ပါဆီးအစ် ကြယ်ကြွေများ
ပါဆီးအစ် /ˈpərsiːɪdz/ ဟာ ဆွစ်ဖ်-တတ္တယ် ကြယ်တံခွန် နဲ့ ဆက်စပ် ဖြစ်ပေါ်လာခဲ့တဲ့ နာမည်ကျော် ကြယ်ကြွေမှု ဖြစ်စဉ် တစ်ခု ဖြစ်ပါတယ်။ သူ့ရဲ့ အမြီးတန်းဟာ ပါဆီးယပ်စ် ကြယ်တာရာ အတွင်းက ထွက်ပေါ်လာလို့ ကြယ်ကြွေ (ဥက္ကာပျံ) အစုအဝေးကို ပါဆီးအစ်လို့ ခေါ်ကြတာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဂရိဒဏ္ဍာရီမှာ တွေ့နိုင်တဲ့ ပါဆီးယပ်စ်ရဲ့ သားကို ရည်ညွှန်းတဲ့ ပါဆေးဒိစ် (Περσείδες) ကနေ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း ရယူထားတဲ့ အမည် ဖြစ်ပါတယ်။
| ပါဆီးအစ် (PER) | |
|---|---|
 နဂါးငွေ့တန်း ဂယ်လက်ဆီ ၏ ဘယ်ဘက်တွင် ၂၀၀၉ ခုနှစ်၏ ပါဆီးအစ် ကြယ်ကြွေတန်းရှည်ကို ကောင်းကင်၌ တွေ့ရစဉ်။ | |
| အသံထွက် | /ˈpərsiːɪdz/ |
| တွေ့ရှိနေ့စွဲ | 36 AD (first record) |
| မိခင်ကြယ် | ဆွစ်ဖ်-တတ္တယ် ကြယ်တံခွန် |
| တောက်ပမှု | |
| ကြယ်တာရာ | ပါဆီးယပ်စ် |
| Right ascension | 03° 04′ |
| Declination | +58° |
| ဂုဏ်သတ္တိများ | |
| ဖြစ်ရပ်အများဆုံးနေ့ | ဩဂုတ်လ ၁၂ (ဇူလိုင် ၂၃–ဩဂုတ် ၂၀) |
| အဟုန် | ၅၈ km/s |
| Zenithal hourly rate | ၈၀ |
ဝေါဟာရသမိုင်း
ဆွစ်ဖ်-တတ္တယ် ကြယ်တံခွန်ရဲ့ ပတ်လမ်းကြောင်းတလျှောက် လိုက်ပါ ဖြတ်သန်းတဲ့ ဥက္ကာပျံ အပိုင်းအစ အစုအဝေးကို ပါဆီးအစ် တိမ်တိုက်လို့ ခေါ်ပါတယ်။ ဒီတိမ်တိုက်မှာ ပတ်လမ်းကြောင်းတလျှောက် ၁၃၃ နှစ်လျှင် တစ်ပတ်ကျ ဖြတ်သန်းသွားနေတဲ့ ကြယ်တံခွန်ကြီးဆီက ပဲ့ထွက်လာခဲ့တဲ့ အမှုန်အမွှား အစိုင်အခဲတွေ ပါဝင်ပါတယ်။ ထိုအမှုန်အမွှား အများစုဟာ တိမ်တိုက်ရဲ့ အစိတ်အပိုင်းအဖြစ် တည်ရှိနေခဲ့တာ နှစ်ပေါင်း တစ်ထောင်ဝန်းကျင် ရှိနေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော်လည်း အဲဒီ အမှုန်အမွှားတွေထဲမှာ ၁၈၆၅ ခုနှစ်ကမှ ကြယ်တံခွန်ကြီးဆီက လွင့်စဉ်ထွက်ခဲ့တဲ့ ဖုန်မှုန့်များလည်း ပါဝင်ပြီး ကြယ်ကြွေမှု အများဆုံးအချိန် မတိုင်မီရက်မှာ အစောပိုင်း အစုအပြုံလိုက် ကြယ်ကြွေမှုအဖြစ် မြင်တွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒီတိမ်တိုက်ရဲ့ ကမ္ဘာအနီး ဖြတ်သွားချိန် အရွယ်အစားက ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ကန့်လန့်ဖြတ်အနံ ၀.၁ နက္ခတ္တဗေဒယူနစ် (AU) နှင့် ကမ္ဘာပတ်လမ်းအတိုင်း အလျား ၀.၈ AU ရှိတယ်လို့ ခန့်မှန်းရပြီး ကမ္ဘာမြေရဲ့ဆွဲငင်အားနဲ့ နှစ်စဉ် ကြုံတွေ့ရလို့ ပြန့်ကားလာနေပါတယ်။
ဒီကြယ်ကြွေမှုကို နှစ်စဉ် ဇူလိုင်လလယ်ခန့်က စတင် တွေ့မြင်ရပြီး ကြယ်ကြွေစီးကြောင်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းအပေါ် မူတည်ပြီး ဩဂုတ်လ ၉ ရက်နေ့နဲ့ ၁၄ ရက်နေ့ကြား အချိန်တွေမှာ အထင်ရှားဆုံး မြင်တွေ့နိုင်ပါတယ်။ အထင်ရှားဆုံးနဲ့ အများပြားဆုံး မြင်တွေ့ရချိန်မှာ တစ်နာရီလျှင် ဥက္ကာပျံ အရေအတွက် ၆၀ ကျော်အထိ ရှိတတ်ပါတယ်။ ဒီကြယ်ကြွေစုကို ကောင်းကင် တစ်ခွင်တစ်ပြင်လုံးမှာ မြင်တွေ့ရတတ်ပေမယ့် သူ့ရဲ့ အမြီးတန်းက ပါးဆီးယပ်စ် ကြယ်တာရာအတွင်းမှာ ရှိလို့ ကမ္ဘာ့မြောက်ပိုင်းခြမ်းက ပါဆီးအစ် ကြယ်ကြွေစုကို အဓိက မြင်ရလေ့ရှိပါတယ်။ ကြယ်ကြွေစီးကြောင်းရှိရာဆီ ရွေ့တဲ့ ကမ္ဘာခြမ်းက ဥက္ကာပျံတွေကို ပို ဆွဲငင်နိုင်တဲ့အတွက် ကြယ်ကြွေမှု ဖြစ်စဉ် အများအပြားဟာ အာရုံမတက်ခင် နာရီများမှာ ပူးတွဲပါ သရုပ်ဖော်ပုံမှာ ပြထားတဲ့အတိုင်း ဒေသစံတော်ချိန်အလိုက် အများဆုံး ကြွေလေ့ရှိပါတယ်။ ဥက္ကာပျံ အများအပြားဟာ အာရုံတက်ချိန်နဲ့ မွန်းတည့်ချိန်တွေမှာ ကြွေတတ်ပေမယ့် နေ့ အလင်းရောင်ကြောင့် မြင်ရလေ့ မရှိပါဘူး။ တချို့ကတော့ ကမ္ဘာ့ လေထုအတွင်းကို ပွတ်တိုက် ဝင်ရောက်လာလို့ တောက်ပါတဲ့ အမြီးတန်း ရှည်များနှင့် တစ်ခါတစ်ရံ မီးလုံးများ ဖြစ်ပေါ်စေပြီး သန်းခေါင်မတိုင်မီ မြင်ရတတ်ပါတယ်။ ပါဆီးအစ် ကြယ်ကြွေ အများစုကတော့ လေထုတွင်း အမြင့် ၈၀ ကီလိုမီတာ (၅၀ မိုင်)မှာတင် လောင်ကျွမ်း ပျောက်ကွယ်သွားပါတယ်။
| ခုနှစ် | ပါဆီးအစ် ကြယ်ကြွေမှု ဖြစ်ပေါ်သည့် ကာလ | ကြယ်ကြွေမှု အများဆုံးအချိန် |
|---|---|---|
| ၂၀၁၆ | ဇူလိုင်လ ၁၇ - ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက် | ဩဂုတ်လ ၁၁-၁၂ (ZHR max 150) |
| ၂၀၁၅ | ဇူလိုင်လ ၁၇ - ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက် | ဩဂုတ်လ ၂၁-၁၃ (ZHR max 95) (လဆန်း ဩဂုတ် ၁၄) |
| ၂၀၁၄ | ဇူလိုင်လ ၁၇ - ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက် | ဩဂုတ်လ ၁၃ (ZHR max 68) (လပြည့် ဩဂုတ် ၁၀) |
| ၂၀၁၃ | ဇူလိုင်လ ၁၇ - ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက် | ဩဂုတ်လ ၁၂ (ZHR max 109) |
| ၂၀၁၂ | ဇူလိုင်လ ၁၇ - ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက် | ဩဂုတ်လ ၁၂ (ZHR max 122) |
| ၂၀၁၁ | ဇူလိုင်လ ၁၇ - ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက် | ဩဂုတ်လ ၁၂ (ZHR max 58) (လပြည့် ဩဂုတ် ၁၃) |
| ၂၀၁၀ | ဇူလိုင်လ ၂၃ - ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက် | ဩဂုတ်လ ၁၂ (ZHR max 142) |
| ၂၀၀၉ | ဇူလိုင်လ ၁၄ - ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက် | ဩဂုတ်လ ၁၃ (ZHR max 173) (ခန့်မှန်းခြေ အများဆုံး ၁၇၃ ခုထိ ကြွေခဲ့ သော်လည်း ပြည့်လုနီး လ အလင်းရောင်ကြောင့် မှိန်သော ဥက္ကာခဲများကို မမြင်ခဲ့ရ။ ) |
| ၂၀၀၈ | ဇူလိုင်လ ၂၅ - ဩဂုတ်လ ၂၄ ရက် | ဩဂုတ်လ ၁၃ (ZHR max 116) |
| ၂၀၀၇ | ဇူလိုင်လ ၁၉ - ဩဂုတ်လ ၂၅ ရက် | ဩဂုတ်လ ၁၃ (ZHR max 93) |
| ၂၀၀၆ | ဩဂုတ်လ ၁၂/၁၃ | |
| ၂၀၀၅ | ||
| ၂၀၀၄ | ဩဂုတ်လ ၁၂ (ZHR max > 200) | |
| ၁၉၉၄ | (ZHR max > 200) | |
| ၁၉၉၃ | (ZHR max 200-500) | |
| ၁၉၉၂ | ဩဂုတ်လ ၁၃ ရက်တွင် လပြည့်မည် ဖြစ်သဖြင့် ဩဂုတ်လ ၁၁ ရက်နေ့ ဖြစ်စဉ် မမြင်ခဲ့ရ | |
| ၁၈၆၄ | (ZHR max > 100) | |
| ၁၈၆၃ | (ZHR max 109-215) | |
| ၁၈၆၁ | (ZHRmax 78–102) | |
| ၁၈၅၈ | (ZHRmax 37–88) | |
| ၁၈၃၉ | (ZHRmax 165) |
သမိုင်းဆိုင်ရာ လေ့လာတွေ့ရှိချက်များနှင့် ဆက်စပ်မှုများ
တချို့ ကက်သလစ်ဘာသာဝင်များက ပါဆီးအစ် ကြယ်ကြွေများကို အေဒီ ၂၅၈ ခုနှစ်က တမန်တော် စိန့်လောရင့်စ် ကြွေလွင့်ခဲ့ရတဲ့ ကျမ်းစာလာ နေ့ရက် ဩဂုတ်လ ၁၀ ရက်နေ့မှာ ကောင်းကင်မှာ ကျဲပြန့်နေရာက ကမ္ဘာမြေပေါ် ပြန်လာတဲ့ "စိန့်လောရင့်စ်ရဲ့ မျက်ရည်များ" လို့ ရည်ညွှန်းကြပါတယ်။တမန်တော်ဟာ တံကျင်ပေါ်မှာ အရှင်လတ်လတ် မီးကင်ခံခဲ့ရသူလို့ ကျမ်းစာက ဆိုပြီး မြေထဲပင်လယ်ဒေသ ရိုးရာ ဒဏ္ဍာရီတွေက ဆင်းသက်လာတဲ့ အယူအဆအရ ဩဂုတ်လ ၉-၁၀ ရက် ညကောင်းကင်ယံက ကြယ်ကြွေတွေဟာ အဲဒီ လောင်မြိုက်ခဲ့တဲ့ မီးတွေ ဖြစ်ပြီး မြေပြင်ပေါ်ထိ ရောက်လာပြီး အေးခဲသွားတဲ့ ဥက္ကာခဲတွေကိုတော့ "စိန့်လောရင့်ရဲ့ မီးသွေး" တွေလို့ ယုံကြည်ကြပါတယ်။ ခရစ်ယန် နေ့ထူးသတ်မှတ်ခြင်းလို့ ခေါ်ကြတဲ့ တမန်တော်နဲ့ နတ်ဘုရားများဆိုင်ရာ ပွဲတော်ရက်တွေ သတ်မှတ်တဲ့ အစဉ်အလာအတိုင်း ဩဂုတ်လ ၁၀ ရက်နေ့ကို ကက်သလစ် ဘာသာဝင်တို့က လက်တင်အမည် Laurentius ကို အသံဖလှယ်ပြီး Laurentia လို့ မှည့်ခေါ် သတ်မှတ်ခဲ့ကြပါတယ်။
၁၈၃၅ ခုနှစ်မှာတော့ အဒေါ့ဖ် ကွယ်တီလတ် (Adolphe Quetelet) က ဒီကြယ်ကြွေမှု ဖြစ်စဉ်ဟာ ပါဆီးယပ်စ် ကြယ်တာရာဆီက ထွက်ပေါ်လာတာ ဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ထုတ် ရှင်းပြခဲ့ပါတယ်။ ၁၈၆၂ ခုနှစ်မှာ ဆွစ်ဖ်-တတ္တယ် ကြယ်တံခွန် ဖြတ်သန်းသွားခဲ့ပြီးနောက် ၁၈၆၆ ခုနှစ်မှာတော့ အီတလီလူမျိုး နက္ခတ္တဗေဒ ပညာရှင် ဂျီအိုဗာနီ ဗာဂျီနီယို ရှီယာပါရယ်လီ (Giovanni Virginio Schiaparelli) က ကြယ်ကြွေမှု ဖြစ်စဉ်နဲ့ ကြယ်တံခွန်တို့ကြားက ဆက်စပ်မှုကို ရှာဖွေ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အဆိုပါတွေ့ရှိချက်ကို အန်ဂျလို ဆက်ရှီ (Angelo Secchi) ထံ ရေးသားခဲ့တဲ့ စာတွေထဲမှာ ဖော်ပြထားတာကို တွေ့ရှိရပါတယ်။
ပေါ်ပြူလာ ယဉ်ကျေးမှု
အမေရိကန် အဆိုတော်-တေးရေးဆရာ ဂျွန်ဒန်းဗားက ကော်လိုရာဒိုပြည်နယ် အက်စ်ပန် အနီးက တောင်တန်းတွေဘက်ဆီ မိသားစုနဲ့ အပျော်စခန်းချခရီးထွက်ခဲ့စဉ်က ပါဆီးအစ် ကြယ်ကြွေမှု ဖြစ်စဉ်ကို တွေ့မြင်ခဲ့ရတဲ့ ကိုယ်ပိုင် အတွေ့အကြုံကို သူ့ရဲ့သီချင်း "Rocky Mountain High" မှာ "I've seen it raining fire in the sky" လို့ ရည်ညွှန်း စပ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။
နာမည်ကျော် ဂျပန်တီးဝိုင်း Sandaime J Soul Brother ရဲ့သီချင်း R.Y.U.S.E.I (ဥက္ကပျံ) မှာ ပါဆီးအစ် ဥက္ကာပျံများ မိုးရွာသလို ကြွေကျခဲ့ကြပုံကို မိုးစက်ကလေးများက အမြီးတန်းလေးတွေ ချန်ထားပြီး သက်ဆင်းလာသလိုပဲလို့ သီကုံး စပ်ဆိုခဲ့ပါတယ်။
ကိုးကား
Wiki Commons ရှိ ပါဆီးအစ် ကြယ်ကြွေများ နှင့်ပတ်သက်သော မီဒီယာများ- Worldwide viewing times for the 2016 Perseids meteor shower
- Perseid Observing Conditions (The International Project for Radio Meteor Observation) Archived 7 February 2017 at the Wayback Machine.
- 2014 Perseids Radio results (RMOB)
- Perseid Visibility Map Archived 17 April 2023 at the Wayback Machine. (2014 NASA Meteoroid Environment Office)
- 2009 Perseid Meteor Fireball Archived 7 August 2009 at the Wayback Machine.
- NASA website on the Perseid shower of 2009 Archived 24 March 2010 at the Wayback Machine.
- Sky & Telescope Magazine - Perseids at Their Prime
- 2012 Image of Perseids emanating from the radiant
- What are the perseids?
This article uses material from the Wikipedia မြန်မာဘာသာ article ပါဆီးအစ် ကြယ်ကြွေများ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). အကြောင်းအရာများကို အခြားမှတ်ချက်မရှိပါက CC BY-SA 4.0 အောက်တွင် ရရှိနိုင်ပါသည်။ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki မြန်မာဘာသာ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.