विमुक्त-भटके

अशा गटांमध्ये शिकारी गोळा करणारे, धनगर (विशेषतः पशुधनाचे मालक), कल्हईवाले आणि व्यापारी भटके यांचा समावेश होतो. विसाव्या शतकात, भटक्या जमातींची लोकसंख्या हळूहळू कमी होत गेली, १९९५ पर्यंत जगातील अंदाजे ३०-४० दशलक्ष भटक्यांपर्यंत पोहोचली .

भटक्या विमुक्तांची शिकार करणे आणि गोळा करणे - ऋतूनुसार उपलब्ध वन्य वनस्पती आणि उदरनिर्वाह करणे - ही मानवी निर्वाहाची आतापर्यंतची सर्वात जुनी पद्धत आहे. धनगर (पशुपालक)पाळीव पशुधनांचे कळप वाढवतात, वाहन चालवतात किंवा त्यांच्या सोबत असतात जे सामान्यत: त्यांच्या पुनर्प्राप्तीच्या क्षमतेपेक्षा कमी होणारी कुरण टाळतात. भटकंती ही देखील स्टेप्पे, टुंड्रा, किंवा बर्फ आणि वाळू सारख्या नापीक प्रदेशांसाठी अनुकूल जीवनशैली आहे, जेथे दुर्मिळ संसाधनांचे शोषण करण्यासाठी गतिशीलता ही सर्वात कार्यक्षम धोरण आहे. उदाहरणार्थ, टुंड्रामध्ये राहणारे अनेक गट रेनडिअर पाळीव प्राणी आहेत आणि अर्ध-भटके आहेत, त्यांच्या प्राण्यांसाठी चारा घेतात.