Avgust Maqbarasi

Miloddan avvalgi 28-yilda Avgust oʻzi va yaqinlari uchun Kampus Martius markazida qabr qurishni boshlagan. Qabristonlarining tuzulishi Travertin etrusk shaklida boʻlgan, pastki qismini silindrsimon tuzilma (diametri 87 m), tepasini kichikroq diametrli (umumiy balandligi 44 m), tepasida imperator haykali, maqbara atrofida ayvon ustunlari boʻlgan. Teras kattaroq barabanning tomiga qaragan, tomida doim yashil daraxtlar oʻsgan.

Ichkarida imperator oilasi aʼzolarining kullari solingan idishlar boʻlgan: imperatorning oʻzi, uning rafiqasi Liviya, uning singlisi Oktaviya, uning jiyani Marselus, shuningdek imperatorlar Tiberiy, Klavdiy va Nerva, Xulio-Klavdiy oilasining boshqa vakillari hamda Rimning mashhur odamlari bu yerda dafn etilgan.

Maqbaraga kirish eshigi oldida ikkita obelisk (Avgustning Antoni va Kleopatra ustidan qozongan gʻalabasi ramzi) va Avgustning tarjimai holi yozilgan bronza lavhalar turgan. Ulardan biri Quirinale (Piazza del Quirinale) oldidagi maydonni bezatgan, ikkinchisi esa Piazza del Esquilinoda (Piazza Esquilino) Santa Mariya Maggiore bazilikasining orqasida joylashgan.

„Avgust davri meʼmorchiligi ham ellinistik taʼsirlar va klassik xarakterga ega boʻlgan. U Vitruviy risolasi bilan tasdiqlangan etrusk anʼanalarini, shu jumladan ularning qadimgi sanʼat idealini eʼtiborsiz qoldirmagan. Avgust oʻz maqbarasini ishga tushirganida, u qirollik qabrining monumentalligi haqidagi sharqona gʻoyani etrusklarning tepalik tushunchasi bilan umumlashtirgan. Sarv daraxtlari ekilgan loy tepalik boʻylab katta silindrsimon poydevor koʻtarilgan“.

Rim imperiyasining qulashi bilan maqbara yaroqsiz holga kelib, 8-asrda talon-taroj qilingan. 12-asrda inshoot Kolonnalar oilasiga tegishli boʻlgan qal’aga aylantirilgan. 1241-yilda Rim papasi Grigoriy IX buyrugʻi bilan qal’a vayron qilingan. Harobalar ustiga shahar bogʻi qurilgan.16—17-asrlarda Soderinilar oilasi maqbara xarobalari ustiga haykallar bilan bezatilgan osma bogʻlar qurgan, ichki qismi Rim qadimiy buyumlari kolleksiyasini saqlagan. 18-asrdan boshlab maqbara qoldiqlaridan turli xalq tomoshalari va koʻrgazmalar oʻtkaziladigan joy sifatida foydalanilib kelingan.

1907-yilda Rim munitsipaliteti binoni xususiy mulkdorlardan sotib olgan. Bir yil oʻtgach, bu erda Auditorium Augusteo kontsert zali ochilgan va u 1936-yilgacha ishlagan.

1926-yilda arxeologiklar qazishmalar olib borgan va inshoot qoldiqlari qayta tiklangan.

1938-yilda maqbara yonida Avgust nomi bilan bogʻliq yana bir yodgorlik – Tinchlik qurbongohi oʻrnatilgan, uning mahsulotlari Korsoda olib borilgan qazishmalar paytida topilgan.

2016-yil 4-martda shahar komissari-prefekti Franchesko Paolo Tronka yodgorlikni qayta tiklash boʻyicha dastlabki ishlar uchun 6 million evro ajratish loyihasini tasdiqlagan. Qayta tiklash ishlarining yakuniy qiymati 11 million yevroni tashkil etgan. Homiylardan biri TIM telekommunikatsiya guruhi fondi boʻlgan.

Maqbara 2021-yilda ziyoratchilar uchun ochilgan va restavratsiya ishlari boshlangan, jumladan Avgust qabri joylashgan binolar 2022-yilda yakunlanishi rejalashtirilgan.