ଚକ୍ରେଶ୍ୱରୀ ଶିବ ମନ୍ଦିର, ଭାରତୀୟ ରାଜ୍ୟ ଓଡ଼ିଶାର ରାଜଧାନୀ ଭୁବନେଶ୍ୱର ସହରର ରାଜାରାଣୀ କଲୋନୀଠାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଥିବା ଏକ ପ୍ରାଚୀନ ଶିବ ମନ୍ଦିର । ଏହା ୧୦ମ/୧୧ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ନିର୍ମିତ ହେଇଥିବାର ଜଣାଯାଏ । ଏଠାରେ ଶିବ ଲିଙ୍ଗ ଓ ଯୋନିପୀଠ ଆରାଧ୍ୟ ଦେବତା ହିସାବରେ ପୂଜା ପାଇଥାଏ । ଏହି ମନ୍ଦିରର ପୂର୍ବ ଓ ଉତ୍ତର ଦିଗରେ ଘରୋଇ ବାସ ଗୃହ ରହିଥିବା ବେଳେ ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ଚାକ୍ରେଶ୍ୱର ପୁଷ୍କରିଣୀ ରହିଛି । ଏଠାରେ ପାରମ୍ପାଇକ ରୀତିରେ ଶିବରାତ୍ରି, ଦୀପାବଳି ଓ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଆଦି ପାଳିତ ହଉଥିବା ବେଳେ ବ୍ରତୋପନୟନ, ରୁଦ୍ରାଭିଶେଖ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରାଭିଶେଖ ଆଦି ମଧ୍ୟ ହେଇଥାଏ ।
ଚକ୍ରେଶ୍ୱର ଶିବ ମନ୍ଦିର | |
---|---|
Religion | |
ଅନୁବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକ | ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ |
Location | |
ସ୍ଥାନ | Bhubaneswar |
State | Orissa |
Country | India |
Architecture | |
Type | Kalingan Style (Kalinga Architecture) |
ଏକ ନିମ୍ମ ଚଟାଣ ଉପରେ ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମିତ ହେଇଥିବା ବେଳେ ଏହାର ଏକ ବିମାନ ଓ ପୁନର୍ନିର୍ମିତ ସାମ୍ନା ପ୍ରସ୍ତ ରହିଛି । ଉତ୍କଳୀୟ ରେଖା ଦେଉଳ ଢଙ୍ଗରେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମିତ । ମନ୍ଦିରଟି ବାଡ଼, ଗଣ୍ଡି ଓ ମସ୍ତକ ଭାବରେ ନିର୍ମିତ ।
ମନ୍ଦିରରେ ଅନ୍ୟ ଶିବ ମନ୍ଦିର ପରି ସାଧାରଣତଃ ରହୁଥିବା ଲଲାଟ ବିମ୍ବଠାରେ ଗଜଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ସ୍ଥାନରେ ଚତୁର୍ଦ୍ଧା ଗଣେଶ ପ୍ରତିମା ରହିଛି । ଏହା ଭୁବନେଶ୍ୱରଠାରେ ଥିବା ମନ୍ଦିର ସମୂହ ଭିତରେ ଏକ ବ୍ୟତିକ୍ରମ ଭାବରେ ପରିଚିତ । ଏହି ପରି ଅନ୍ୟ ଏକ ବ୍ୟତିକ୍ରମ କଳାରହଙ୍ଗାସ୍ଥିତ ଶିବ ମନ୍ଦିରରେ ପରିଲକ୍ଷିତ ହେଇଥାଏ । ସେଠାରେ ଲଲାଟ ବିମ୍ବଠାରେ ଉଭୟ ଗଣେଶ ଓ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ପ୍ରତିମା ସ୍ଥାପିତ ହେଇଥିବାର ଦେଖାଯାଏ । ମନ୍ଦିର ସାମନାରେ ପାର୍ବତୀ ଓ କାର୍ତ୍ତିକେୟ ପ୍ରତିମୂର୍ତି ସହ ଏକ ଅମାଲକା ପ୍ରସ୍ତର ମଧ୍ୟ ରହିଛି ।
ମନ୍ଦିର କବାଟରେ ସ୍ଥମ୍ବାକାର ଭାବରେ ଚିତ୍ର ସବୁ ସ୍ଥାନିତ ହୋଇଛି । ସେଥିରେ ପୁଷ୍ପ ଶାଖା, ନର ଶାଖା, ପତ୍ର ଶାଖା ସବୁ ରହିଛି । ଲଲାଟବିମ୍ବଠାରେ ରହିଥିବା ଗଣେଶ ତାଙ୍କର ବାହନ ମୂଷିକ ଉପରେ ରହିଛନ୍ତି । କବାଟ ନିକଟରେ ଦ୍ୱାରପାଳ ଭାବରେ ଦୁଇଟି ସଶସ୍ତ ଶୈବ୍ୟ ଦ୍ୱାରପାଳ ମୂର୍ତି ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଦୁଆର ଉପର ଅଂଶରେ ନବଗ୍ରହଙ୍କ ଖୋଦିତ ଚିତ୍ର ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ସୂର୍ଯ୍ୟ ହସ୍ତରେ କମଳ ଧାରଣ କରି, ରାହୁ ଅର୍ଦ୍ଧ ଚନ୍ଦ୍ରକୁ ଧରି ଓ କେତୁ ସର୍ପ ଧରି ରହିଥିବା ଚିତ୍ର ରହିଛି ।
This article uses material from the Wikipedia ଓଡ଼ିଆ article ଚକ୍ରେଶ୍ୱରୀ ଶିବ ମନ୍ଦିର, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ଦର୍ଶାଯାଇନଥିଲେ ସମସ୍ତ ବିଷୟବସ୍ତୁ CC BY-SA 4.0 ରେ ଉପଲବ୍ଧ । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ଓଡ଼ିଆ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.