ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ: ਪੰਜਾਬ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ

ਪਟਿਆਲਾ ਰਿਆਸਤ ਸਮੇਂ ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦਫਤਰ ਸੀ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਬਠਿੰਡਾ ਤੇ ਮਾਨਸਾ ਇਸ ਦੀਆਂ ਤਹਿਸੀਲਾਂ ਸਨ। ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਰਿਆਸਤ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਸੀ। ਭਾਰਤ ਅਜਾਦ ਹੋਣ ਤੇ 1954 ਵਿੱਚ ਰਿਆਸਤਾ ਖਤਮ ਹੋ ਗਈਆਂ ਤੇ ਪੈਪਸੂ ਰਾਜ ਬਣ ਗਿਆ ਉਦੋਂ ਵੀ ਬਰਨਾਲਾ ਜਿਲ੍ਹਾ ਹੈਡਕੁਆਟਰ ਸੀ। ਰਾਮਪੁਰਾ ਫੂਲ ਤੇ ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ ਇਸ ਦੀਆਂ ਤਹਿਸੀਲਾਂ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਪਟਿਆਲਾ ਪੈਪਸੂ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਰਲ ਗਿਆ ਅਤੇ ਬਰਨਾਲੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਰੁਤਬਾ ਘਟ ਗਿਆ। ਉਸ ਵੇਲੇ ਇਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਸਬ ਡਵੀਜਨ ਸੀ। ਡੇਰਾ ਬਾਬਾ ਗਾਂਧਾ ਸਿੰਘ ਵੀ ਬਰਨਾਲੇ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਨਜਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਰਨਾਲਾ ਪਰਜਾ ਮੰਡਲ ਲਹਿਰ ਦੀਆਂ ਖਾਸ ਗਤੀ ਵਿਧੀਆ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਸੇਵਾ ਸਿੰਘ ਠੀਕਰੀਵਾਲਾ ਪਰਜਾ ਮੰਡਲ ਦਾ ਇੱਕ ਸਿਰਕੱਢ ਨਾਇਕ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ 19 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਯਾਦ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਮੇਲੇ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪਾਰਟੀਆਂ ਰਾਜਨੀਤਕ ਰੋਸ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਰਨਾਲਾ ਜਿਲ੍ਹਾ 19 ਨਵੰਬਰ 2006 ਨੂੰ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਤੇ ਪਹਿਲੇ ਡਿਪਟੀ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਸ: ਸੁਰਜੀਤ ਸਿੰਘ ਢਿੱਲੋਂ ਨੂੰ ਬਣਨ ਦਾ ਮਾਨਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਇਆ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਮਿਊਸਂਪਲ ਕਮੇਟੀਆਂ ਹਨ। ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਲੋਕ ਸਭਾ ਦੀ ਸੀਟ ਸੰਗਰੂਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੈ। ਲਗਭਗ ਸਾਰਿਆਂ ਮਹਿਕਮਿਆਂ ਦੇ ਦਫਤਰ ਸਥਾਪਤ ਹੋ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਨਾਵਲਕਾਰ ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ ਵੀ ਧੌਲਾ ਪਿੰਡ ਦੇ ਜੰਮਪਲ ਸਨ।

ਜਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਖੇ ਦੋ ਸਬ ਡਵੀਜਨਾਂ ਹਨ।

• ਬਰਨਾਲਾ ਅਤੇ ਤਪਾ

ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਬ ਤਹਿਸੀਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

• ਮਹਿਲ ਕਲਾਂ, ਭਦੌੜ ਅਤੇ ਧਨੌਲਾ

ਅੱਗੇ ਇਸ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਬਲਾਕ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਬੰਧਕੀ ਤੌਰ ਤੇ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

• ਬਰਨਾਲਾ, ਮਹਿਲ ਕਲਾਂ ਅਤੇ ਸਹਿਣਾ

ਬਰਨਾਲਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਤਿੰਨ ਅਸੈਂਬਲੀ ਹਲਕੇ ਹਨ।

• ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ
• ਮਹਿਲ ਕਲਾਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ
• ਭਦੌੜ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਹਲਕਾ

ਬਰਨਾਲਾ ਵਿਚਲੇ ਪਿੰਡ

• ਫਰਵਾਹੀ
• ਰਾਜੀਆ
• ਅਸਪਾਲ ਕਲਾਂ
• ਅਸਪਾਲ ਖੁਰਦ
• ਅਤਰਗੜ੍ਹ
• ਬਡਬਰ
• ਬਹਮਨੀਆ
• ਬਜ਼ੀਦਕੇ ਕਲਾਂ
• ਬਜ਼ੀਦਕੇ ਖੁਰਦ
• ਸੇਖਾ
• ਹਮੀਦੀ
• ਕੋਟਦੁਨਾ
• ਠੀਕਰੀਵਾਲਾ
• ਕੈਰੇ
• ਮਹਿਲ ਕਲਾਂ
• ਮਹਿਲ ਖੁਰਦ
• ਹੰਡਿਆਇਆ
• ਖੁੱਡੀ ਕਲਾਂ
• ਖੁੱਡੀ ਖੁਰਦ
• ਧਨੌਲਾ
• ਧਨੌਲਾ ਖੁਰਦ
• ਧੌਲਾ
• ਰੂੜੇਕੇ ਕਲਾਂ
• ਪੱਖੋਂ ਕਲਾਂ
• ਅਕਲੀਆ
• ਕਾਹਨੇਕੇ
• ਕਾਲੇਕੇ
• ਧੂਰਕੋਟ
• ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਛੰਨਾ
• ਤਪਾ ਮੰਡੀ
• ਉਗੋਕੇ
• ਤਾਜੋਕੇ
• ਮਹਿਤਾ ਖੁਰਦ
• ਘੁੰਨਸ
• ਢਿੱਲਵਾ
• ਜਗਜੀਤਪੁਰਾ
• ਪੱਖੋਕੇ
• ਭੋਤਨਾ
• ਟੱਲੇਵਾਲ
• ਭਦੌੜ
• ਭੱਠਲ
• ਰਾਜਗੜ੍ਹ
• ਕੱਟੂ
• ਬਾਲੀਆਂ
• ਭੈਣੀ ਜੱਸਾ
• ਭੈਣੀ ਮਹਿਰਾਜ
• ਭੈਣੀ ਫੱਤਾ
• ਸਹਿਣਾ
• ਠੁੱਲੀਵਾਲ
• ਹਰੀਗੜ੍ਹ
• ਕੁਰੜ
• ਸਹਿਜੜਾ
• ਮਾਜੂਕੇ
• ਤਲਵੰਡੀ
• ਅਲਕੜੇ
• ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਵਾਲਾ
• ਦੀਪਗੜ੍ਹ

ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 126 ਪਿੰਡ ਹਨ। ਸਕੂਲਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 100 ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੀਨੀਅਰ ਸੈਕਡਰੀ 32,ਹਾਈ 34, ਐਲੀਮੈਂਟਰੀ 34,ਹਨ। ਦਸਤਕਾਰੀ ਵਜੋਂ ਵੀ ਬਰਨਾਲਾ ਜਿਲ੍ਹਾ ਲਗਾਤਾਰ ਤਰੱਕੀ ਕਰਦਾ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਧੌਲਾ ਅਤੇ ਸੰਘੇੜਾ ਵਿਖੇ ਟਰਾਈਡੈਂਟ ਗਰੁੱਪ ਅਤੇ ਹੰਢਿਆਇਆ ਵਿਖੇ ਸਟੈਡਰਡ ਕੰਬਾਈਨ ਗਰੁੱਪ, ਬਲਕਾਰ ਕੰਬਾਈਨ, ਸੂਪਰ ਸਟੈਂਡਰਡ ਕੰਬਾਈਨ ਆਦਿ, ਭਦੌੜ ਵਿਖੇ ਗੋਬਿੰਦ ਬਾਡੀ ਬਿਲਡਰਜ਼, ਗੋਬਿੰਦ ਮੋਟਰਜ਼, ਓਂਕਾਰ ਬਾਡੀ ਬਿਲਡਰਜ਼, ਪਾਮ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਸ ਬਾਡੀ ਬਿਲਡਰਜ਼ , ਸ਼ਿਵਾ ਧਾਗਾ ਮਿਲ ਤਪੇ ਦੀ ਸਾਬਨ ਫੈਕਟਰੀ ਜਿਲ੍ਹਾ ਬਰਨਾਲਾ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਿੰਦੂ ਹਨ।