Жұпаргүл

Жұпаргүл
Кәдімгі жұпаргүл
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Lamiales Тұқымдасы: Lamiaceae Кіші тұқымдасы: Nepetoideae Тегі: Origanum Карл Линней
түрлері
40 түрі белгілі
Синонимдері
Amaracus Gled. Majorana Mill. ×Origanomajorana Domin Dictamnus Mill. 1754 not L. 1753 nor Zinn 1757 Dictamnus Zinn 1757 not L. 1753 nor Mill. 1754 Marum Mill. Hofmannia Heist. ex Fabr. Beltokon Raf. Onites Raf. Oroga Raf. Zatarendia Raf. Schizocalyx Scheele rejected name ×Majoranamaracus Rech.f.

Еуропада (негізінен Жерорта теңізі жағалауында) және Батыс Азияда кездесетін 20-дан астам түрі белгілі. Қазақстанда далалық, таулы аймақтардың шалғындарында, орман шеттерінде, бұталар арасында, тасты, тастақты тау беткейлерінде өсетін 2 түрі (киікшөп Жұпаргүл, көкбас Жұпаргүл) бар. Бұлардың биіктігі 30 – 80 см, тік сабақты, сыртын түк жапқан өсімдік. Жапырақтары ұзынша жұмыртқа тәрізді, безді-түкті, жиегі тілімденген. Гүлдері ұсақ, қызғылт немесе қызғылт қошқыл түсті, қалқанды-сыпыртқы гүлшоғырына топталған. Шілде – тамыз айларында гүлдеп, тамыз – қыркүйекте жемістенеді. Жемісі – ашық қоңыр түсті, домалақ жаңғақша. Өсімдіктің құрамында эфир майы, илік заттар және аскорбин қышқылы бар. Кептірілген гүлі мен жапырақтары емдік мақсатта қолданылады. Жапырақтарын дәм-татымдық мақсатта тағамға және арақ-шарап өндірісінде пайдаланады. Балды өсімдіктер. Мал жемейді.