ମଧୁମେହ ଟାଇପ ୧
ମଧୁମେହ ଟାଇପ ୧ (ଇଂରାଜୀ ଭାଷାରେ Diabetes mellitus type 1 ବା type 1 diabetes) ଏକ ପ୍ରକାର ମଧୁମେହ ରୋଗ ଯେଉଁଥିରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଇନସୁଲିନ ତିଆରି ହୁଏନାହିଁ । ଇନସୁଲିନ ଅଭାବ ଯୋଗୁ ରକ୍ତ ଶର୍କରା ସ୍ତର ବୃଦ୍ଧି ପାଏ । ବାରମ୍ବାର ପରିଶ୍ରା କରିବା), ଅଧିକ ଶୋଷ ହେବା (increased thirst), ଅଧିକ ଭୋକ ହେବା (increased hunger) ଓ ଓଜନ ହ୍ରାସ ଇତ୍ୟାଦି ସ୍ୱାଭାବିକ ଲକ୍ଷଣ ପ୍ରକାଶ ପାଏ । ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଲକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟରେ ଝାପସା ଦୃଷ୍ଟି (blurry vision), ଥକ୍କା ଲାଗିବା (feeling tired) ଓ କ୍ଷତ ବା ଘାଆ ଶୁଖିବାରେ ଡେରି ହୁଏ । ଅଳ୍ପ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ଲକ୍ଷଣ ଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରକାଶ ପାଏ ।
| ମଧୁମେହ ଟାଇପ ୧ | |
|---|---|
| ଇଂରାଜୀ ପ୍ରତିଶବ୍ଦ: T1D, insulin-dependent diabetes, juvenile diabetes | |
 ନୀଳ ବୃତ୍ତ, ମଧୁମେହର ଚିହ୍ନ । | |
| ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ବାହାର ସ୍ରୋତ | |
| ସ୍ପେଶାଲିଟି | Endocrinology |
| ଆଇସିଡ଼ି-୧୦ | E10. |
| ଆଇସିଡ଼ି-୯-ସିଏମ୍ | 250.01 |
| ଓଏମ୍ଆଇଏମ୍ | 222100 |
| ରୋଗ ଡାଟାବେସ | 3649 |
| ମେଡ଼ିସିନ-ପ୍ଲସ | 000305 |
| ଇ-ମେଡ଼ିସିନ | med/546 |
| MeSH | D003922 |
ଅଦ୍ୟାବଧି ମଧୁମେହ ଟାଇପ ୧ ରୋଗର କାରଣ ଅଜ୍ଞାତ ଅଛି । ପରିବେଶ ଓ ଜେନେଟିକ କାରଣ ଯୋଗୁ ଏହି ରୋଗ ହେଉଥିବା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣକର ଏ ରୋଗ ଥିଲେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ସଙ୍କଟ ରହେ । ଅଟୋଇମ୍ମ୍ୟୁନିଟି (autoimmune) କାରଣରୁ ଅଗ୍ନାଶୟ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବିଟା ଜୀବକୋଷ ନଷ୍ଟ ହେବା ଯୋଗୁ ଏହା ହୁଏ । ରକ୍ତରେ ଥିବା ରକ୍ତ ଶର୍କରା ସ୍ତର ବା ଏ୧ସି (A1C) ପରୀକ୍ଷା କରି ରୋଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ । ଅଟୋଆଣ୍ଟିବଡି (autoantibody) ପରୀକ୍ଷା କରି ମଧୁମେହ ଟାଇପ ୨ ରୋଗରୁ ପୃଥକ୍ କରାଯାଏ ।
ଟାଇପ ୧ ମଧୁମେହ ନିମନ୍ତେ କୌଣସି ପ୍ରତିଷେଧ ବ୍ୟବସ୍ଥା ନାହିଁ । ବଞ୍ଚିବା ନିମନ୍ତେ ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବରେ ଇନସୁଲିନ ଚିକିତ୍ସା ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ଇନସୁଲିନ ଠିକ ଚର୍ମ ତଳେ ଇଞ୍ଜେକସନ ଆକାରରେ ଦିଆଯାଏ ବା ଇନସୁଲିନ ପମ୍ପ insulin pump ସାହାଯ୍ୟରେ ଦିଆଯାଏ । ଏହାର ଚିକିତ୍ସାରେ ମଧୁମେହ ଖାଦ୍ୟ (diabetic diet ଓ ବ୍ୟାୟାମ ଅତି ଆବଶ୍ୟକ ହୁଏ । ଚିକିତ୍ସିତ ନ ହେଲେ ଅନେକ ଜଟିଲାତା ପ୍ରକାଶ ପାଏ । ଶୀଘ୍ର ହେଉଥିବା ଜଟିଳ ଅବସ୍ଥା: ମଧୁମେହ କିଟୋଏସିଡୋସିସ (diabetic ketoacidosis) ଓ ନନ୍ କିଟୋଟିକ ହାଇପରଅସମୋଲାର କୋମା (nonketotic hyperosmolar coma ନାମ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ । ହୃଦରୋଗ, ସ୍ଟ୍ରୋକ, ବୃକ୍କ ଫେଲ, ପାଦ ଘାଆ ଓ ମଧୁମେହ ରେଟିନୋପାଥି ଇତ୍ୟାଦି ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଜଟିଳ ରୋଗ ହୋଇପାରେ । ଅଧିକନ୍ତୁ, ଅତ୍ୟଧିକ ଇନସୁଲିନ ଦେବାଯୋଗୁ ସ୍ୱଳ୍ପ ରକ୍ତଶର୍କରା ଜନିତ ଜଟିଳତା ସୃଷ୍ଟି ହୁଏ ।
ସମସ୍ତ ମଧୁମେହ ରୋଗର ୫ରୁ ୧୦% ଟାଇପ ୧ ମଧୁମେହ ରୋଗ । ପୃଥିବୀରେ ଏହି ରୋଗ ପୀଡ଼ିତ ଲୋକ ସଂଖ୍ୟା ଅଜ୍ଞାତ ଅଛି, ଯଦିଓ ହିସାବରୁ ଦେଖାଯାଏ, ୮୦,୦୦୦ପିଲାଙ୍କୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଏହି ରୋଗ ହେଉଛି । କେବଳ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକାରେ ୧ରୁ ୩ ନିୟୁତ ଲୋକଙ୍କର ଏହି ରୋଗ ଥିବା ହିସାବରୁ ଜଣାଯାଏ । ନୂଆ ରୋଗ ହେବା ହାର ଦେଶ ଅନୁଯାୟୀ ପୃଥକ୍ ହୁଏ: ପ୍ରତି ଏକ ଲକ୍ଷ ଲୋକରେ ପୂର୍ବ ଏସିଆ ଓ ଲାଟିନ ଆମେରିକାରେ ଜଣେ, ସ୍କାଣ୍ଡିନେଭିଆ ଓ କୁଏଟରେ ୩୦ ଜଣଙ୍କୁ ନୂଆ ରୋଗ ହୁଏ । ପିଲା ଦିନରୁ ଓ ଅଳ୍ପ ବୟସ୍କ ଯୁବାବସ୍ଥାରୁ ଏହି ରୋଗ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ।
ଆଧାର
This article uses material from the Wikipedia ଓଡ଼ିଆ article ମଧୁମେହ ଟାଇପ ୧, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ଦର୍ଶାଯାଇନଥିଲେ ସମସ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁ CC BY-SA 4.0 ରେ ଉପଲବ୍ଧ । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ଓଡ଼ିଆ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.