Keuper: Scheikeundig element

Of zöch ie de Achterhoekse muzikaant Hans Keuper?

't Is een rood/geel aovergaanksmetaol det in ongelegeerde vörm ok wal roodkeuper enuumd wördt. De name kump van Latien aes cyprium, Cypers metaol: in de oldheid was Cyprus ien van de viendplaatsen van keuper.

Opgravings in 't noorden van Irak hebt laoten zien det ze tegen de 8700 veur Chr. al keuper gebruukten. Uut aandere opgravings blek det ze in 5000 veur Chr. al keuper smolten en isoleerden uut keuperholdende mineralen zoas malachiet en azuriet. Van de Sumeriërs en de Egyptenaren is bekend det ze rond de 3000 veur Chr. keuper smolten en gebruukten um brons te maken.

In de mythologie en alchemie wörden keuper vanwege de schiere glaans vake in verbaand ebracht mit Aphrodite, Griekse godin van de schoonheid. Ok vanwege de glaans gebruukten ze 't vrogger veur spiegels.

Keuper is buugzem en makkelk te vervörmen, en hef een slim groot geleidingsvermogen veur elektriciteit en warmte. Daorumme gebruukt ze 't op grote schaol in de industrie. Ok legerings mit keuper, zoas messing en brons, wördt veule gebruuk van emeuken.

Een köppel belangrieke toepassings van keuper bint:

• keuperdraod en 't gebruuk daorvan in spolen veur elektromotors, ginnerators en elektromagneten
• muntgeld
• keunstwarken en staandbielden, allewal die miest van brons bint. In 't Vrijheidsbield zit negentigduzend kilogram keuper
• magnetrons in magnetronnaovends
• elektrische circuits
• meziekinstermenten
• geveldielen van gebouwen (waoronder dakbedekking)
• koelers (heat pipes) veur videokaorten, processors en aandere halfgeleidercomponenten
• waterleidings
• (olde) brouwketels in brouwerijen

Dit artikel is eschreven in 't Zuudwest-Drèents.