Ֆրեդերիկ Արման Ֆեյդի (ֆր.՝ Frédéric-Armand Feydit, ապրիլի 15, 1908(1908-04-15), Փարիզի 7-րդ շրջան, Փարիզ - մայիսի 11, 1991(1991-05-11), Փարիզի 15-րդ շրջան, Փարիզ), ֆրանսիացի հայագետ, Սուրբ Ղազարի ճեմարանի անդամ (1937), բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1973), Փարիզի Արևելյան լեզուների բարձրագույն ուսումնարանի պրոֆեսոր։
Ֆրեդերիկ Ֆեյդի ֆր.՝ Frédéric Feydit | |
---|---|
Ծնվել է | ապրիլի 15, 1908 |
Ծննդավայր | Փարիզի 7-րդ շրջան, Փարիզ |
Մահացել է | մայիսի 11, 1991 (83 տարեկան) |
Մահվան վայր | Փարիզի 15-րդ շրջան, Փարիզ |
Քաղաքացիություն | Ֆրանսիա |
Կրթություն | Արևելյան լեզուների և քաղաքակրթությունների ազգային ինստիտուտ, Բարձրագույն հետազոտությունների գործնական դպրոց և Փարիզի կաթոլիկ ինստիտուտ |
Գիտական աստիճան | բանասիրական գիտությունների դոկտոր |
Մասնագիտություն | լեզվաբան և հայագետ |
Աշխատավայր | Արևելյան լեզուների և քաղաքակրթությունների ազգային ինստիտուտ |
Զբաղեցրած պաշտոններ | Q15639454? |
Միջնակարգ կրթությունն ստացել է Վերսալում։ 1931-33 թթ. սովորել է Արևելյան կենդանի լեզուների դպրոցում՝ աշակերտելով Ֆրեդերիկ Մակլերին, Կաթոլիկական ինստիտուտում՝ Լուի Մարիեսին, Բարձրագույն ուսմանց դպրոցում՝ Անտուան Մեյեին։ 1930-ական թթ. ֆրանսերեն է դասավանդել Սեւրի եւ Վենետիկի Մխիթարյան դպրոցներում։ 1935 թվականին արժանացել է Սուրբ Ղազարի Կաճառի անդամության աստիճանին։ 1941-ին Ֆրեդերիկ Ֆեյդին ավարտել է Սորբոնի համալսարանը եւ ընդունվել՝ Գիտական հետազոտությունների ազգային կենտրոն, ուր նա շարունակել է իր հայագիտական հետազոտությունները եւ 1948 թվականին հրապարակել «Հայերեն լեզվի ձեռնարկ. Արևմտահայերեն» գիրքը, զբաղվել է նաեւ գիտահետազոտական աշխատանքով (հայոց լեզու, գրականություն, պատմություն)։ 1944 թվականին նա դարձել է Լեզվաբանների և Ասիական հետազոտությունների ընկերությունների անդամ։ 1949-77 թթ. եղել է Արևելյան լեզուների ու քաղաքակրթությունների ինստիտուտի (նախկին Արևելյան կենդանի լեզուների դպրոց) հայագիտության ամբիոնի վարիչը։ Տիրապետել է գրական արևմտահայերենին։ 1970-1980 թթ. նա կատարել է Սեւրի Սամուել-Մուրադյան վարժարանի տնօրենի պարտականությունները։ 1973 թվականին պաշտպանել է բանասիրության եւ հասարակական գիտությունների գծով դոկտորական ավարտաճառ։
Ֆրեդերիկ Ֆեյդիի գիտական ժառանգությունը բաղկացած է վեց գրքից եւ շուրջ քառասուն հոդվածից։
1964 թվականին Փարիզում հրատարակվել է հայ ժողովրդական էպոսի՝ «Սասունցի Դավթի» թարգմանությունը, որը նա կատարել է Հովսեփ Օրբելու համահավաք խմբագրությունից եւ բազմաթիվ հղումներով լուսաբանել այդ ստեղծագործության հիմնական տարբերակները։
1935 թվականին լույս է տեսել Ֆեյդիի «Հայոց լեզվի քերականություն, արևմտյան խոսվածք», իսկ 1948 թվականին՝ «Հայոց լեզվի ձեռնարկ (արդի արևմտահայերեն)» աշխատությունները։ Հետազոտություններ է կատարել հայոց լեզվի պատմության բնագավառում՝ «Դասական հայերենի բայական համակարգը» (1969), «Դասական հայերենի հոլովական համակարգը» (1976)։ 1986 թվականին հրատարակել է «Քրիստոնեական Հայաստանի հմայիլները» աշխատությունը։
Ֆեյդին մի շարք աշխատություններում անդրադարձել է հայերենի բարբառներին, ըստ նրա հայոց լեզուն բարբառներ է ունեցել V դարից առաջ։ Մի շարք ուսումնասիրություններ է նվիրել նաեւ ժամանակակից արեւմտահայերենի խոնարհման ու հոլովման համակարգերին, ընդհանուր լեզվաբանական խնդիրներին եւ այլն։ Պատմաբանասիրական բնույթի ուսումնասիրություններից առավել կարեւոր են Փավստոս Բուզանդի «Պատմութիւն Հայոց»-ին նվիրված գործերը։ «Խոհեր ս. Մեսրոպի այբուբենի մասին...» (1964, 2-րդ վերամշկ. հրտ.՝ 1982) աշխատության մեջ Ֆեյդին Մեսրոպ Մաշտոցի գործունեությունը գնահատել է V դարի սկզբում Հայաստանում տիրող քաղաքական կացության խոր վերլուծության հիման վրա։
Ֆեյդին նշանակալից ավանդ ունի հայ ժողովրդի բանահյուսության եւ գրականության ուսումնասիրման ասպարեզում («Հայ ժողովրդական դյուցազնավեպը», 1957)։ Նա անդրադարձել է նաև Հակոբ Պարոնյանի եւ Երվանդ Օտյանի երգիծանքի հարցերին, Դանիել Վարուժանի, Արշակ Չոպանյանի գրական գործունեությանը։ Ֆրանսերեն է թարգմանել Երվանդ Օտյանի «Ընկեր Բ. Փանջունի» երգիծավեպի առաջին գիրքը («Առաքելութիւն մը ի Ծապլվար», 1961)։ Գրել է հայագիտական բազմաթիվ հոդվածներ, թղթակցել «Բազմավէպ», «Հանդէս ամսօրեայ», «Զուարթնոց», ինչպես նաեւ եվրոպական լեզուներով հրատարակվող գիտական պարբերականների։ Բազմիցս այցելել է Հայաստան։
Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆրեդերիկ Ֆեյդի» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Ֆրեդերիկ Ֆեյդի, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.