Akinlaud A Sahara: Pagilian idiay Amianan nga Aprika
Ti Akinlaud a Sahara (Arabiko: الصحراء الغربية Aṣ-Ṣaḥrā’ al-Gharbīyah; Espaniol: Sahara Occidental; Bereberes: Taneẓroft Tutrimt) ket ti nasuppiatan a teritorio idiay rehion ti Magreb ti Amianan nga Aprika, ken bineddengan babaen ti Morocco iti amianan, Arhelia iti adayo nga amianan a daya, ti Mauritania iti daya ken abagatan, ken ti Taaw Atlantiko iti laud.
Ti kalawana ket agdagup iti 266,000 kuadrado kilometro (103,000 sq mi). Daytoy ket maysa kadagiti karasayan iti populasion a terteritorio iti lubong, a kangrunaan laeng a buklen dagiti desierto ket dagiti tanaps. Ti populasion ket nakarkulo iti sumurok a 500,000, ken kadagitoy ket ganggani 40% ket agtataeng idiay El Aaiún (nailetra pay a kas Laâyoune), ti kadakkelan a siudad idiay Akinlaud a Sahara.
| Akinlaud a Sahara الصحراء الغربية Aṣ-Ṣaḥrā’ al-Ġarbiyya Taneẓroft Tutrimt Sáhara Occidental | |
|---|---|
 | |
| Pagpagilian ken terteritorio |  Akin-abagatan a Probprobinsia SADR |
| Populasion | 548,000[a] |
| Kalawa | 266,000 sq.km. (103,000 sq.mi.) |
| Dagiti pagsasao | Arabiko Espaniolh Bereberes Hassaniya nga Arabiko |
| Relihion | Islam |
| Dagiti sona ti oras | UTC+00:00 (oras ti Morocco) |
| Dagiti kuarta | MAD, DZD, MRO, EHP |
Sinakop babaen ti Espania manipud idi naladaw a maika-19 a siglo, ti Akinlaud a Sahara ket addaan iti listaan ti Saan a Bukod nga Agturturay a Terteritorio ti Nagkaykaysa a Pagpagilian manipud idi 1963 kalpasan ti maysa a demanda ti Morocco. Daytoy ti kaaduan ti populasion a teritorio iti listaan, ken ti kadakkelan iti kalawa. Idi 1965, ti Sapasap nga Asemblia ti Nagkaykaysa a Pagpagilian ket nangampon iti immuna aresolusionna iti Akinlaud a Sahara, ken nagdamdamag iti Espania a mangdekolonisado iti teritorio. Kalpasan ti maysa a tawen, ti baro a resolusion ket inpasa idi babaen ti Sapasap nga Asemblia a nagkidkiddaw nga aramiden ti Espania ti reperendum iti bukod a determinasion.
Idi 1975, ti Espania ket nangibbet iti administratibo a panagtengngel ti teritorio iti maysa a nagkuyogan nga administrasion babaen ti Morocco (a pormal a nagtunton iti teritorio manipud idi 1957) ken Mauritania. Napasamak ti maysa a gubat a nagbaetan dagita a pagilian ken ti nailian a tignay ti liberatsion ti Sahrawi , ti Sanguanan a Polisario, a nangiproklama iti Demokratiko a Republika ti Arabo a Sahrawi (SADR) nga addaan iti eksilo a gobierno idiay Tindouf, Arhelia. Ti Mauritania nagikkat idi 1979, ken ti Morocco ket kanungpalan a nakaala iti epektibo a panagtengngel iti kaaduan ti teritorio, a mairaman amin dagiti nangruna a siudad ken dagiti masna a rekurso.
Kalpasan ti maysa a tulagan ti panagpasardeng ti gubat a naesponsoran ti Nagkaykaysa a Pagpagilian idi 1991, dua apgkatlo iti teritorio (kaaduan a mairaman ti aplaya ti Atlantiko) ket natengngelen babaen ti Morocco ken ti nabatbati ket babaen ti SADR, ket napigsa a tinultulongan babaen ti Arhelia. Iti sangalubongan, dagiti pagilian a kas ti Estados Unidos ken ti Rusia ket nangala iti sapasap a saan a nalawag ken neutral a puesto iti bangir ti tungngal a maysa a a panagtunton, ken nagiyunayunay kadagiti dua apartido nga agtunos iti nakappia a resolusion. Ti Morocco ken Polisario ket nagbirbiruk a mangpadakkel itipanagtuntonda babaen ti panagala kadagiti pannakabigbig, a nagnangruna kadagiti agrangrang-ay ngaestado ti Aprika, Asia, ken Latin Amerika. Ti Sanguana a Polisario ket nakaala iti pormal a pannakabigbig manipud iti SADR manipud iti kadagiti 53 nga estado], ken naikkan iti panagkamemng iti Kappon ti Aprika. Ti Morocco ket nakaala iti pannakabigbig wenno suporta para iti puestona manipud kadagiti nadumaduma a gobierno idiay Aprika ken manipud iti kaaduan iti Liga ti Arabo. Kadagitoy dua a kayarigan, ti pannakabigbig kadagitinapalabas a dua a dekada ken naipapaut ken naikkat segun kadagiti agbalbaliw a pagduyosan iti sangalubongan. Manipud idi 2006, awanen iti ania man a kameng ti Nagkaykaysa a Pagpagilian iti nangbigbig iti kinaturay ti Morocco iti Akinlaud a Sahara .
Dagiti nagibasaran
Bibliograpia
- Dagiti taudan ken adu pay a mabasbasa
- Hodges, Tony (1983). Western Sahara: The Roots of a Desert War. Lawrence Hill Books. ISBN 0-88208-152-7.
- Jensen, Erik (2005). Western Sahara: Anatomy of a Stalemate. International Peace Studies. ISBN 1-58826-305-3.
- Pazzanita, Anthony G.; Hodges, Tony (1994). Historical Dictionary of Western Sahara. Scarecrow Press. ISBN 0-8108-2661-5.
- Shelley, Toby (2004). Endgame in the Western Sahara: What Future for Africa's Last Colony?. Zed Books. ISBN 1-84277-341-0.
- Janos, Besenyo (2009). Western Sahara (PDF). Pécs: Publikon Publishers. ISBN 978-963-88332-0-4.
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig iti Akinlaud a Sahara iti Wiki Commons
Pakaammo ti panagbiahe idiay Akinlaud a Sahara manipud iti Wikivoyage (iti Ingles)
- Bariweswes ti pagilian manipud iti BBC News.
- Akinlaud a Sahara a naikabil iti The World Factbook (iti Ingles)
- Akinlaud a Sahara iti Curlie (iti Ingles)
Wiki Atlas iti Akinlaud a Sahara
This article uses material from the Wikipedia Ilokano article Akinlaud a Sahara, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ti linaon ket magun-od babaen ti CC BY-SA 4.0 malaksid no adda sabali a naibaga. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ilokano (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.