل ڪيو ويندو آھي۔ ساليانو اجلاس دنيا جي مختلف شھرن ۾ منعقد ٿيندو آھي۔ پيرس (فرانس) ، جتي يونيسڪو جا صدر دفتر واقع آھڻ ، کان علاوه ھي اجلاس صرف عالمي ثقافتي ورثو ڪميٽي جي رڪن ملڪن ۾ ئي منعقد ٿي سگھي ٿو جنھن جي لاءِ انھن کي ڪميٽي جي منظوري درڪار ھوندي آهي۔

اجلاس سال تاريخ ميزبان شھر ملڪ
1 1977 27 جون کان پھرين جولاءِ پيرس عالمي ورثو ماڳ  فرانس
2 1978 5 کان 8 سيپٽمبر واشنگٽن ڊي سي عالمي ورثو ماڳ  آمريڪا جون گڏيل رياستون
3 1979 22 کان 26 آڪٽوبر قاھره ۽ لگزور عالمي ورثو ماڳ  مصر
4 1980 پھرين کان 5 سيپٽمبر پيرس عالمي ورثو ماڳ  فرانس
5 1981 26 کان 30 آڪٽوبر سڊني عالمي ورثو ماڳ  آسٽريليا
6 1982 13 کان 17 ڊسمبر پيرس عالمي ورثو ماڳ  فرانس
7 1983 5 کان 9 ڊسمبر فلورنس عالمي ورثو ماڳ  اٽلي
8 1984 29 آڪٽوبر کان 2 نومبر بيونس آئرس عالمي ورثو ماڳ  ارجنٽائن
9 1985 2 کان 6 ڊسمبر پيرس عالمي ورثو ماڳ  فرانس
10 1986 24 کان 28 نومبر پيرس عالمي ورثو ماڳ  فرانس
11 1987 7 کان 11 ڊسمبر پيرس عالمي ورثو ماڳ  فرانس
12 1988 5 کان 9 ڊسمبر براسيليا عالمي ورثو ماڳ  برازيل
13 1989 11 کان 15 ڊسمبر پيرس عالمي ورثو ماڳ  فرانس
14 1990 7 کان 12 ڊسمبر بانف عالمي ورثو ماڳ  ڪينيڊا
15 1991 9 کان 13 ڊسمبر ڪارٿيج عالمي ورثو ماڳ  تونس
16 1992 7 کان 14 ڊسمبر سانتا في عالمي ورثو ماڳ  گڏيل آمريڪي رياستون
17 1993 6 کان 11 ڊسمبر ڪارٽينا عالمي ورثو ماڳ  ڪولمبيا
18 1994 12 کان 17 ڊسمبر فوڪٽ عالمي ورثو ماڳ  ٿائلينڊ
19 1995 4 کان 9 ڊسمبر برلن عالمي ورثو ماڳ  جرمني
20 1996 2 کان 7 ڊسمبر مريدا عالمي ورثو ماڳ  ميڪسيڪو
21 1997 پھرين کان 6 ڊسمبر نيپلز عالمي ورثو ماڳ  اٽلي
22 1998 30 نومبر کان 5 ڊسمبر ڪيوٽو عالمي ورثو ماڳ  جاپان
23 1999 29 نومبر کان 5 ڊسمبر مراڪش شھر عالمي ورثو ماڳ  مراڪش
24 2000 27 نومبر کان 2 ڊسمبر ڪيرنز عالمي ورثو ماڳ  آسٽريليا
25 2001 11 کان 16 ڊسمبر ھيلسنڪي عالمي ورثو ماڳ  فن لينڊ
26 2002 24 کان 29 جون بڊاپسٽ عالمي ورثو ماڳ  مجارستان
27 2003 30 جون کان 5 جولاءِ پيرس عالمي ورثو ماڳ  فرانس
28 2004 28 جون کان 7 جولاءِ سوزو عالمي ورثو ماڳ  چین
29 2005 10 کان 17 جولاءِ ڊربن عالمي ورثو ماڳ  ڏکڻ آفريڪا
30 2006 8 کان 16 جولاءِ ولنيئس عالمي ورثو ماڳ  لٿووينيا
31 2007 23 جون کان پھرين جولاءِ ڪرائسٽ چرچ عالمي ورثو ماڳ  نيوزي لينڊ
32 2008 2 کان 10 جولاءِ ڪيوبڪ شھر عالمي ورثو ماڳ  ڪينيڊا

نامزدگي جو عمل

ڪنهن مُلڪ کي پهريون پنهنجي اهم ثقافتي ۽ قدرتي ماڳن تي فهرست (لسٽ) ٺاهڻي پوندي؛ نتيجو کي آزمائشي فهرست سڏيو ويندو آهي.

چونڊ معيار

2004 تائين، ثقافتي ورثو لاءِ 6 معيار ۽ فطري ميراث (نيچرل هيريٽيج) جي معيار جا چار معيار هئا. 2005  ۾، ان ۾ ترميم ڪئي وئي هئي تہ هاڻي رُڳو ڏه معيارن جو هڪ سيٽُ مقرر ڪيل آهي. نامزد ٿيل ماڳ يا سائيٽن کي " نمايان عالمگير قدر" هجڻ گهرجي ۽ گهٽ ۾ گهٽ ڏهه معيارن منجهان ڪنهن هڪ سان پُورا لهندا هجن. انهن معيارن جي ٺهڻ کان پوءِ ڪيترائي ڀيرا انهن ۾ تبديلي يا / سُڌارا (ترميم) ڪيا ويا آهن.


ڪلچرل

عالمي ورثو ماڳ 
Site#252: تاج محل, an example of a cultural heritage site.
  1. "انساني تخليقي ذهانت ۽ ثقافتي اهميت جو هڪ شاهڪار پيش ڪندو هجي"
  2. "exhibits an important interchange of human values, over a span of time, or within a cultural area of the world, on developments in architecture or technology, monumental arts, town-planning, or landscape design"
  3. "to bear a unique or at least exceptional testimony to a cultural tradition or to a civilization which is living or which has disappeared"
  4. "is an outstanding example of a type of building, architectural, or technological ensemble or landscape which illustrates a significant stage in human history"
  5. "is an outstanding example of a traditional human settlement, land-use, or sea-use which is representative of a culture, or human interaction with the environment especially when it has become vulnerable under the impact of irreversible change"
  6. "is directly or tangibly associated with events or living traditions, with ideas, or with beliefs, with artistic and literary works of outstanding universal significance"

نيچرل

عالمي ورثو ماڳ 
Site#156: Serengeti National Park, an example of a natural heritage site.
عالمي ورثو ماڳ 
Site#274: Historic Sanctuary of Machu Picchu, an example of a mixed heritage site.
  1. "اُتم قدرتي اصول- مظهر يا غير معمولي قدرتي حسن ۽ سُندرتا اهميت تي سمائيل هجي"
  2. "is an outstanding example representing major stages of Earth's history, including the record of life, significant on-going geological processes in the development of landforms, or significant geomorphic or physiographic features"
  3. "is an outstanding example representing significant on-going ecological and biological processes in the evolution and development of terrestrial, fresh water, coastal and marine ecosystems, and communities of plants and animals"
  4. "contains the most important and significant natural habitats for in-situ conservation of biological diversity, including those containing threatened species of outstanding universal value from the point of view of science or conservation"

حوالا

خارجي ڳنڍڻا

Tags:

عالمي ورثو ماڳ تاريخعالمي ورثو ماڳ نامزدگي جو عملعالمي ورثو ماڳ چونڊ معيارعالمي ورثو ماڳ حوالاعالمي ورثو ماڳ خارجي ڳنڍڻاعالمي ورثو ماڳ1972ء2007جبلجولاءِريگستانيونيسڪوڍنڍ

🔥 Trending searches on Wiki سنڌي، سندھی ، सिन्ध:

لاکو ڦلاڻيمضمون (ادب)داميلي ٻوليٽالهيمورڙوفرانسھنوربلاغتبلگارياقمبر شهدادڪوٽ ضلعوصحرائي ٻوليرروزانه ڪوششکيرائين واٽ ڪهڪشانسورة اخلاصاسٽٽگارٽسيمرغڪشميري ٻوليجيڪب آبادمدرسوايٽلانٽڪ سمنڊگيبونعبدالغفور ميمڻايڊنبراآئيني بادشاهتنبضبجليبوٽسواناليسوٿوبيجنگآفريڪاڄام تماچيڇاڻعالمگير ويببادامچانهون جو دڙوجمشيد ڪواٽرز سب ڊويزنشاھ عبداللطيف ڀٽائي26 جُولاءِڌرمگنيراجا ڏاهراسڪولروبيلامحمد باقرچاڊاُرڙيدنگيء درختبرفالوتصنيفعام ابلاغآسٽرياڊسمبرجيمس آئوٽرامالعوذليجستسکدرشن1968عمضمون1990عگڏيل قومن جو عالمي ادارونورلزبنريشمي رومال تحريڪاسلام آبادهائوس آف ڪامنز يونائيٽيڊ ڪنگڊمموبائل فوندودو سومرو1934ع🡆 More