Օգոստոսի Դամբարան

Հռոմեական կայրս Օկտավիանոս Օգոստոսը մեր թվարկությունից առաջ 28 թվականին ձեռնամուխ է լինում կառուցելու իր և հարազատների համար մի գերեզմանատուն։ Նա ընտրեց քաղաքի կենտրոնի Մարսի դաշտ հատվածը։ Շինությունը կրկնում էր էտրուսկների գերեզմանոցների՝ թումուլուսների արտաքին տեսքը։ Այն կառուցվեց տրավերտին քարատեսակից։ Գերեզմանոցի հիմքը գլանաձև շինությունն է կազմում, որի տրամագիծը 87 մետր է։ Դրա տակ ավելի փոքր կառույցներն են՝ թմբուկներ։ Ընդհանուր դամբարանի բարձրությունը հասնում է 44 մետրի։ Վերջին թմբուկի վրա կայսեր արձանն էր տեղադրված։ Դամբարանի շուրջը սյունաշարով պատշգամբաձև շինվածքն էր։ Վերջինս ավարտվում էր մեծ թմբուկով, որի վրա աճում էին մշտադալար ծառեր։

Ներսում պահպանվում էին կայսերական ընտանիքի անդամների աճյունասափորները։ Այստեղ իրենց վերջին հանգիստը գտան Օկտավիանոս Օգոստոսը և նրա կինը՝ Լիվիան։ Ընտանիքի անդամներից քույրը՝ Օկտավիան, զարմիկը՝ մարցելը նույնպես այստեղ են հուղարկավորված։

Մուտքի երկու կողմերին կային կոթողներ, որոնք, ըստ ենթադրությունների, կանգնեցվել էին Օգոստոսի հաղթանակների պատվին։ Նա հաղթել էր Մարկոս Անտոնիասին և Կլեոպատրային։ Բացի կոթողներից այդտեղ կային նաև բրոնզե սալիկներ, որոնք ներկայացնում էին կայսեր կենսագրությունը։ Հիմա դրանցից մեկը զարդարում է Կվիրինալի դիմացի հրապարակը (Piazza del Quirinale), իսկ մյուսը կանգնած է Էսկվիլինոյի հրապարակում (Piazza Esquilino), Սանտա Մարիա Մաջորե բազիլիկի դիմաց։

Հռոմի կայսրության անկումից հետո դամբարանը նույնպես ենթարկվեց քայքայման։ Մեր թվարկության VIII դարում այն ենթարկվեց նաև կողոպտման։ Միջնադարում դամբարանային կառույցը վերածվեց ամրոցի, որը, հետագայում, ավերվեց։ 1926 թվականին այստեղ կատարվեցին հնագիտական պեղումներ և վերականգնողական աշխատանքներ տարվեցին։

2016 թվականի մարտի 4-ին Հռոմի ոստիկանության կոմիսար Ֆրանչեսկո Պաոլո Տրոնկան դամբարանի վերականգնման համար առանձնացրեց շուրջ վեց միլիոն եվրո գումար։

Այս դամբարանում, բացի հիմնադիր կայսր Օկտավիանոս Օգոստոսից, իրենց վերջին հանգիստն են գտել նաև նրա ընտանիքի անդամները։ բացի հարազատներց, հետագայում այստեղ են հուղարկավորվել այլ կայսրեր, ու հայտնի գործիչներ։ Ստորև ներկայացվում են Օգոստոսի դամբարանում հուղարկավորված որոշ անձանց անուններ.

• Մարկոս Վիպսանիոս Ագրիպա (հռոմեացի քաղաքական գործիչ, զորավար և ճարտարապետ)
• Ներոն Կլավդիոս (Տիբերիոսի եղբայրը)
• Օկտավիա (Օկտավիանոս Օգոստոսի կինը)
• Գայոս Կեսար և Լուչիոս Կեսար (Օկտավիանոս Օգոստոսի թոռները)
• Լիվիա (Տիբերիոսի մայրը)
• Գրեմանիկոս (հռոմեական զորավար, Տիբերիոս կայսեր ազգականն ու որդեգիրը)
• Ագրիպինա Մեծ (Մարկոս Վիպսանիոս Ագրիպաի դուստրը)
• Ներոն Հուլիոս Կեսար Գերմանիկոս (Գերմանիկոսի ավագ որդին)
• Դրուսուս Հուլիոս Կեսար (Գերմանիկոսի երկրորդ որդին)
• Կալիգուլա (հռոմի կայսր (37-41 թթ.)։ Նաև՝ Սենատի պրինցեպս, Մեծ պոնտիֆեքս (լատիներեն՝ Pontifex Maximus), տրիբուն (լատիներեն՝ Tribuniciae potestatis), Հայրենիքի հայր (լատիներեն՝ Pater patriae) (38 թ.-ից), քառակի կոնսուլ (37, 39 - 41 թթ.))
• Տիբերիոս ( հռոմեական կայսր 14 - 37 թթ., Հուլիոսների-Կլավդիոսների հարստությունից)
• Դրուսուս Հուլիոս Կեսար կրտսեր (Տիբերիոսի որդին)
• Անտոնիո Կրտսեր (Կլավդիոսի մայրը)
• Կլավդիոս (հռոմեական կայսր Հուլիոսների-Կլավդիոսների հարստությունից (41-54 թթ.), Տիբերիոս կայսեր զարմիկը և Կալիգուլայի հորեղբայրը)
• Բրիտանիկուս (Կլավդիոսի որդին)
• Ներվա ( Հռոմի կայսր 96 թ. սեպտեմբերի 18-ից առ 98 հունվարի 27-ը։ Անտոնինների հարստության հիմնադիր, այսպես կոչված «հինգը բարի կայսրերից» առաջինը)