Хорезмче же Өзбек тилинин огуз диалекти (Өзбек огузчасы, өзб.
Хорезм диалекти | |
Аймак | |
---|---|
Сүйлөөчүлөрдүн саны | 6.9 миллион |
Диалекттин чыгып келиши | |
| |
Жазуу түрү | |
Расмий абалы | |
Расмий эмес болуп Өзбекстандын Хорезм облусунда, Каракалпакстанда жана Түркмөнстандын Ташауз облусунда жана Лебап вилаятында колдонулат. |
Хорезмдик илимпоз Абу Рейхан Бируни (973 - 1048) «Өткөн муундардын эстеликтери» аттуу эмгегинде байыркы Хорезм түрктөрү тууралуу маалымат берет: «Алар (Хорезмдин тургундары) отурукташкан (өз өлкөсүнүн) башталган жылдарды санашкан), Искендерден 980 жыл мурда болгон, андан кийин алар Хорезмге Кайкаустун уулу Сиявуштун келиши жана ал жакка Хорезмге көчүп келип, бийлигин кеңейткен Кейхусрав жана анын урпактары келген жылдарды санай башташты. түрктөрдүн падышалыгы. Хорезмдин отурукташканына (башынан бери) 92 жыл болгон» .
Бир нече диалектилерден турган Хорезм диалекти байыркы Хорезм аймагында сакталып калган, ага Өзбекстандын Хорезм облусунан тышкары Түркмөнстандын Дашогуз жана Лебап велаяттары кирет. Каракалпакстан Республикасынын өзбектер мекендеген туштук областтары — Амударья, Беруний, Турткуль жана Элликкала райондору.
Өзбек тилинин огуз диалектисинин салттуу географиялык классификациясы диалектилердин төмөнкү топторун камтыйт:
Өзбек тилинин огуз диалектилеринин, өзгөчө Түштүк Хорезм диалектилеринин азыркы көрүнүшү аймакта болуп өткөн көп кылымдык жана татаал глотто-этникалык процесстерди чагылдырат. Огуз элементтери негизинен фонетикада (т>д, к>г өтүүлөрү) жана лексикада (өзгөчө огуз лексикасы) чагылдырылган.
Огуз диалектисинин фонетикалык өзгөчөлүктөрү:
Кээ бир учурларда огуз тилдеринин башка белгилери сакталып калган, мисалы *м>б: бурч (кара. мурч) «кара мурч» өтүшү.
This article uses material from the Wikipedia Кыргызча article Хорезм диалекти, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башкача белгиленбесе, мазмун CC BY-SA 4.0 лицензиясына ылайык жеткиликтүү. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Кыргызча (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.