ଶନ୍ନୋ ଦେବୀ ଓଡ଼ିଶା ତଥା ପୂର୍ବ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ମହିଳା ପୁରୋହିତ। ସେ ଦେଶ ଓ ବିଦେଶରେ ପୁରୋହିତ ଭାବେ ପାଞ୍ଚ ହଜାରୁ ଅଧିକ ବିବାହ କରିସାରିଛନ୍ତି। ନିଜର ପ୍ରଚେଷ୍ଟା ବଳରେ ହଜାର ହଜାର ବର୍ଷର ପରମ୍ପରାକୁ ସେ ବଦଳାଇ ଦେଇଛନ୍ତି ।
ଶନ୍ନୋ ଦେବୀ ପଢ଼ୁଥିବା ବିଦ୍ୟାଲୟରେ କେହି ସହପାଠିନୀ ନ ଥିଲେ । ୫୦ ଜଣ ପିଲାଙ୍କ ଭିତରେ ସେ ଥିଲେ ବିଦ୍ୟାଲୟରେ ଏକମାତ୍ର ଝିଅ । ସେହି ବିଦ୍ୟାଲୟରେ ତାଙ୍କ ବାପା ପ୍ରଧାନ ଶିକ୍ଷକ ହୋଇଥିବାରୁ ଶନ୍ନୋ ଦେବୀଙ୍କୁ ପାଠ ପଢ଼ିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ବିଦ୍ୟାଲୟରେ ବାପାଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ଥରେ ସେ ବାଲ୍ୟବିବାହ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ବକ୍ତୃତା ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଭାଗନେଇଥିଲେ ଏବଂ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ପ୍ରଥମ ସ୍ଥାନ ଅଧିକାର କରିଥିଲେ । ତେବେ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ଭାଗ ନେଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ବାପାଙ୍କଠାରୁ ମାଡ ଖାଇବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା ।
ପିଲାବେଳୁ ତାଙ୍କର ଗାୟତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ର ପାଠ କରିବାରେ ବହୁତ ଆଗ୍ରହ ରହିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେତେବେଳେ ମହିଳାମାନେ ଗାୟତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ର ପାଠ କରିବା ଉପରେ କଟକଣା ରହିଥିଲା । ଶନ୍ନୋ ଦେବୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଅଜା ତଥା ଓଡ଼ିଶାର ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଶ୍ୱନାଥ ଦାସ ଗାୟତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ର ପାଠରୁ ନିବୃତ୍ତ ରହିବାକୁ ତାଗିଦ କରିଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣା ଶନ୍ନୋ ଦେବୀଙ୍କ ମନରେ ଗଭୀର ଆଘାତ ଦେଇଥିଲା । ଯେଉଁଥିପାଇଁ ସେ ଶପଥ ନେଇଥିଲେ ଯେ ପୁରୁଷଙ୍କ ଅଧିକାର ସହିତ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସମକକ୍ଷ କରିବାକୁ ହେବ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବାରୁ ସେ ପୁରୁଷଙ୍କ ଭଳି ବିବାହ, ବ୍ରତଘର ଓ ପୂଜା ଆଦି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର କର୍ମକାଣ୍ଡ କରିବାକୁ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କଲେ । କିନ୍ତୁ ଏସବୁ କରିବାକୁ ସାମାଜିକ ପ୍ରତିବାଦ ତାଙ୍କୁ ବାଧା ଦେଇଥିଲା । ୧୫ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଇଞ୍ଜିନିୟର ପ୍ରିୟବ୍ରତ ଦାସଙ୍କ ସହିତ ତାଙ୍କର ବିବାହ ହୋଇଥିଲା । ଶନ୍ନୋ ଦେବୀଙ୍କ ଶ୍ୱଶୂର ଥିଲେ ଉଚ୍ଚଚିନ୍ତାଧାରାର ବ୍ୟକ୍ତି । ବୋହୂର ଇଚ୍ଛା ଜାଣିପାରି ତାଙ୍କୁ ପଇତା ପିନ୍ଧିବାକୁ ଅନୁମତି ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ଶନ୍ନୋ ଦେବୀ ପ୍ରଥମେ ଘରେ ହେଉଥିବା ପୂଜାପାଠ ଆଦି କାମରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ପରେ ବିବାହ ଏବଂ ବ୍ରତଘର ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପୂଜାରେ ଅଭିଜ୍ଞତା ହାସଲ କଲେ । ପ୍ରଥମେ ଦେବବ୍ରତ ଶାସ୍ତ୍ରୀ ନାମକ ଜଣେ ସଂସ୍କାରବାଦୀ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜର ଦୁଇ ଝିଅଙ୍କ ବିବାହରେ ପୁରୋହିତ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ବାହ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ । ତାପରେ ସେ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ପୁରୋହିତ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପନ୍ନ କରି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଲାଭ କଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ସେ ଆର୍ଯ୍ୟ ସମାଜ ସହିତ ଯୋଡି ହୋଇ ପୁରୋହିତ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଅଧିକ ଆଗ୍ରହୀ ହୋଇଥିଲେ । ଶନ୍ନୋ ଦେବୀ ଦେଶ ତଥା ବିଦେଶରେ ପାଖାପାଖି ୫ ହଜାରରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ବିବାହ ସଂପନ୍ନ କରିସାରିଛନ୍ତି । ସାମୂହିକ ବେଦପାଠ ନିମନ୍ତେ ପ୍ରଥମେ ତାଙ୍କୁ ଭବାନୀପାଟଣାର ମହାରାଜ ପ୍ରତାପକେଶରୀ ଦେବ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ । ୧୯୯୮ ମସିହାରେ ଆମେରିକାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଧର୍ମ ସମ୍ମିଳନୀରେ ବେଦ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ନିଜର ବକ୍ତବ୍ୟ ଉପସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ । ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଏ ଦିଗରେ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ପାଇଁ ସେ ତିନିଟି ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟ ରଚନା କରିଛନ୍ତି। ଏପରି ଏକ ବୈପ୍ଲବିକ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ସ୍ୱୀକୃତି ମିଳିଛି ।
ଶ୍ରୁତି ବାତାୟନ
ବୈଦିକ ଯଜ୍ଞ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟରେ ମହିଳାଙ୍କ ଅଧିକାର
ବେଦରେ ନାରୀ
ଗୁଜରାଟର ମହର୍ଷି ଦୟାନନ୍ଦ ବୋଧୋତ୍ସବ ସମ୍ମାନ
ଜଗନ୍ନାଥ ସୋସାଇଟି ଅଫ୍ ଆମେରିକା
ଓଡ଼ିଆ ସୋସାଇଟି ଅଫ୍ ଆମେରିକା
ଆର୍ଯ୍ୟ ରାଜୋରୀ ଗାର୍ଡେନ୍
ଉତ୍କଳ ଗୃହିଣୀ ଆଦି ସମ୍ମାନ
This article uses material from the Wikipedia ଓଡ଼ିଆ article ଶନ୍ନୋଦେବୀ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ଦର୍ଶାଯାଇନଥିଲେ ସମସ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁ CC BY-SA 4.0 ରେ ଉପଲବ୍ଧ । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ଓଡ଼ିଆ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.