Футбол Клубу, Лондон Арсенал

1886-жылдын 1-декабрында негизделген. Англиянын 13-жолку чемпиону, улуттук Кубокту 12 жолу уткан. Команда өз оюндарын «Эмирейтс» стадионунда (сыйымдулуугу – 60260 көрүүчү) өткөрөт.

Арсенал
Толук аталышы	"Арсенал" футбол клубу (Arsenal Footbal Club)
Негизделген	1-декабрь 1886
Стадиону	Эмирейтс, Лондон
Сыйымдуулугу	60,462
Ээси	Стэн Кронке
Президенти	Сэр Чипс Кесвик
Машыктыруучусу	Unai Emery
Капитаны	Пер Мертезакер
Рейтинги	УЕФАда 11-орун
Демөөрчүсү	Emirates Airline
Сайты	www.arsenal.com
Мелдеш	Англис Премьер-Лигасы
2018/19	5
Негизги формасы Коноктук формасы Резервдик формасы

Арсенал 1919-жылдан баштап, оюндарын англис футболунун жогорку дивизионунда өткөрүп келе жатат. 1992-жылы Премьер-лига түзүлүп, анын клуб-негиздөөчүлөрдүн бири Арсенал да болгон.

1996-жылдан баштап, команданын башкы машыктыруучусу катары француз Арсен Венгер эмгектенип жатат, клубдун тарыхында башкы машыктыруунун кызматында эң узак иштеген адам болуп эсептелет. Венгердин башчылыгында Арсенал 19 мезгилдин ичинде Англиянын 3-жолку чемпиону болуп, Англия Кубогун 13 жолу уткан.

Негизделиши (1886-1925)

 

«Арсенал» футбол клубун Лондондун түштүк-чыгышындагы Вулидж аттуу райондо жайгашкан «Ройал Арсенал» мылтык чыгаруучу заводунун ишмерлери 1886-жылдын 1-декабрында негиздешкен. Алар жаңы түзүлгөн командага «Дайал Скуэр» (англ. Dial Square) деген атты коюшкан. Биринчи оюнду клуб 1886-жылдын 11-декабрында Истерн Уондерерс аттуу командага каршы өткөргөн. Ал матчты замбирекчилер 6-0 эсеби менен утушкан. Эки жумадан кийин оюнчулар чогулуп, команданын аталышын «Ройал Арсенал» деп өзгөртүшкөн, андан тышкары «Ноттингем Форест» футбол клубунда ойногон Фрэд Бирдсли команда формасынын түсүн кызыл түскө өтүшүн сунуш кылган. 1891-жылда клуб кесиптик статуска ээ болуп, аталышы «Вулидж Арсеналга» (англ. Woolwich Arsenal) өзгөргөн. Команда 1893-жылы Футбол лигасына кирген.

 

Клуб оюндарын Экинчи дивизиондо ойноп баштап, 1904-жылы Биринчи дивизионго кирген. Алыста жайгашканы үчүн оюндарга аз адам келе баштаган, ошого байланыштуу каржы жагынан командада маселелер көбөйө баштап, Экинчи дивизионго кайра келген. 1913-жылы клуб «Хайбери» стадионуна көчүп, 1914-жылы клубдун аталышы «Арсеналга» өзгөргөн. Команда Экинчи дивизиондо 5-орунга ээ болгон. Ал жылы Биринчи дивизиондо 20 клубдун ордуна 22 клуб ойноосуна чечим чыккан. Экинчи дивизиондо 1 менен 2-орунду ээлеген командалар Биринчи дивизионго которулмак, бирок Арсеналдын кожоюну Генри Норрис Джон Маккенге (Футбол лигасынын башчысы) командасына добуш берүүсүн айткан. Тандоого 4 клуб чыккан: Арсенал (Экинчи дивизиондо 5-орун), Тоттенхэм (Биринчиде дивизиондо 20-орун), Барнсли (Экинчиде – 3-орун), Вулверхэмптон (Экинчиде – 4-орун). Джон Маккен Арсенал, Тоттенхэмге караганда, Футбол лигасынын ичинде 15 жыл көбүрөөк болгонуна байланыштуу Арсеналга добушун берген. Ушул окуядан кийин Тоттенхэм менен Арсеналдын күйөрмандары бир бирин душман катары көрүшөт.

1925-жылы клубдун башкы машыктыруучунун кызматына Герберт Чепмен дайындалган. Ал «Дубль-ве» схемасына командасын өткөрүп, көптөгөн утушка ээ болгон. 1930-жылы Арсенал Англия Кубогунун финалында «Хаддерсфилд Таун» футбол клубун 2-0 эсеби менен утуп, биринчи Кубогуна ээ болгон. Ошол эле жылда Англия Суперкубогун жеңген. 30-жылдары Арсенал англис футболунда биринчилердин катарында болгон.

Эллисон (1934-1950)

 

1934-жылы Чепмен пневмониядан ооруп, кайтыш болгон. Анын ишин бир нече адам аткарып баштады. Башкы машыктыруучунун кызматына Джордж Эллисон дайындалып, Чепмендин убагында иштеген Джо Шоу менен Том Уиттакер команданы оюндарга даярдоону моюнуна алышкан. Клубга Эллисондун зор салымы бар, анткени ал «Хайбери» стадионун Англиядагы эң заманбап аренага айланткан. Мындан тышкары, ал командага мыкты оюнчуларды чакырып киргизген. Алардын ичинде Тед Дрейк да (1934/35ж мезгилинде 42 гол киргизген – клубтук рекорд) болгон.

1947-жылы Эллисон кызматын таштап, башкы машыктыруучу болуп Том Уиттакер дайындалган. Арсеналдын көп оюнчусу согушка кетип, кайра кайтып келишкен эмес. Ошого байланыштуу команданын курамын ветерандар түзүшкөн. 32 жаштагы Джо Мерсер, 35 жаштагы Рони Рук жана 33 жаштагы Леси Комптондун эмгеги менен Арсенал 1947/48-жылы чемпиондукка ээ болгон.

1950-1970

1951/52-жылы команда кайрадан чемпиондук менен Кубокту утууга мүмкүнчүлүгү бар болчу, бирок оюнчулар көптөгөн жаракаттын асабынан аларга жете алышкан эмес. 1966-жылы башкы машыктыруучунун кызматына Берти Ми дайындалган. Ал чабуул позициясына жаш, таланттуу оюнчуларды коюп, коргоо позициясына жашы толгон оюнчуларды киргизген. Команда 1970-жылы Лига Кубогун, Жарманкелер Кубогун уткан.

1970-1986

1971-жылы Арсенал тарыхында биринчи жолу чемпиондук менен Кубокко ээ болгон. Бирок кийинки жылы клубдан көптөгөн ишмерлер кете баштады, 1976-жылы Берти Ми кызматын бошоткон. 1986-жылы машыктыруучунун кызматына команданын легендарлуу оюнчусу Джордж Грэм дайындалган. Ал оюндун тактикасын коргоого айланткан. Коргоо позициясында белгилүү Ли Диксон, Тони Адамс, Стив Боулд, Найджел Уинтерберн ойношкон.

1986-1995

1988/89-жылы чемпиондук гонкада Арсенал менен Ливерпуль болгон. Кайсы команда чемпиону болоору ушул эки команданын акыркы оюнунда билинмек. Бул матчты канонирлер 2-0 эсеби менен жеңген, ошентип, 18 жылдан кийин Арсенал чемпиондукка ээ болгон. 1993-жылы клуб Англия Кубогун жана Лига Кубогун, 1994-жылы Кубоктор Кубогун уткан. Джордж Грэм кызматынан бошотулган.

Венгердин заманы (1996-...)

 

1996-жылы башкы машыктыруучу болуп, француз Арсен Венгер дайындалган. Коомдо «Арсен ким?» (Arsene who?) деген көптөгөн суроолор чыга баштады. Ага карабастан, Венгер кийинки жылы Арсеналды чемпиондук менен Кубокту утушуна алып келген.

1999-жылы Тьерри Анри, Робер Пирес, Сильвен Вильтор аттуу футболчулар сатып алынган. 2001/02-жылы алар клубду кезектеги чемпиондукка алып келишкен. Бирок команданын мыкты оюну 2003/04-жылы ачылып, ушул мезгилди Арсенал жеңилүүсүз өткөргөн. Ад курамдагы оюнчулар "Жеңилбестер" деген атка конушкан. 2005-жылы Англия Кубогу утушкан. 2006-жылы Арсенал Чемпиондор Лигасынын финалына жетип, Барселонадан жеңилген.

«Эмирейтс» стадионуна көчүү жана трофейсиз мезгил (2006-2014)

2006-жылы клуб жаңы салынган «Эмирейтс»стадионуна көчкөн. Мезгилдин аягында командадан Робер Пирес, Сол Кемпбелл, Эшли Коул, Деннис Бергкамп, Тьерри Анри аттуу оюнчулар кетишкен. Алардын ордуна Венгер Томаш Росицки, Тео Уолкотт, Матье Фламини, Адебайор, Сеск Фабрегасты сатып алып келген.

2010-жылы Арсенал Чемпиондор Лигасынын чөйрөкфиналында Барселонага утулуп, чемпионатта 3-орунга ээ болгон. 2011-жылы Венгер Оливье Жиру, Лукас Подольски, Санти Касорла аттуу оюнчуларды команда алып келген. Алар Арсеналдын оюнунун жакшыртып башташты. 2013-жылы рекорддуу 50 миллион еврого Реалдан Германия курамында ойногон Месүт Өзил сатып алынган.

Трофейсиз мезгилдин сону (2014-...)

2014-жылдын 17 майында Арсенал Англия Кубогунун финалында «Халл Сити» командасын 3-2 эсеби жеңген, ошентип 9 жылдан кийин трофейсиз мезгил аяктады. 2015, 2017-жылдары клуб кайрадан ушул жеңишке ээ болгон.

 

1886-жылы клуб кесиптик наамга ээ болгонго чейин, «Ноттингем Форест» клубунан Арсеналга кошулган оюнчулар Фред Бирдсли, Чарли Бейтс жана Билл Парр мурунку командадан кызыл түстүү формасын алып келишти. Каражаттын аздыгынан Арсеналдын жетекчилери оюнчуларын алып келинген формага окшош кийим менен камсыз кылган. Бул форма узун жеңдүү, жакалуу кара-кызыл көйнөк, ак шорталар жана көк гетралардан турган.

Арсеналдын формасына окшоштуруп, башка футбол клубдары да кызыл түстүү формага өтүшкөн. 1906-жылы «Спарта Прага» футбол клубунун президенти Петрик Лондонго келип, замбирекчилердин кийимине суктанып, оюнчуларын ушундай формага кийинүүсүнө чечим чыгарган. Азыркы учурда деле прагалыктар кызыл кийимчен ойношот.

1925-жылы Герберт Чепмен башкы машыктыруучу болуп дайындалып, ал команданын формасын өзгөртүүсүн сунуштаган. Жаңы форма ак жеңдүү, сол жагында клубдун белгиси тигилген кызыл көйнөккө айланган. Бүгүнкү оюнчулар ушул үлгүдөгү кийимди кийип жүрүшөт.

 

1950-жылдары өзүнүн стадионунда тоскон команданын негизги формасы менен окшош болгонунун себебинен клуб жаңы форма долбоорун бекиткен.

Оюнчулардын көйнөгүнүн үстүнө замбиректин белгилүү сүрөтү алгачкы жолу 1967-жылы тигилген. Так ушул форма менен Арсенал 1970/71-мезгилде биринчи жолу чемпиондук менен Кубокту чогуу уткан. 1970-жылдарынын соңунда көйнөктүн үстүнө форма өндүрүүчүнүн (Umbro) белгиси түшүрүлүп, 1981-жылы жарнама максатында «JVC» компаниясынын белгиси чыгарылган. Азыркы учурда форманын үстүндө «Fly Emirates» авиакомпаниясынын белгиси турат.

2005-жылы «Хайбери» стадионунан жаңы «Эмирейтске» көчүүгө байланыштуу, команда тарыхтагы эң биринчи формага окшош кара-кызыл түстүү көйнөктөрдү кийип чыккан.

Англис футболунун 2011/12-мезгилинде Арсенал өзүнүн 125 жылдыгына арнап, баш белгисин өзгөрткөн. Эмблемасына сол жагынан 15 лавр жалбырагы түшүрүлүп, бул 15 негиздөөчүлөрдүн биринчи эмблеманын дизайнерине төлөп берген 6 пенс тыйынын билдирет. Оң жагында болсо, 15 эмен жалбырагы тартылган, бул «Royal Oak» сыраканасында чогулган 15 негиздөөчүлөрдү билдирет. Белгинин астында команданын эң биринчи ураандардын бири «Forward» сөзү жана мааракелүү 1886 менен 2011-жылдары түшүрүлгөн.

1886-1895	1895-1896	1896-1933	1933-1965	1965-1967	1967-1981	1981-1996	1996-1998
1998-2000	2000-2002	2002-2004	2004-2005	2005-2006	2006-2008	2008-2010	2010-2011
2011-2012	2012-2014	2014-2015	2015-2016	2016-2017	2017-2018

•  
  1888-1930
•  
  1930-1949
•  
  1951-1952
•  
  1949-2002
•  
  2002-а.у.

Түндүк Лондон теңдешүүсү

Бул теңдешүү Арсенал менен Тоттенхэм командаларынын арасында өтөт. Биринчи оюну 1887-жылы 19-ноябрда өткөн, Тоттенхэм 2-1 эсеби менен утуп жаткан кезинде жарыктын жоктугунан матч аягына чейин ойнолгон эмес. Биринчи толук оюн 1888-жылы февралда өткөн, текөөрлөрдө 9 футболчу гана болгондуктан 6-2 эсебине замбирекчилерге жеңилишкен. 1898-жылы кезектеги оюн Тоттэнхэмдин стадионунда өткөн. Көрүүчүлөрдүн көптүгүнөн (15000 адам) стадиондун чатыры урап түшүп, бир нече адам жарадар болгон. Натыйжада Тоттенхэм жаңы «Уайт Харт Лейн» стадионуна көчкөн. Биринчи дивизиондо клубдар арасындагы алгачкы оюну 1909-жылы 4-декабрда өткөн, Арсенал 1-0 эсеби менен уткан.

Дербинин башталышы

Накта теңдешүү 1913-жылы Арсенал «Уайт Харт Лейнден» 6 чарчы метр алыстыкта жайгашкан Хайбери районуна көчкөндөн башталган. Эки команда алгачкы жолу «Түндүк Лондон атаандаштары» аты менен согуш фондуна жардам көрсөтүү үчүн 1914-жылы 22-августта оюнга чыгышкан. Ал матчты Арсенал 5-1 эсеби менен жеңген. Теңдешүү 1919-жылы күчөгөн.

Оюнга чыккандар

• Тарыхта эң көп ойногон: Дэвид О’Лири — 722 оюн, 1975—1993-жж.
• Европа мелдештеринде эң көп ойногон: Тьерри Анри — 86 оюн.
• Эң жаш оюнчу: Сеск Фабрегас — 16 жаш, 177 күн (2003-ж 28-октябрда Лига кубогунун Ротерем Юнайтед менен оюнунда).
• Эң улгайган оюнчу: Жон Резерфорд — 41 жаш 159 күн (1926-ж 20-мартта Биринчи дивизиондун Манчестер Сити менен оюнунда).

Эң көп ойногон футболчулар
№	Аты-жөнү	Жарандыгы	Ойногон жылдары	Оюндардын саны
1	Дэвид О’Лири	Ирландия	1975–1993	722
2	Тони Адамс	Англия	1983–2002	669
3	Жорж Армстронг	Англия	1961-1977	621
4	Ли Диксон	Англия	1988-2002	619
5	Найджел Уинтерберн	Англия	1987-2000	584
6	Дэвид Симэн	Англия	1990-2003	564
7	Пэт Райс	Англия	1964-1980	528
8	Питер Стори	Англия	1965-1977	501
9	Жон Редфорд	Англия	1964-1976	481
10	Питер Симпсон	Англия	1964-1978	477

Гол киргизгендер

• Бир мезгилде эң көп гол киргизген: Тед Дрейк — 44 гол (1934/1935 мезгили)
• Бир оюнда эң көп гол киргизген: Тед Дрейк — 7 гол (1935-ж 14-декабрда Биринчи дивизиондун Астон Вилла менен оюнунда).
• Эң жаш оюнчу: Сеск Фабрегас — 16 жаш, 212 күн (2003-ж 2-декабрда Лига кубогунун Вулверхэмптон Уондерерс менен оюнунда).
• Хет-трик кылган эң жаш оюнчу: Жон Редфорд — 17 жаш, 315 күн (1965-ж 2-январда Биринчи дивизиондун Вулверхэмптон Уондерерс менен оюнунда).
• Эң улгайган оюнчу: Жон Резерфорд — 39 жаш, 352 күн (1924 20-сентябрда Биринчи дивизиондун Шеффилд Юнайтед менен оюнунда).

   

Эң көп гол киргизген футболчулар
№	Аты-жөнү	Жарандыгы	Ойногон жылдары	Голдордун саны
1	Тьерри Анри	Франция	1999-2007, 2012	228
2	Иан Райт	Англия	1991-1998	185
3	Клифф Бастин	Англия	1929-1947	178
4	Жон Редфорд	Англия	1964-1976	149
5	Жимми Брейн	Англия	1923-1931	139
	Тед Дрейк	Англия	1934-1945
7	Дуг Лишман	Англия	1948-1956	137
8	Робин ван Перси	Нидерланддар	2004-2012	132
9	Жо Халм	Англия	1926-1938	125
10	Дэвид Жек	Англия	1928-1934	124

Эл аралык рекорддор

• Улуттук кураманын клубда ойногон эң биринчи оюнчусу: Сизар Женкинс – 1896-ж 21-мартта Шотландияга каршы Уэльс курамасынын катарында ойногон.
• Англия курамасынын клубда ойногон эң биринчи оюнчусу: Жимми Эшкрофт – 1906-ж 17-февралда Ирландияга каршы ойногон.
• Дүйнө биринчилигинин финалында ойногон эң биринчи оюнчулар: Жек Келси жана Дэйв Боуэн – 1958-ж 8-июнда Венгрияга каршы Уэльс курамасынын катарында ойношкон.

Трансферлер

Оюнчулардын баасы "London Evening Standard" гезитинин маалыматы боюнча берилген.

Эң кымбат сатып алынган футболчулар
№	Баасы	Саткан клубу	Аты-жөнү	Жарандыгы	Позициясы	Келген датасы	Шилтеме
1	£46.5m	Олимпик Лион	Александр Ляказетт	Франция	Чабуулчу	5-июль 2017
2	£38,2млн	Реал Мадрид	Месут Өзил	Германия	Жарымкоргоочу	2-сентябрь 2013
3	£35млн	Валенсия	Шкодран Мустафи	Германия	Коргоочу	30-август 2016
4	£33,8млн	Боруссия Мөнхенгладбах	Гранит Жака	Швейцария	Жарымкоргоочу	25-май 2016
5	£31,7млн	Барселона	Алексис Санчес	Чили	Чабуулчу	10-июль 2014

Эң кымбат сатылган футболчулар
№	Баасы	Алган клубу	Аты-жөнү	Жарандыгы	Позициясы	Кеткен датасы	Шилтеме
1	£29,8млн	Барселона	Сеск Фабрегас	Испания	Жарымкоргоочу	15-август 2011
2	£25млн	Барселона	Марк Овермарс	Нидерланддар	Жарымкоргоочу	28-июль 2000
	£25млн	Манчестер Сити	Эммануэл Адебайор	Того	Чабуулчу	19-июль 2009
4	£24млн	Манчестер Сити	Самир Насри	Франция	Жарымкоргоочу	24-август 2011
5	£23,5млн	Реал Мадрид	Николя Анелка	Франция	Чабуулчу	2-август 1999

Аты-жөнү	Жарандыгы	Дайындалган күнү	Бошотулган күнү	Жетишкендиктери
Томас Митчелл	Шотландия	30-март 1897	10-март 1898
Белгисиз		11-март 1898	10-апрель 1898
Уильям Элкоат	Англия	11-апрель 1898	16-февраль 1899
Артур Кеннеди	Англия	21-февраль 1899	29-апрель 1899
Гарри Бредшоу	Англия	30-июнь 1899	30-апрель 1904
Фил Келсо	Шотландия	1-май 1904	9-февраль 1908
Жорж Моррелл	Шотландия	10-февраль 1908	13-апрель 1915
Жеймс МакИвен	Англия	19-апрель 1915	24-май 1919
Лесли Найтон	Англия	25-май 1919	16-май 1925
Герберт Чепмен	Англия	11-июнь 1925	6-январь 1934	1-дивизиондун чемпиону: 1931, 1933 Англия кубогунун жеңичүүсү: 1930 Англия суперкубогунун жеңичүүсү: 1930,1931,1933
Джо Шоу	Англия	6-январь 1934	28-май 1934	1-дивизиондун чемпиону: 1934
Жорж Эллисон	Англия	28-май 1934	31-май 1947	1-дивизиондун чемпиону: 1935, 1938 Англия кубогунун жеңичүүсү: 1936 Англия суперкубогунун жеңичүүсү: 1934,1938
Том Уиттакер	Англия	2-июнь 1947	24-октябрь 1956	1-дивизиондун чемпиону: 1948,1953 Англия кубогунун жеңичүүсү: 1950 Англия суперкубогунун жеңичүүсү: 1948,1953
Жек Крейстон	Англия	24-октябрь 1956	19-май 1958
Жорж Свиндин	Англия	21-июнь 1958	1-май 1962
Билли Райт	Англия	1-май 1962	13-июнь 1966
Берти Ми	Англия	20-июнь 1966	4-май 1976	1-дивизиондун чемпиону: 1971 Англия кубогунун жеңичүүсү: 1971 Жарманкелер кубогунун жеңичүүсү: 1970
Терри Неилл	Түндүк Ирландия	9-июль 1976	16-декабрь 1983	Англия кубогунун жеңичүүсү: 1978/79
Дон Хоу	Англия	16-декабрь 1983	22-март 1986
Стив Бартеншоу	Англия	23-март 1986	14-май 1986
Жорж Грэм	Шотландия	14-май 1986	21-февраль 1995	1-дивизиондун чемпиону: 1989, 1991 Англия кубогунун жеңичүүсү: 1993 Лига кубогунун жеңичүүсү: 1987,1993 Англия суперкубогунун жеңичүүсү: 1991 УЕФА кубоктор жеңичүүлөр кубогунун жеңичүүсү: 1994
Стюарт Хьюстон	Шотландия	21-февраль 1995	15-июнь 1995
Брюс Риох	Шотландия	15-июнь 1995	12-август 1996
Стюарт Хьюстон	Шотландия	12-август 1996	13-сентябрь 1996
Пэт Райс	Түндүк Ирландия	13-сентябрь 1996	30-сентябрь 1996
Арсен Венгер	Франция	1-октябрь 1996	13-май 2018	Премьер-Лиганын чемпиону: 1998, 2002, 2004 Англия кубогунун жеңичүүсү: 1998, 2002, 2003, 2005, 2014, 2015, 2017 Англия суперкубогунун жеңичүүсү: 1998, 1999, 2002, 2004, 2014, 2015, 2017
Унаи Эмери	Испания	23-май 2018	азыркы убакыт

•  
  Герберт Чепмен (1925-1934)
•  
  Билли Райт (1962-1966)
•  
  Берти Ми (1966-1976)
•  
  Дон Хоу (1983-1986)
•  
  Жорж Грэм (1986-1995)
•  
  Пэт Райс (13.09.1996—30.09.1996)
•  
  Арсен Венгер (1996-а.у.)
•  
  Унаи Эмери (2018-а.у.)

•  
  Мэнор Граунд (1888–1890, 1893–1913)
•  
  Хайбери (1913–2006)
•  
  Эмирейтс (2006-а.у.)

Расмий сайт

Фейсбуктагы расмий тобу

Инстаграмдагы расмий баракчасы

Арсенал Англис Премьер-Лигасынын расмий сайтында