Салт-Дәстүр

Салт-дәстүр — әр ұлттың, халықтың діні мен сеніміне, тұрмыс-тіршілігіне, ұлттық құрылым ерекшелігіне сәйкес ғасырлар бойы жинақталып, өмірдің өзі туғызған ғұрыптардың жиынтығы; қауым мен қоғамда қалыптасқан мінез-құлықтың үлгілері.

Күнделікті қолданыста бір мәдени топты екіншісінен айыратын және бейресми жолмен реттейтін қабылданған мінез-кұлық ережесіне немесе әлеуметтік әрекеттерді жөнге келтіретін терминге жатады.

Салт-дәстүр ұлт үшін өмір, қоғам заңы болып негізделіп, сана, тағылым, тәрбие, тіршілік ережесі ретінде ел зердесіне рухани байлық — өнеге тәжірибесін құраған. Бұл талаптар мен ережелерді халық бұлжытпай орындаумен бірге оны құрметтемеген, сақтамаған адамдарды сол заң негізінде жазалап та отырған. Өткен заманда қазақ қоғамы үшін салт-дәстүр бұлжымас заң рөлін атқарды. Мысалы, той, наурыз көже, қыз ұзату, қонағасы, шашу, ерулік ата салты болып саналады. Салт-дәстүрдің ел арасындағы тәлімдік, тәрбиелік, халықтық мәні зор. Халықтың атадан балаға көшіп, дамып отыратын тарихи әлеуметтік, мәдени-тұрмыстық, кәсіптік, салт-сана, мінез-құлық, тәлім-тәрбие және рухани іс-әрекетінің көрінісі дәстүр арқылы танылады. Салт-дәстүр байлығы — мәдениеттің байлығы. Мысалы, ата-ананы, үлкенді құрметтеу, байғазы, көрімдік, сүйінші, кәде сұрау, сәлем беру, ат тергеу, құрдастық қалжың, т.б. салт-дәстүрге жатады. Қазақ халқы салт-дәстүрге бай. Әдет-ғұрып, ишара, ырым, тыйым, дағды бәрі осы салт-дәстүр көрінісі.

Салт-дәстүр мәселесі Қазіргі таңда салт-дәстүр мәселесі алғашқы орындарды тіреп тұр. Қазақ халқында көптеген салт-дәстүрлер мен ырымдар бар. Бірақ өкінішке орай адамдардың көбісі ырым мен салт- дәстүрді шатастырады екен. Ата баба өсиеті болып келе жатқан салт-дәстүрлердің өзіндік ерекшеліктері болса, ырым жырымдар арнайы тыйымдар үшін қолданылған. Дана халықтың өзі жасаған осы әдет-ғұрып пен жөн-жосықты біліп, үйрену және өмірде қолдану – ағайынды адастырмас сара жол. Мұны отбасында ата-ана, мектепте ұстаз, көпшілік ортада ақсақалдар жастарға үйретіп, айтып отырса, ұтарымыз көп болар еді.

Дереккөздер

Tags:

ДінХалықҰлт

🔥 Trending searches on Wiki Қазақша:

Азамат соғысыАдамаралық қарым-қатынасЕртісЖұлынЗалалсыздандыруЭтикаЭстетикаҚышқылҚұлақОңтүстік АмерикаДінСаяси режимБіріккен Ұлттар Ұйымына мүше мемлекеттерБақылауТөменгі сатыдағы өсімдіктерГеографиялық қабық1836-1838 жылдардағы халық-азаттық көтерілісСалқам Жәңгір ханСөйлемИспанияАстанаБуын үндестігіСутегіАнгкор-ВатМитозВирусты гепатит ВҚазақстан Республикасының Мемлекеттік ӘнұраныСырым Датұлы бастаған қазақтардың ұлт-азаттық қозғалысыЭволюцияТұлғаӨңешІсікЖер қабығыНауқасты объективті тексеру әдісіҚабанбай батырОттегіЖасанды интеллектҚазақтың ұлттық ойындарының тізіміАлкандарЖасуша мембранасыКөркем әдебиет стиліСайлау құқығыҰлттық саябақтарЕсекжемМұқағали Сүлейменұлы МақатаевАқпан төңкерісіКальцийӨсімдіктер гормондарыҚабынуДәрігерПублицистикалық стильФариза ОңғарсыноваАутизмЖеңіл атлетикаОтан сатқындары әйелдерінің Ақмола лагеріЖалғаулық шылауларАуыз бекітуДара сөздер мен күрделі сөздерҚажылықТері ауруларыМенеджментҚызылорда облысыБейішЕркіндікҚазақстан Республикасының ҮкіметіҚыз ЖібекЖүсіп БаласағұниКонституцияФранцияҚылмыстық құқықАқтауТың игеруСілтілік металдарЖүрек-қан тамырлар ауруларының алдын алуГеографиялық ақпараттық жүйеПартиялық жүйеКөкпарБесін намазыҰлпан (роман)🡆 More