Домашни Животни: список на статии на Викимедија
На страницава е даден список на домашни животни, видови кои сè уште се во тек на припитомување, како и оние со долга историја на соделување со човекот.
Тука спаѓаат видови што се полуприпитомени и неприпитомени, но кои одгледуваат во заробеништво или кои се скротливи кога живеат меѓу луѓето. Животните кои се сметаат за целосно припитомени имаат претрпено значајни генетски промени во поведението и/или морфологијата во однос на нивните диви предци; други пак немаат поредлегнато битни промени и покрај стотици илјади години размножување од човекот. Припитомувањето е постепен процес кој трае многу долго време, и не постојат јасни граници кога еден вид преоѓа од див во питом. Во други случаи пак, животното намерно се остава во својот првобитен облик.
Археозоологијата распознава три вида на припитоменост:
Список
| Вид и подвид | Див предок | Припитомено | Потекло | Цел | Слика | Припитоменост | Застапеност во дивината |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| куче (Canis lupus familiaris) | сив волк (Canis lupus) | 13.000 п.н.е. | Евроазија | миленици, терање овци, работа, месо, приказ, лов, влеча, научно истражување, верско значење, трки, транспорт, спасување, водење, превоз, чување, заштита од штетници |  | питомо; значајни физички промени и значајни промени во поведението | многу застапено меѓу луѓето, а дивите сродници се многу помалку присутни. Подивени и улични кучиња постојат во големи броеви. |
| овца (Ovis aries) | ерменски муфлон (Ovis orientalis gmelini) | 11.000 - 9.000 п.н.е. | Југозападна Азија | преѓа, месо, млеко, кожа, крзно, пергамент, миленици, приказ, трки, верско значење, научно истражување, чување, борба, украс |  | извесни физички и психолошки промени | чести меѓу луѓето, под закана во дивината |
| домашна свиња (Sus scrofa domesticus) | дива свиња (Sus scrofa) | 9000 п.н.е. | Близок Исток, Кина | месо, кожа, научно истражување, приказ, трки, борба, работа, миленици |  | извесни физички и психолошки промени | чести во дивината. многу почести меѓу луѓето; во некои подрачја често се среќаваат подивени групи. |
| коза (Capra aegagrus hircus) | дива коза (Capra aegagrus) | 8000 п.н.е. | Иран | млеко, месо, преѓа, работа, кожа, влакна, приказ, трки, верско значење, борба, чистење, миленици |  | мали физички промени | чести меѓу луѓето, под закана во дивината, подивените единки се чести |
| домашно говедо (Bos primigenius taurus) | тур (Bos primigenius) (изумрен) | 8000 п.н.е. | Европа, Азија и Северна Америка | месо, млеко, кожа, работа, орање, влеча, пергамент, крв, транспорт, ѓубриво, борба, приказ, миленици, верско значење |  | извесни физички и психолошки промени | нашироко застапени меѓу луѓето, дивите сродници се изумрени, подивените единки се прилично чести |
| зебу (Bos primigenius indicus) | тур (Bos primigenius) (изумрен) | 8000 п.н.е. | Индија | месо, млеко, кожа, работа, орање, влеча, пергамент, крв, транспорт, ѓубриво, борба, приказ, трки, верско значење |  | значајни физички промени | дивите сродници се изумрени, ретко меѓу луѓето |
| мачка (Felis silvestris catus) | дива мачка (Felis silvestris) | 7.500 п.н.е. | Близок Исток | миленици, заштита од штетници, приказ, крзно, месо, научно истражување |  | питомо, извесни физички и психолошки промени | во огромно изобилство меѓу луѓето, вистинските диви мачки не се ретки, но помалку застапени. Подивените единки се многу чести. |
| кокошка (Gallus gallus domesticus) | банкивска кокошка (Gallus gallus) | 6000 п.н.е. | Индија и Југоисточна Азија | месо, јајца, пердуви, кожа, приказ, трки, украс, борба, миленици |  | извесни физички и психолошки промени | мошне застапени меѓу луѓето |
| морско прасе (Cavia porcellus) | планинско морско прасе (Cavia tschudii) | 5000 п.н.е. | Перу | миленици, месо, приказ, трки, научно истражување |  | питомо, мали физички промени | донекаде распространето меѓу луѓето |
| магаре (Equus africanus asinus) | африканско диво магаре (Equus africanus) | 5000 п.н.е. | Египет | транспорт, работа, орање, влеча, самарење, месо, млеко, миленици, трки, чување |  | мали физички промени | |
| домашна патка (Anas platyrhynchos domesticus) | дива патка (Anas platyrhnchos) | 4000 п.н.е. | Кина | месо, маст, џигерна паштета, пердуви, крв, јајца, миленици, приказ, трки, украс |  | Значајни физички промени | причично распространето меѓу луѓето, но позастапено во дивината |
| бивол (Bubalus bubalis) | индиски бивол (Bubalus arnee) | 4000 п.н.е. | Индија, Кина | работа, орање, влеча, самарење, борба, месо, приказ, трки, млеко |  | претежно непроменето | донекаде ретко меѓу луѓето, загрозено во дивината |
| коњ (Equus ferus caballus) | див коњ (Equus ferus) | 4000 п.н.е. | европазиски степи | транспорт, месо работа, водење, превоз, лов, погубување, орање, влеча, самарење, борба, приказ, венчавки, трки, верско значење, млеко, миленици |  | питомо, извесни физички и психолошки промени mainly in coloration | доста застапено меѓу луѓето, многу ретко во дивината, често се среќаваат подивени групи |
| свилена буба (Bombyx mori) | дива свилена буба (Bombyx mandarina) | 3000 п.н.е. | Кина | свила, храна, миленици, месо |  | извесни физички и психолошки промени | прилично често меѓу луѓето, нема јасни сознанија за застапеноста во дивината |
| питом гулаб (Columba livia domestica) | див гулаб (Columba livia) | 3000 п.н.е. | Средоземје | приказ, венчавки, messenger, месо, трки, миленици |  | постои огромно, човечки создадено разнообразие во изгледот поради гулабарството, постојат и видови за месо и за трки/носење писма | релативно добро застапено меѓу луѓето, многу застапено во дивината, подивените групи се присутни во огромно изобилство |
| домашна гуска (Anser anser domesticus) | дива гуска (Anser anser) | 3000 п.н.е. | Египет | месо, маст, џигерна паштета, пердуви, јајца, приказ, чување, миленици |  | значајни физички промени | |
| лама (Lama glama) | гванако (Lama guanicoe) | 2400 п.н.е. | Перу | транспорт, работа, влеча, самарење, месо, приказ, венчавки, трки, миленици, чување |  | мали физички промени | |
| алпака (Vicugna pacos) | викуња (Vicugna vicugna) | 2400 п.н.е. | Перу | млеко, транспорт, преѓа, месо, приказ, миленици, чување |  | значајни физички промени | |
| домашна бисерка (Numida meleagris) | дива бисерка (Numida melegris) | 2400 п.н.е. | Африка | месо, јајца, заштита од штетници, приказ, предупредување, миленици |  | претежно неизменето | донекаде често меѓу луѓето и во дивината |
| ласица (Mustela putorius furo) | европски твор (Mustela putorius) | 1500 п.н.е. | Европа | миленици, лов, заштита од штетници, приказ, трки |  | питомо, мали физички промени | доста застапено меѓу луѓето, донекаде застапено во дивината.Подивените единки се ретки |
| африканска грлица (Streptopelia risoria) | африканска гугутка (streptopelia roseogrisea) | 500 п.н.е. | Северна Африка | приказ, миленици |  | мали физички промени | чести меѓу луѓето и во дивината |
| балиско говедо (Bos javanicus domestica) | бантенг (Bos javanicus) | непознато | Југоисточна Азија, Јава | месо, млеко, приказ, трки, работа, орање, влеча |  | мали физички промени | |
| гајал (Bos frontalis) | гаур (Bos gaurus) | непознато | Југоисточна Азија | месо | _male.JPG) | мали физички промени | |
| домашна мисирка (Meleagris gallopavo) | дива мисирка (Meleagris gallopavo) | 180 | Мексико, САД | месо, пердуви, јајца, приказ, миленици |  | значајни физички промени | мошне застапено меѓу луѓето и во дивината |
| златна рипка (Carassius auratus auratus) | караш (Carassius gibelio) | 300–400 | Кина | миленици, приказ, трки, украс |  | питомо//живее меѓу луѓето, значајни физички промени | |
| домашен зајак (Oryctolagus cuniculus) | див кунич (Oryctolagus cuniculus) | 600 | Европа | месо, крзно, преѓа, миленици, приказ, трки, научно истражување | .jpg) | питомо, значајни физички промени | доста застапено меѓу луѓето, ретко во матичната средина, често како воведен вид во други подрачја |
| канаринец (Serinus canaria domestica) | канарско жолтарче (Serinus canaria) | XV век | Канарски Острови, Европа | миленици, научно истражување, приказ, рударство, борба |  | мали физички промени | мошне застапено меѓу луѓето и во дивината |
| карабао (Bubalus bubalis carabenesis) | индиски бивол (Bubalus arnee) | XVII век | Филипини | работа, орање, влеча, самарење, борба, месо, млеко, приказ, трки |  | мошне мали промени | |
| рипка борец (Betta splendens) | непознат вид од родот бета | XIX век | Тајланд | борба, миленици |  | питомо//живее меѓу луѓето, многу големи физички промени и мали промени во поведението | |
| јапонски крап (кои) (Cyprinus carpio haematopterus) | крап (Cyprinus carpio) | 1820-ти | Јапонија | украс, приказ, миленици |  | питомо//живее меѓу луѓето, значајни физички промени | прилично застапено меѓу луѓето |
| питома сребрена лисица (Vulpes vulpes) | црвена лисица (Vulpes vulpes) | 1950-ти | Советски Сојуз, Русија | крзно, научно истражување, миленици |  | питомо, извесни физички и психолошки промени | многу мал број на домашни единки. дивите сродници се прилично широко застапени |
| питом еж (Atelerix albiventris) | беломешест еж (Atelerix albiventris) | 1980-ти | Централна и Источна Африка | миленици |  | мали физички промени | мошне застапено во дивината. ретко во меѓу луѓето |
| бенгалска ѕвингалка (Lonchura striata domestica) | пругава ѕвингалка (Lonchura striata) | непознато | Јапонија | миленици, научно истражување |  | мали физички промени | |
| јак (Bos grunniens) | див јак (Bos mutus) | 2500 п.н.е. | Тибет | млеко, транспорт, работа, орање, самарење, трки, борба, месо, преѓа |  | мали физички промени | |
| украсен стаорец и лабораториски стаорец | сив стаорец (Rattus norvegicus) | 1800-ти | Велика Британија | миленици, научно истражување, приказ |  | питомо, извесни физички и психолошки промени | мошне застапено меѓу луѓето и во дивината |
| домашна едногрба камила (Camelus dromedarius) | дива едногрба камила (Camelus dromedarius) | 4000 п.н.е. | Арабија | транспорт, работа, лов, орање, влеча, самарење, приказ, венчавки, трки, верско значење, борба, млеко, месо | .JPG) | питомо, малку физички промени | умерено застапено во дивината, мал број на подивени единки, вистинските диви едногрби камили може да се изумрени |
| домашна двогрба камила (Camelus bactrianus) | дива двогрба камила (Camelus bactrianus) | 2500 п.н.е. | Средна Азија | млеко, транспорт, работа, лов, орање, влеча, самарење, борба, приказ, венчавки, трки, верско значење, месо, влакна |  | питомо, малку физички промени | умерено чести меѓу луѓето, критично загрозени во дивината |
| гупи (Poecilia reticulata) | гупи (Poecilia reticulata) | непознато | Барбадос, Бразил, Гвајана | миленици |  | питомо во заробеништво, значајни физички промени | чести меѓу луѓето |
| украсен глушец | домашен глушец (Mus musculus) | 1100 п.н.е. | Кина | миленици, научно истражување, трки, храна |  | питомо, значајни физички промени | мошне застапено меѓу луѓето и во дивината |
Поврзано
- Припитомување
- Домашен миленик
- Добиток
- Животински-придвижуван превоз
Наводи
This article uses material from the Wikipedia Македонски article Домашни животни, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Содржината е достапна под CC BY-SA 4.0 освен ако не е поинаку наведено. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Македонски (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.