არტურ შოპენჰაუერი (გერმ.
22 თებერვალი 1788, დანციგი (ახლანდელი გდანსკი) — გ. 21 სექტემბერი, 1860 მაინის ფრანკფურტი) — გერმანელი ფილოსოფოსი-მიზანთროპი.
არტურ შოპენჰაუერი | |
---|---|
გერმ. Arthur Schopenhauer | |
დაბ. თარიღი | 22 თებერვალი, 1788[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [10] [11] [12] [13] [14] [15] |
დაბ. ადგილი | გდანსკი, პოლონეთ-ლიტვის თანამეგობრობა[16] |
გარდ. თარიღი | 21 სექტემბერი, 1860[16] [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [10] [11] [12] [13] [15] (72 წლის) |
გარდ. ადგილი | მაინის ფრანკფურტი, Free City of Frankfurt, გერმანიის კავშირი[17] |
დასაფლავებულია | ფრანკფურტის მთავარი სასაფლაო |
მოქალაქეობა | პრუსიის სამეფო |
საქმიანობა | უნივერსიტეტის პროფესორი, ფილოსოფოსი[15] , მწერალი , მუსიკოლოგი და მთარგმნელი |
მუშაობის ადგილი | ბერლინის უნივერსიტეტი და ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტი |
ალმა-მატერი | გეტინგენის უნივერსიტეტი, ჰუმბოლდტის უნივერსიტეტი და Ernestinum Gotha |
სამეცნიერო ხარისხი | ფილოსოფიის დოქტორი |
მეუღლე | |
მამა | Heinrich Floris Schopenhauer |
დედა | იოჰანა შოპენჰაუერი |
გავლენა მოახდინეს | |
ხელმოწერა | |
მის ყველაზე ცნობილ ნაშრომს წარმოადგენს „სამყარო, როგორც ნება და წარმოდგენა“ (გერმ.: Die Welt als Wille und Vorstellung), რომელშიც ის განმარტავს, რომ სამყაროს ამოძრავებს მუდმივი დაუკმაყოფილებლობა სურვილისა და მუდმივი ძიება დაკმაყოფილებისა. გააჩნდა რა გავლენა აღმოსავლური აზროვნებისა, ის შენიშავდა, რომ სიმართლე გაიაზრება ინდური საგების მეშვეობით; სწორედ ამიტომაც მისი ღვაწლი გამოსავლის ძიებაში მდგომარეობდა ორი მათგანის ვედანტიზმის და ბუდიზმის ნააზრევებში თუ გააზრებაში; მისი რწმენა ტრანსცედენტულ იდეალიზმში გახდა წყარო და მიზეზი მისი ათეიზმისა ისევე, როგორც ქრისტიანული ფილოსოფიის შესწავლისა.
როდესაც იგი 25 წლის იყო, გამოაქვეყნა სადოქტორო დისერტაცია „On the Fourfold Root of the Principle of Sufficient Reason“. მასში განიხილავდა ოთხ გამოკვეთილ ასპექტს, კვლევას, სამყაროს ფენომენალურობაზე, სწორედ ამ მიზეზით შეიძლება ითქვას, რომ განიცდიდა ფენომენოლოგიის გავლენას. მან გავლენა მოახდინა ისეთ მოაზროვნეებზე როგორებიცაა ფრიდრიხ ნიცშე, რიხარდ ვაგნერი, ლუდვიგ ვიტგენშტაინი, ერვინ შრედინგერი, ალბერტ აინშტაინი, კარლ იუნგი, ლევ ტოლსტოი, ზიგმუნდ ფროიდი, სემიუელ ბეკეტი, თომას მანი და სხვა.
თავისი მთავარი შრომა „სამყარო, როგორც ნება და წარმოდგენა“, შოპენჰაუერმა 30 წლის ასაკში დაწერა. 1844 წელს ამ წიგნის მეორე გამოცემა გამოქვეყნდა, განმარტებათა და შენიშვნების ახალი დანართით.
არტურ შოპენჰაუერი დაიბადა ქალაქ გდანსკში, მშობლებს ერქვათ იოჰანა შოპენჰაუერი და ჰენრიჰ ფლორ შოპენჰაუერი, ორივე მათგანი წარმოადგენდა შეძლებულ გერმანულ პატრიციათა ოჯახს. როდესაც პრუსიის სამეფოს ქალაქი გდანსკი ანექსირებულ იქნა პოლონეთის და ლიტვის გაერთიანების მიერ 1793 წელს, შოპენჰაუერების ოჯახი გადასახლდა ჰამბურგში. 1805 შოპენჰაუერის მამა თავს იკლავს და ამ ფაქტიდან მცირე პერიოდში არტურის დედა გადადის ქალაქ ვაიმარში, შემდეგში კი გერმანიის ლიტერატურულ ცენტრში, რათა გაეგრძელებინა თავის სამწერლობო კარიერა. ერთი წლის შემდგომ, შოპენჰაუერი ტოვებს საოჯახო ბიზნესს ჰამბურგში და უერთდება დედამისს. 1799 წელს, ის იწყებს დაკვრას ფლეიტაზე.
1809 წელს ირიცხება გოთინგენის უნივერსიტეტის, სადაც ის ეუფლება მეტაფიზიკას და ფსიქოლოგიას გოთინგ ერნსტ შულცის ხელმძღვანელობით, რომელიც ავტორია წიგნის Aenesidemus (აენესიდემუსი). იგი ურჩევს მას, რომ კონცენტრირდეს პლატონისა და იმანუელ კანტის ნაშრომებზე. ბერლინში 1811 დან 1812 წლამდე, შოპენჰაუერი ესწრება სახელგანთქმული ფილოსოფოსის იოჰან გოტლიბ ფიხტეს და თეოლოგ ფრიდრიხ შლეიერმახერის ლექციებს.
1814 წელს შოპენჰაუერი იწყებს თავის გამორჩეულ ნაშრომზე მუშაობას „სამყარო, როგორც ნება და წარმოდგენა“. ის ასრულებს ნაწარმოებს 1818 წელს და აქვეყნებს მას. დრეზდენში 1819 წელს შოპენჰაუერმა იშვილა გოგონა, რომელიც დაიბადა და დაიღუპა იმავე წელს. 1820 წელს შოპენჰაუერი გახდა ლექტორი ბერლინის უნივერსიტეტის. იგი გეგმავდა თავის ლექციებს თანხვედრაში ისეთ გამოჩენილ ფილოსოფოსებთან, როგორიცაა გეორგ ვილჰელმ ფრიდრიხ ჰეგელი, რომელსაც შოპენჰაუერი უწოდებს „მოუქნელ შარლატანს“. რაც არ უნდა იყოს მხოლოდ ხუთი სტუდენტი ესწრებოდა მის ლექციებს უნივერსიტეტში და იგი გაშვებულ იქნა აკადემიიდან.
1821 წელს მას შეუყვარდა 18 წლის ოპერის მომღერალი კაროლინა რიჩტერი და მასთან ჰქონდა ურთიერთობა რამდენიმე წელიწადს. თუმცა, მიუხედავად ამისა, მან უარი თქვა დაქორწინებაზე.
1860 წლის 21 სექტემბერს არტურ შოპენჰაუერი სუნთქვის უკმარისობით გარდაიცვალა.
This article uses material from the Wikipedia ქართული article არტურ შოპენჰაუერი, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.