Еве (Èʋe или Èʋegbe ) е јазик од нигер-конгоанското семејство застапен во југоисточна Гана и јужно Того и има над три милиони говорници.
Претставува дел од група поблиски јазици наречена гбе; другиот главен јазик во групата е фонскиот (од Бенин). Како највеќето потсахарски јазици, еве е тонски јазик.
Еве | ||
---|---|---|
Èʋegbe | ||
Застапен во | Гана, Того | |
Подрачје | јужна Гана, источно од реката Волта, јужно Того | |
Народ | Еве | |
Говорници | (3,1 милиони во 1991–2003 г.) | |
Јазично семејство | нигер-конгоанско
| |
Писмо | латиница | |
Јазични кодови | ||
ISO 639-1 | ee | |
ISO 639-2 | ewe | |
ISO 639-3 | Разни: ewe — еве wci — васи kef — кпеси wud — вуду | |
|
Најзастапени дијалекти на јазикот се товун, авлан, гбин, песи, кпандо, влин, хо, авено, во, кпелен, ве, дајин, агу, фодоме, ван, васи, адангбе (капо).
Дво- уснени | Уснено- забни | Венечни | Свиени | Предно- непчени | Задно- непчени | Уснено- заднонепчени | Гласилна | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Избувни | безвучни | p | t | k | k͡p | ||||
звучни | m ~ b | d | n ~ ɖ | ɲ ~ j | ŋ ~ ɡ | ɡ͡b | |||
Слеани | безвучни | t͡s | |||||||
звучни | d͡z | ||||||||
Струјни | безвучни | ɸ | f͈ | s | x | ||||
звучни | β | v͈ | z | ɣ ~ w | ʁ/ɦ | ||||
Приближни | l ~ l̃ |
H е звучна струјна согласка што се опишува како ресичното [ʁ], голтничкото [ʕ] и гласилното [ɦ].
Носните согласки [m, n, ɲ, ŋ] не се јавуваат самостојно, туку само пред носни самогласки, па затоа понекогаш се вели дека јазикот нема носни согласки.
[ɣ] се јавува пред незаоблени (незадни) самогласки, а [w] се јавува пред заоблени (задни) самогласки.
Еве е еден од само неколку јазици во светот што разликуваат [f] наспроти [ɸ] и [v] наспроти [β].
/l/ може да се јави во согласни групи. Кога стои по преднојазична согласка, станува [ɾ] (или [ɾ̃].
Предни | Задни | |
---|---|---|
Затворени | i, ĩ | u, ũ |
Полузатворени | e, ẽ | o, õ |
Полуотворени | ɛ, ɛ̃ | ɔ, ɔ̃ |
Отворени | a, ã |
Еве има три тона што даваат разлика во значењето. Тоновите не се бележат при пишувањето. Еве пример за три исти збора со разни тонови:
Јазикот се пишува со африканската еталонска азбука, па затоа личи на комбинација од латиница и МФА.
A a | B b | D d | Ɖ ɖ | Dz dz | E e | Ɛ ɛ | F f | Ƒ ƒ | G g | Gb gb | Ɣ ɣ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
/a/ | /b/ | /d/ | /ɖ/ | /d͡z/ | /e/, /ə/ | /ɛ/ | /f/ | /ɸ/ | /ɡ/ | /ɡ͡b/ | /ɣ/ |
H h | I i | K k | Kp kp | L l | M m | N n | Ny ny | Ŋ ŋ | O o | Ɔ ɔ | P p |
/h/ | /i/ | /k/ | /k͡p/ | /l/ | /m/ | /n/ | /ɲ/ | /ŋ/ | /o/ | /ɔ/ | /p/ |
R r | S s | T t | Ts ts | U u | V v | Ʋ ʋ | W w | X x | Y y | Z z | |
/l/ | /s/ | /t/ | /t͡s/ | /u/ | /v/ | /β/ | /w/ | /x/ | /j/ | /z/ |
Издание на Википедија — слободната енциклопедија на еве |
This article uses material from the Wikipedia Македонски article Еве (јазик), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Содржината е достапна под CC BY-SA 4.0 освен ако не е поинаку наведено. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Македонски (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.